________________
ઈચ્છાઓનું નિયત્રણ સમત્વમાં ફેરવાય; રાગ-દ્વેષ-અહંકારની
શિથિલતામાં; ત્યારે તપ બને છે આત્મગુણોનો ભોગ. સાધક નિજગુણની આનંદમયી આધારશિલા પર મહાલે છે. સંત કબીરજીના શબ્દોમાં ‘બિનુ પગ નિરત કરો તિહાં....' ચરણો નથી, (ઘૂંઘરૂની તો વાત જ પછી ક્યાં રહી ? - ‘પગ બાંધ ધૂંઘરું મીરાં નાચી રે...') પણ નૃત્ય ચાલુ છે. એક ઓચ્છવ.... આનન્દભર્યો માહોલ....
‘વચનાશ્રવ પલટાવવા, મુનિ સાધે સ્વાધ્યાય...' બોલવાની વૃત્તિનું કેવું મઝાનું આ રૂપાન્તરણ ! સ્વાધ્યાય. નિમ્નગામી વૃત્તિનું ઊર્વીકરણ. બોલીને આશ્રવમાં જવાને બદલે સ્વના અધ્યાય દ્વારા શુદ્ધ ભણી જવાની યાત્રાનો પ્રારંભ.
જો કે, બોલવાની ઈચ્છા હોય તો તો આ રૂપાન્તરણ મઝાનું થયું. પણ બોલવાની ઈચ્છા જ જતી રહે તો...
કડીનો ઉત્તરાર્ધ કહે છે : ‘તેહ સર્વથા ગોપવે, પરમ મહારસ થાય... બોલવાની ઈચ્છા જ જો જતી રહે તો ભીતરના પરમ રસને આસ્વાદવાનું
થાય.
‘પરમ મહારસ.’ આમ જુઓ તો ‘રસો વૈ સઃ’...૨સ એક જ છે. ભીતર છે તે. પણ આપણે લોકો સામાન્ય ઘટનાને ‘રસ’ તરીકે ઉલ્લેખવા લાગ્યા ત્યારે આવા મહાપુરુષોને ‘રસ’ની આગળ વિશેષણો મૂકવા પડ્યા. ‘પરમ મહારસ...' જે રસને સાધક અનુભવી શકે, કહી ન શકે.
સમાધિ શતક | ૫૭
