________________
મુનિજીવનમાં જેમ જેમ સાધક આગળ વધતો જાય, તેમ તેમ તેજોલેશ્યા - ચિત્તપ્રસન્નતા વધે છે એવું જે ભગવતી સૂત્રમાં કહ્યું છે, તે આવા જ્ઞાનમાં ડૂબેલ સાધક માટે છે.
એક સ્પષ્ટ પ્રતીતિ અહીં થયા કરે કે આત્મતત્ત્વ સિવાયના તમામ અનાત્મો સાથેની પોતાની દૂરી છે, અલગાવ છે. કોઈ પણ અનાત્મ તત્ત્વ સાથે પોતાને કશું લાગતું, વળગતું નથી.
દેહ પણ પોતાથી ભિન્ન છે એવી પ્રતીતિ. દેહમાં કંઈક થઇ રહ્યું હોય અને એ જોવાનું થતું હોય. એ અનુભવને સજ્ઝાયકાર મહર્ષિએ ગજસુકુમાલ મુનિના શબ્દોમાં આ રીતે મૂક્યો છે :
‘મારું કાંઈ બળતું નથી જી,
બળે બીજાનું રે એહ...
પાડોશીની આગમાં જી,
આપણો અળગો ગેહ....’
માથા પર અંગારા મુકાયા છે. એની દાહકતા મસ્તિષ્કના એ તીવ્ર સંવેદનશીલ ભાગ પર અસર પાડી રહી છે અને સાધક એને જુએ છે.
દેહ છે દશ્ય.
સાધક છે દ્રષ્ટા.
કેવું મઝાનું આ અલગાવ બિન્દુ !
૨. તેનોજ્ઞેવા નિવૃદ્ધિર્યા, પર્યાયઋમવૃદ્ધિત:।
भाषिता भगवत्यादौ, सेत्थम्भूतस्य युज्यते ॥ -अध्यात्मोपनिषत् २-१४
સમાધિ શતક
/''
