________________
તેઓ ચાલી શકે કે ન હાથથી નાસ્તાનો ચમચો પકડી શકે. માણસો જ તેમને ખવડાવે. તૈયાર કરે. એ પછી તેમને ઉપાડીને પિયાનોની બાજુની ખુરસીમાં બેસાડવામાં આવે.
તેમના હાથ પિયાનોને સ્પર્શાવવામાં આવે. ધીરે ધીરે તેમની આંગળીઓ કાર્યરત બને અને થોડી વારમાં તો એ હાથો દ્વારા - એ આંગળીઓ દ્વારા ઊપજેલ મઝાના સંગીતને ભાવકો માણી શકે.
વર્ષોની સંગીત-સાધનાનો આ જાદૂ.
સાંજ સુધી તેમની આંગળીઓ કાર્યરત બને. રાત્રે તેઓ સૂઈ જાય અને ફરી પાછા હાથ-પગ જકડાઈ જાય. ફરી પિયાનાનો સ્પર્શ...
આવું જ બનેલું તબલાવાદક અહમદ માટે. હાથ જકડાઈ ગયેલા હોય. પણ તબલાનો સ્પર્શ થતાં જ... આંગળીઓ બને કાર્યરત.
આપણા શ્રેષ્ઠસાધક હિમ્મતભાઈ ખેડાવાળા માટે પણ જોયેલું કે જ્યારે તેમનું શરીર બરોબર કામ નહોતું આપતું; ચાલતાં પણ ક્યારેક તેઓની ચાલ લડખડાઈ જતી. પરંતુ કાયોત્સર્ગ કરવા બેસે ત્યારે અડોલ શરીર તેમનું હોય.
આ હતો અભ્યાસ, તે સાધનાનો. આ સાધનાના અભ્યાસને દૃઢ બનાવવા માટે પતંજલિ ઋષિએ સાધનાને લાંબા કાળ સુધી ઘૂંટવાનું કહ્યું છે. એ જ રીતે નિરન્તર એ સાધનાને ઘૂંટવાની વાત તેમણે કરી છે અને તે પણ હૃદયના આદર સાથે.૧
१. तत्र स्थितौ यत्नः અભ્યાસઃ ॥ ૨/૩ ॥ સ તુ દીર્ષાત- नैरन्तर्यसत्कारासेवितो दृढभूमिः ॥ १/१४ ॥
સમાધિ શતક
।
૮૩
