________________
અનેકાગ્રતા દુઃખનું કારણ. આધારશિલા જ – મનની – અસ્થિર હોય, તમે એના પર સુખનો મહેલ કઈ રીતે ઊભો કરી શકો ?
માર્કડ્વેઈન સારા તત્ત્વજ્ઞ. પ્રવચનકાર પણ સારા. એકવાર સવારે તેઓ મિત્ર સાથે ગાડીમાં નીકળ્યા. એક જગ્યાએ પ્રવચન આપવાનું હતું. પ્રવચન અપાઈ ગયું. પ્રવચન સરસ રહ્યું. ગાડીમાં બેઠા પછી મિત્રે માર્કવેઈનને કહ્યું ઃ તમારું પ્રવચન સરસ રહ્યું. માર્કટ્વેઇન પૂછે છે : કયું પ્રવચન ? મિત્ર નવાઇથી પૂછે છે ઃ સવારથી હું તમારી સાથે જ છું. તમે એક તો પ્રવચન કર્યું છે. અને તમે પૂછો છો ઃ કયું પ્રવચન ?
માર્કડ્વેઈન કહે છે ઃ એક ભાષણ પ્રવચન આપતાં પહેલાં મનમાં ચાલતું હતું; શું બોલવું ? પછી પ્રવચન અપાયું. અને અત્યારે મનમાં ત્રીજું પ્રવચન ચાલે છે કે કેવું સરસ પ્રવચન રહ્યું !
મનની આ જ તો ચાલબાજી છે. એ અતીતમાં અને અનાગતમાં વિચર્યા કરે છે. વર્તમાનમાં તો રહેતું જ નથી.
આપણને, આથી જ, સાધના અપાઈ વર્તમાનયોગની. વર્તમાનમાં જ ઉદાસીનભાવે રહેવું.
એક યાત્રિક એક સાંજે એક ગામના નાનકડા મન્દિરે પહોંચ્યો. કાલે સવારે જે બાજુ જવાનું છે, ત્યાં જતાં રસ્તામાં નદી આવે છે એનો એને ખ્યાલ હતો. એણે પૂજારીને પૂછ્યું : નદી કેવડી છે ? કેટલા ડગ પાણી છે ? પાણી ઢીંચણસમાણું કે કેડસમાણું ?
પૂજારીએ કહ્યું : થોડાક જ ડગ પાણીમાં ચાલવાનું છે. પાણી ઢીંચણસમાણું જ છે. ઘણા લોકો રોજ એ નદીને ઊતરે છે. તમે આરામથી ઊતરી જશો.
સમાધિ શતક
|૩૩
