________________
છેઃ જનપ્રિયત્વ. શ્રાવકના ૨૧ ગુણોમાં એક છેઃ લોકપ્રિયતા. માર્ગાનુસારીના ૩૫ ગુણોમાં એક છેઃ લોકપ્રિયતા. આ લોકપ્રિયતાને લાવી આપતું મહત્ત્વનું કોઈ પરિબળ હોય તો તે છેઃ મધુરભાષિતા. પરાર્થકરણ માટે તનને તોડી નાંખનારો, ધનને વેરી દેનારો અને મનની ઈચ્છાઓને ભૂલી જનારો પણ જો મધુરભાષી ન હોય તો લોકચાહના પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી. ૩૨ પકવાન્ન અને ૩૩ શાકના ભોજન પીરસો પણ વાણીમાં કટુતા હશે તો મહેમાનને નહિ ગમે. મીઠા આવકાર સાથેનો સૂકો રોટલો પણ કેસરિયા દૂધ અને રસગુલ્લાં કરતાં વધુ મીઠો લાગશે. ઘણાની ફરિયાદ હોય છે કે, ‘બીજા માટે હું આટલું કરી છૂટ્યો, જાતને નીચોવી નાંખી છતાં જશને બદલે જૂતા મળ્યા, લોકોને કામની જરાય કદર જ નથી.' આવી વ્યક્તિએ આત્મનિરિક્ષણ કરવાની જરૂર છે. લોકો કદર નથી કરતાં તેનું કારણ લોકોની બેકદરદાની કરતાં પોતાના વચનપ્રયોગની કઠોરતા મોટેભાગે હોવી જોઈએ. ઘણાનું ઘણું કરી છૂટવા છતાં જશ જરાય ન મળે તે કેટલું મોટું દુર્ભાગ્ય કહેવાય !! અને તે દુર્ભાગ્ય જે કટુવચનોને કારણે સર્જાય છે તે કટુવચનો કેટલા નિંદ્ય ગણાય ! કેટલીક વ્યક્તિઓ કોઈનું કાંઈ ન કરતી હોવા છતાં મીઠા વચનવ્યવહારને કારણે સર્વનું પ્રિયપાત્ર બની જાય છે.
કોયલ નવ દે કોઈને, હરે ન કોઈનું કાગ,
તોયે મીઠા વચનથી, સર્વનો કોયલ લે અનુરાગ.
આંગણે કોયલ અને પોપટ પાળવાનું સહુને ગમે છે. કોઈને કાગડો
પાળતા જોયા નથી. સમર્થ અને બળવાન વ્યક્તિ માટે કોઈ ચીજ વજનદાર નથી, ઉદ્યમી વ્યક્તિને કોઈ ધ્યેય દૂર નથી, પંડિત પુરુષને ક્યાંય વિદેશ જેવું નથી તેમ જેને પ્રિય બોલતા આવડે છે તેને કોઈ અપ્રિય નથી અને તે કોઈને અપ્રિય નથી.
શિકાગોની ધર્મપરિષદમાં આવેલા જુદા જુદા ધર્મના પ્રતિનિધિઓને 'Ladies and Gentleman' ના સંબોધનથી વિદ્વતાપૂર્ણ પ્રવચનો કર્યા. આર્યસંસ્કૃતિના પ્રતિનિધિ સ્વામી વિવેકાનંદ પ્રવચન માટે ઊભા થયા. તેમણે શરૂ કર્યું. My dear Brothers and Sisters આ મધુર અને હૃદયસ્પર્શી સંબોધન
૪૫
