Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 54

ખાનામાં સ્થાન પામતું નથી. સઘં પિ તે જ સચૅ નં પરવડાવર વ તો II સિંહાણનું દૂધ સુવર્ણના પાત્રમાં જ ટકે તેમ સત્ય પણ મધુર વાણીના પાત્રમાં જ શોભે છે અને ટકે છે. કડવાશ વગર સત્ય ન જણાવી શકતા હોય તેણે મૌન રહેવું જ શ્રેયસ્કર છે. તેમ હિત વચનો પણ પ્રિય જ હોવા જોઈએ. સોનાની લગડી પણ ધગધગતી તપાવીને આપવામાં આવે તો કોઈ પ્રેમથી સ્વીકારતું નથી. કેટલીક કંપનીઓનો ભંગાર માલ પણ સારા આકર્ષક અને બારદાનને કારણે ધૂમ વેચાતો હોય છે. કેટલીક કંપનીઓનો માલ ઊંચો હોવા છતાં બારદાન ભંગાર હોય તો તે કંપની માર્કેટમાં ટકી શકતી નથી. મેડિસિનનું ઉત્પાદન કરનારી કંપનીઓ કડવી ગોળીને પણ સુગરકોટિંગ કરીને બજારમાં મૂકે છે. નાનાં બાળકને કડવી ગોળી ખવડાવવી હોય તો માતા તેને પેંડામાં નાંખીને ખવડાવે છે, પણ જો સત્ય વચન પણ અપ્રિય ભાષામાં વહેતું મૂકાય તો તેની સત્યતાને કલંક લાગે છે.
અનશન આદરીને કાયોત્સર્ગ ધ્યાનમાં લીન બનેલા અવધિજ્ઞાની શતક શ્રાવકને તેમની રેવતી નામની દુષ્ટ પત્નીએ મદિરાના ઘેનમાં આવીને ખૂબ ત્રાસ આપ્યો. શતક શ્રાવક આવેશમાં આવી ગયા. તેમણે પોતાના અવધિજ્ઞાનથી જાણયું કે આ રેવતી મૃત્યુ પામીને નરકમાં જવાની છે. તેથી આવેશમાં આવેલા શતક શ્રાવકે રેવતીને કહી સંભળાવ્યું “અય દુષ્ટ, તારા તોફાન બંધ કર, તું આજથી સાતમા દિવસે મરીને રત્નપ્રભા નામની પ્રથમ નરકના લોલુપ નરકાવાસમાં ૮૪,૦૦૦ વર્ષના આયુષ્યવાળી નારક બનવાની છે.” આ શબ્દોના શ્રવણથી રેવતીના હૃદયને આઘાત લાગ્યો. પરમાત્મા મહાવીરદેવે શતકને જણાવ્યું “તેં અવધિજ્ઞાનથી જે જાયું તે સત્ય હતું છતાં અપ્રિય હોવાથી તારી પત્નીને તે જે જણાવ્યું કે તારી ભાષા સમ્યફ ન બની.” શતક શ્રાવકે પોતાના દુષ્ટ વચન પ્રયોગ બદલ ક્ષમા યાચી. वयणेण जेण परो दूमिज्जइ अवितहण जिअवग्गो ।
तं तं वज्जइअव्वं कयावि धम्मत्थिणा णे व ।। જે અવિતથ એવા પણ વચનથી જીવોના હૃદય દુભાય તેવા વચન ધર્માર્થી વ્યક્તિએ ક્યારેય પણ ઉચ્ચારવા ન જોઈએ.
४८