________________
એ અનુસન્માનમાં આ વાત ગ્રન્થકાર ચર્ચા રહ્યા છે કે સાધનાની વાતો જાણી; પણ એનું પ્રાયોગિક રૂપમાં ખેડાણ ન થયું તો... ?
તો એવું થાય કે સાધના શરૂ થઈ, સહેજ તકલીફ આવી, રોગ આવ્યો કે બીજી કોઈ પીડા આવી; મન એ વખતે સાધનામાં નહિ રહે. મન એ પીડાના દૂરીકરણમાં જ સંપૂર્ણતયા લાગી જશે.
આ જ સન્દર્ભે પૂ.પદ્મવિજય મહારાજે વ્યવહાર સાધના અને નિશ્ચય સાધનાને આ રીતે અલગ પાડી : ‘પરિષહસહનાદિક પરકારા, એ સબ હૈ વ્યવહારા હો; નિશ્ચય નિજગુણ ઠરણ ઉદારા, લહત ઉત્તમ
ભવપારા...'
પરિષહસહન એ વ્યવહાર સાધના. નિજગુણ સ્થિરતા એ નિશ્ચય સાધના. ઠંડી, તડકો, રોગ બધું અભ્યસ્ત થયું. હવે નિજગુણ સ્થિરતા માટેની સાધનામાં સરસ રીતે લસરી શકાશે. આમ શું થાય કે સાધકે વિચાર્યું હોય કે પરોઢિયે ત્રણ-ચાર વાગ્યે ઊઠીને કાયોત્સર્ગ સાધનામાં જવું. ઉઠાઈ પણ જવાય, પણ એ વખતે મલેરિયાને કારણે ઠંડી વાઈને તાવ આવેલ લાગે; શરીર થર થર ધ્રૂજતું હોય; કાયોત્સર્ગ સાધના કેમ થશે ? પણ જો રોગ અભ્યસ્ત હોય તો... ? તો, એ એનું કામ ક૨શે. સાધક પોતાનું કામ કરશે.
કષ્ટ વખતે સમાધિ ટકાવવી તો જ સરળ છે, અથવા સાધના કરવી તો જ સરળ છે, જો એ પીડાઓ અભ્યસ્ત થયેલ હોય...
સમાધિ શતક
|°
૭૯
