________________
ચૈતન્ય-દર્શન, ચૈતન્યાનુભૂતિ, શું થાય એથી ?
‘તુમ દર્શને શિવસુખ પામીજે, તુમ દર્શને ભવ છીજે...' ચૈતન્ય-દર્શન, સ્વાનુભૂતિ અને મોક્ષ-સુખની પ્રાપ્તિ. ચૈતન્યદર્શન દ્વારા સંસારનો અંત.
એ માટેની વિધિ મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે આ જ પદમાં આગળ બતાવી છે :
સબમેં હૈ ઔર સબમેં નાંહિ,
હૂં નટ રૂપ અકેલો;
આપ સ્વભાવે વિભાવે રમતો,
હૂં ગુરુ ઔર તૂં ચેલો...
સાધકની સાધના અહીં બતાવી છે : સાધક ઉપયોગ રૂપે પોતાની પાસે રહેલ પદાર્થોમાં હોઈ શકે; પણ મૂર્છા રૂપે તેમાં ન હોય. સાધક સ્વભાવમાં ૨મે ત્યારે ગુરુ; વિભાવમાં જાય ત્યારે શિષ્ય... સાધનાના પ્રારંભિક તબક્કામાં, અનાદિના અભ્યાસ વડે ક્યારેક ૫૨માં ઉપયોગ જાય છે; પણ જેમ જેમ સાધના દૃઢ થતી જાય છે, તેમ ઉપયોગ સ્વભણી ફંટાતો જાય છે.
અનાદિના અભ્યાસનું ધુમ્મસ છંટાતું જાય છે તેમ ઉપયોગ સ્વભણી વળે છે. નહિતર, સ્વાનુભૂતિ તરફ જવું અઘરું છે. કહે છે મહોપાધ્યાયજી : જોગી જંગમ અતિથિ સંન્યાસી,
તુજ કારણે બહુ ખોજે;
તું તો સહજ શક્તિનું પ્રગટે,
ચિદાનન્દ કી મોજે...
સમાધિ શતક
|૧૪૨
