Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 51

થતા જ શ્રોતાઓએ તાલીઓના ગડગડાટથી તેમનું ઉષ્માભર્યું અભિવાદન કર્યું, બીજા દિવસે અખબારોના મુખપૃષ્ઠ પર ચમક્યા, તે ધર્મપરિષદના જવાહિર બન્યા અને સમગ્ર વિશ્વ પર છવાઈ ગયા.
તુલસી મીઠે બચનસે, સુખ ઉપજત ચહું ઓર બશીકરન એક મંત્ર છે, પરિહરુ બચન કઠોર.
મધુર વચન એક વશીકરણનો મંત્ર છે. કડવો શબ્દ ઈલેક્ટ્રિક શોક આપીને બીજાને દૂર ફેંકે છે. મધુર વચન તો ચુંબકિય પરિબળ છે જે બીજાને આકર્ષે છે અને આવર્જિત કરે છે. પ્રિય વચન બોલવા માટે સામે પાત્ર જોવાની જરૂર નથી. વચનવ્યવહારમાં કોઈ ભેદભાવ ન હોય. કોઈ અમુક વ્યક્તિ પ્રત્યે પણ કઠોર વચન બોલવાનો પ્રસંગ કઠોરભાષિતાની ટેવ પાડી દે છે. એક કુંભારણા ચાલતા ઊભી રહી ગયેલી પોતાની ગધેડીને કહે છેઃ “ચાલ બેન, ચાલ.” કોઈએ ટકોર કરીઃ “ગધેડીને આટલી મિઠાશથી કહેવાતું હશે ?” ત્યારે કુંભારણે જવાબ આપ્યો: આ રીતે હું મૃદુતાથી બોલવાની ટેવ પાડું છું. માટીના વાસણ લેવા માથું પકવી નાંખે તેવા પણ કેટલાય ગ્રાહકો આવે. અત્યારે ગધેડી પાસે પણ મૃદુતાથી બોલવાની ટેવ પાડી ન હોય તો તે ગ્રાહકો પાસે કર્કશ બની જવાય.'
તમે શું કહો છો તેના કરતાં કેવી રીતે કહો છો, તેના માર્કસ ઘણીવાર વધી જાય છે અને અનોખી ચાહના પ્રાપ્ત થઈ જાય છે. ગૌતમ બુદ્ધ એક ઘરે ભિક્ષા લેવા માટે પહોંચ્યા. તે ઘરની મહિલાને તેના પતિએ બુદ્ધને ભિક્ષા આપવાની સખત મનાઈ કરી. હવે તે ભિક્ષા કેવી રીતે આપી શકે ? તેણે બારણે આવીને મૃદુ સ્વરે બુદ્ધને કહ્યું “સ્વામી, ક્ષમા કરજો, હું આપને ભિક્ષા આપી શકતી નથી. બીજા દિવસે પણ તે જ મહિલાના આંગણે બુદ્ધ ભિક્ષા માટે આવ્યા. પતિનો આદેશ હતો તેથી તેણે આગલા દિવસની જેમ ના પાડી. આ રીતે દિવસો સુધી ચાલ્યું. રોજ બુદ્ધ જાય અને મહિલા ના કહે. એક દિવસ ખિજાઈને તે સ્ત્રીના પતિએ બુદ્ધને કહ્યું “તમને ખબર તો છે કે તમને અહીં ભિક્ષા મળવાની નથી, છતાં રોજ શા માટે આવો છો ?” ત્યારે બુદ્ધ જવાબ આપ્યો “સજજન, આ દેવી જે “ના” કહે છે તેમાં પણ એટલી બધી મૃદુતા અને મીઠાશ છે કે, તે “ના” સાંભળવા હું રોજ આવું છું.”