________________
સરસ છે ઉત્તરાર્ધ : ‘આતમ-મતિ આતમ-રુચિ, કાહુ કૌન અધીન ?' આત્મતત્ત્વને જાણ્યું, ગમ્યું; હવે ? હવે મન એને પ્રાપ્ત કરવાના ઉપાયોમાં જ લાગેલું રહશે.
યાજ્ઞવલ્ક્યજીને સંન્યાસી બનવાનો વિચાર થયો. પોતાની સંપત્તિ બન્ને પત્નીઓમાં વહેંચી સંન્યાસ માટે વિચાર્યું. બન્ને પત્નીઓને આ વાત કરી. ત્યારે મૈત્રેયી નામની પત્નીએ કહ્યું : ‘યેનારૂં નામૃતા ત્યાં, મિદં તેન ર્થાત્ ?' જેનાથી મને અમૃતત્વ ન મળે તે ધનનું મારે શું કામ ?
તેણી પણ સંન્યાસિની થઈ.
મૈત્રેયીની સાધના આ રહી : ‘આત્મા વા રે ! શ્રોતવ્ય:, મન્તવ્ય: નિવીધ્યાસિતવ્ય: કૃતિ....' આત્મતત્ત્વને સાંભળવું જોઈએ, તેના પર અનુપ્રેક્ષા થવી જોઈએ અને ત્યારબાદ થશે આત્માનુભૂતિ. ‘કાહુ કૌન અધીન ?’ એવો સાધક પરમાં સ્થિર કેમ થશે ? એ પરાધીન નહિ જ હોય. એ હશે સ્વાધીન.
સમાધિ શતક
|*
૪૦
