________________
પડતા. આખા જંગલને તેણે વેરાન બનાવી મૂક્યું હતું. જંગલમાં પગ મૂકવાની પણ કોઇ માનવની કે પશુની હેસિયત ન હોતી. આવા ક્રોધાગ્નિથી ઉકળતા અને આવેશથી ધમધમતા વિષમય ચંડકૌશિક સર્પને કરુણા-સાગર વાત્સલ્યમૂર્તિ પ્રભુ મહાવીર વાત્સલ્યની ગોદમાં લપેટે છે. પ્રભુ વીરે હોઠના કમાડ ખોલ્યા અને ઘંટડીના રણકા જેવા મીઠા અવાજે વાત્સલ્યના વારિથી ભીંજાઇને લોથપોથ થઇ ગયેલા સ્વરમાં તેને ત્રણ શબ્દો કહ્યાઃ “બુઝ બુલ્ઝ ચંડકોસિયા !'' સર્પની લાલચોળ આંખોમાંથી રતાશ ભુંસાઇ ગઇ, કાતિલ ફુંફાડા વિરામ પામ્યા. સર્પના ધમપછાડા બંધ થયા. વિષમય સર્પ હવે ક્ષમાના અમૃત ઘૂંટવા લાગ્યો. પ્રભુ વીરના શબ્દોની ઉષ્માએ તેના ક્રોધાવેશનું બાષ્પીભવન કરી નાંખ્યું. માત્ર ત્રણ શબ્દોના જાદુઇ પ્રભાવે ક્રોધની ભયાનક આગ જેવું આ ઝેરી સર્પનું જીવન મનોહર બાગ સમાન બની ગયું. ત્યાંથી મૃત્યુ પામીને તે આઠમાં સ્વર્ગલોકનો દેવ બન્યો.
યાદ કરો, સુષમા નામની શ્રેષ્ઠીકન્યાને ઉપાડી જઇને માર્ગમાં તલવારની તીક્ષ્ણ ધારથી તે કન્યાના મસ્તકને ધડથી જૂદું કરી નાંખીને હાથમાં રક્ત નીતરતા મસ્તક તથા તલવારને લઇને ભાગતા ચિલાતીપુત્ર નામના ખૂની ચોરને પેલા મુનિરાજે માત્ર ત્રણ શબ્દો કહ્યાઃ ઉપશમ, વિવેક, સંવર. ‘ઉપશમ' શબ્દ સાંભળતા તેણે હાથમાંથી ક્રોધ અને હિંસકભાવના પ્રતીક સમી તલવાર નીચે ફેંકી દીધી. ‘વિવેક’ શબ્દ કાને પડતાની સાથે અવિવેકના પ્રતીક સમું શ્રેષ્ઠીકન્યાનું મસ્તક હાથમાંથી નીચે ફેંકી દીધું અને વિવેકદશામાં આવ્યો તથા ‘સંવર' શબ્દ સાંભળતા સમગ્ર સંસારને તિલાંજલી આપીને તે મુનિ બન્યો અને સર્વસંવરભાવમાં આવ્યો. મુનિવચનોએ કેવી મનોહર હરિયાળી સર્જી દીધી તેના જીવનમાં ! શયતાનને સંત બનાવ્યો, ખૂનીને મુનિ બનાવ્યો, ચોરને ચકોર બનાવ્યો.
એક વૃદ્ધ ભિખારીએ માર્ગ પરથી પસાર થતા સજ્જન પાસે હાથ લાંબો કર્યો. તે સજ્જને ખીસામાં હાથ નાંખ્યો પણ ખીસું ખાલી હતું, પાકીટ ઘરે ભૂલી ગયા હતા. તે સજ્જને મીઠા શબ્દોમાં સ્નેહભીની વાણીથી તે વૃદ્ધયાચકને કહ્યું: “દાદા, આજે ખીસું ખાલી છે. પાકીટ ઘરે ભૂલી ગયો છું.
૩૨
