________________
રત્નસુન્દર સૂરિજીને કહેલું : આપણે તો લહિયા છીએ; લેખક/સર્જક તરીકે પુસ્તકમાં આપણું નામ આવે છે, તે ડંખે છે.
સર્જન ‘એ’નું. પરમાત્માએ સમવસરણમાં દેશના આપી. ગણધર ભગવંતોએ એને શબ્દદેહ આપ્યો. એ પર મહાપુરુષોનો સ્વાધ્યાય ચાલ્યો. આપણને જે મળે છે, એ આ બધાનું દોહન મળે છે. કૃતિકાર તેઓ છે. કૃતિત્વ મારું ક્યાંથી ?
યાદ આવે હરિભદ્રસૂરિ મહારાજા. યોગશતકની ટીકાના પ્રારંભમાં તેઓશ્રી લખે છે : યોશતસ્ય વ્યાવ્યા પ્રસ્તૂયતે । યોગશતકની વ્યાખ્યા રાય છે. હું કરું છું એમ પણ નહિ, મારા વડે કરાય છે એમ પણ નહિ; કરાય છે... અહીં કર્તા ગેરહાજર છે. ક્રિયા દશ્યમાન છે.
પેલા સંતનો ઉત્તર યાદ આવે. એમને પુછાયેલું કે સાધનાના પ્રારંભ કાળમાં પણ તમે ખાતા હતા, પીતા હતા, સુતા હતા; આજે તમારી સાધના ખૂબ ઊંચકાઈ છે, તો પણ તમારે ખાવાની, સુવાની ક્રિયા કરવી પડે છે. ફરક શો પડ્યો ? એમણે કહેલું : પહેલાં હું ખાતો હતો, હું પીતો હતો... હવે ખવાય છે, સુવાય છે. કર્તા ગેરહાજર છે. ક્રિયા પ્રકટ છે.
કાર્ય રહે; કૃતિત્વ ન રહે.
:
એક મઝાનો દૃષ્ટિકોણ આ છે : આપણે જ વામણાં વ્યક્તિત્વો છીએ; આપણું કૃતિત્વ એથી પણ વામણું હશે.
તો, આપણામાંથી આપણે પ્રકટીએ એના કરતાં ‘એ’ને પ્રગટવા દઈએ
તો... ?
સમાધિ શતક
| 19t
