Shabdonu Saundarya

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 36

કોઇ શબ્દ નોંધારાનો આધાર બને છે, કોઇ શબ્દ ભૂખ્યાનો ભાખરો બને છે, કોઇ શબ્દ થાકેલાનો ખાટલો બને છે, કોઇ શબ્દ ઉકળેલાનો છાંયડો બને છે, કોઇ શબ્દ તૂટેલાનો ટેકો બને છે.
પણ, વાપરતા ન આવડે તો શબ્દ એક શસ્ત્ર બને છે, સર્જનના બદલે સંહાર કરે છે, સ્ફોટ અને વિસ્ફોટ કરે છે, નારાજગી અને તારાજગી સર્જે છે, અરુચિ અને ઉદ્વેગ સર્જે છે. પછી એ શબ્દ આગની જ્વાલા બને છે, તલવારની ધાર બને છે, રિવોલ્વરની બુલેટ બને છે, વિષની કણી બને છે, શાંતિનાશક ગરલ બને છે.
શબ્દ શબ્દ તું ક્યા કરે, શબ્દકો હાથ ન પાંવ એક શબ્દ ઔષધ કરે, એક શબ્દ કરે ઘાવ.
કોઇના વચનમાં કોયલનું કુંજન છે જે વેરાન વગડાને પણ રમણીય બનાવી દે છે. તો કોઇના વચનમાં કાગડાની કર્કશતા છે, જે કાન અને હૃદયને કરડે છે. કોઇનું વચન કલકલ વહેતું ઝરણું છે, જેમાં ઝળુંબવાનું ગમે છે. કોઇનું વચન ધસમસતા જલપ્રવાહ જેવું છે, જેનાથી આઘા રહેવાનું જ પસંદ કરાય છે. કોઇની જીભમાંથી મધ ટપકે છે, તો કોઇની જીભમાંથી લીમડાનો રસ. શબ્દમાં તો બન્ને શક્તિ છે. કઇ શક્તિનું સ્ફુરણ કરવું તે આપણી પસંદગી છે. સ્વરપેટીમાંથી નીકળતો સ્વર તો એક સરખો છે પણ જીભથી તેને કેવો વળાંક આપવો તે બોલનારની પસંદગી પર અવલંબે છે. બાકી શબ્દમાં તો અસીમ તાકાત છે. તે વગર સંપત્તિએ શ્રીમંત બનાવે, બેડોળ શરીરને સુરૂપ બનાવે, અલ્પબુદ્ધિને પણ વિદ્વત્સૂજ્ય બનાવે, અલ્પ શક્તિએ પણ સમ્રાટ બનાવે. 'एकः शब्दः सम्यग्ज्ञातः सुप्रयुक्तः स्वर्गे लोके च कामधुग् भवति ।' સારી રીતે જાણીને સારી રીતે વાપરેલો એક શબ્દ આલોક અને પરલોકમાં મનોવાંછિતની સિદ્ધિ કરી આપનારી કામધેનુ ગાય બની જાય છે.
કોઇ સાપ ડંખે તો ઝેર ચડે, કોઇ સર્પ ફુંફાડાથી ઝેર ઓકે પણ આ તો મહાવિષમય ભયાનક સર્પ ચંડકૌશિકની વાત છે. તેની દૃષ્ટિમાં પણ ઝેર હતું. તે આકાશ તરફ દૃષ્ટિ કરે તો આકાશમાં ઊડતા પક્ષીઓ પણ ભડથું થઇને હેઠા પડતા. જંગલના વૃક્ષ પર તેની દૃષ્ટિ પડે તો વૃક્ષનાં પાંદડાં પણ સૂકાઇને ખરી
૩૧