Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 80

કહેતાઃ “નાનપણમાં મને કોઈ ગાળો આપતું ત્યારે હું કહેતો કે – મારો હુકમ છે કે તું મને ગાળો આપ, જો તે ગાળો આપવાનું છોડી દે તો આપણું કામ થઈ ગયું. ચાલુ રાખે તો મન મનાવવાનું કે આપણા હુકમને માનનારો એક નોકર મળી ગયો.'
અશ્વિનીકુમારને તુચ્છ ભાષાની ખૂબ જ અરુચિ હતી. કલકત્તાની કોલેજમાં એમ.એ.ના વર્ગમાં ભણતા હતા ત્યારે એક વાર તેમના એક મિત્રે સમાચાર આપ્યા. “તમારા ખંડમાં બે વિદ્યાર્થીઓ ઝગડી પડ્યા અને અશ્લિલ શબ્દોની ઝડી વરસાવી છે.” આ વાત સાંભળતા તેમણે ગાળથી અપવિત્ર બનેલા ખંડને પવિત્ર કરવા ખંડને ત્રણ વાર પાણીથી સાફ કરાવી દીધો હતો.
જેમ ભાષા તુચ્છ ન જોઈએ તેમ વાતનો વિષય પણ તુચ્છ ન જોઈએ. દુનિયામાં વાતો કરવા માટે વિષયો ઘણાં છે. કેવા પ્રકારની વાતોમાં રસ પડે છે, તે ઉપરથી પણ માણસની કક્ષા નક્કી થઈ શકે છે. ઉત્તમ પુરુષોને સંસ્કારલક્ષી ઉમદા વાતચીતોમાં રસ પડે છે. સંસ્કારરહિત ગલીચ વાતો ઊતરતી કક્ષાનું પ્રતીક છે.
- નિરર્થક વાતોને લાંબી ચગાવવી તે પણ તુચ્છતા છે. જે વાતમાં કાંઈ માલ નથી. તેમાં કલાકો ન વેડફાય. વાતને ટૂંકે પતાવવાની આવડત ઘણાં અનર્થોથી બચાવે છે. તે ન આવડે તો વાતમાંથી વાદ પેદા થાય અને વાદ વિવાદમાં રૂપાંતર પામે અને વિવાદ વિખવાદને ખેંચી લાવે તો ય નવાઈ નહીં. મામો અને ભાણેજ રસ્તા પરથી પસાર થતા હતા. માર્ગમાં આવતા એક ખેતર પર બન્નેની નજર પડી. ભાણો બોલ્યો ખેતરમાં ૨૦૦ મણ ઘઉં હોવા જોઈએ. મામા બોલ્યા ફકત ૨૦૦ મણ હોતા હશે ? નાંખી દેતાય ૩૦૦ મણ થઈ જાય. ભાણાએ પોતાની વાત પકડી રાખી “૨૦૦ મણથી એક દાણો પણ વધારે ન હોય.” આટલી નાની નિરર્થક વાત, વિવાદ બનીને મોટા ઝગડામાં રૂપાંતર પામી. જુવાન ભાણિયો મામાની છાતી પર ચડી બેઠો. દાઢી પકડીને ગુસ્સામાં કહ્યું “બોલ, ૨૦૦ મણ કરવા છે કે નહિ ? નહીંતર ગળું દબાવી દઈશ.' લોકો ભેગા થઈ ગયા અને પાંચ પટેલોએ પરાણે છોડાવ્યા ત્યારે વાત પતી.
મુખ એ ઉદ્યાન છે, ઉકરડો નહિ. ગંદા તુચ્છ શબ્દોથી ઉદ્યાનની શોભા ન બગાડાય. રોદણાં અને કૂથલી પણ તુચ્છ મનોભૂમિકાના સૂચક છે.
ન ૭૫]
૭ ૫.