________________
૪૭૦ વર્ષ પૂર્વે પણ ચૌદ વિદ્યાના પારંગત અને સર્વરૂપણનો દાવો ધરાવતા પાંચશો શિષ્યોના પરિવારવાળા એવા શ્રી ઇન્દ્રભૂતિ વિપ્રને હતો.
વિજ્ઞાન જ તે મૂ: રા તાજે पाऽनु विनश्यति, न प्रेत्यसंज्ञाऽस्ति "
[યાજ્ઞવાકય ઋષિકૃબહદારણ્યક ઉપનિષદ્ ૨. ૪. ૧ર.]
એ વેદ વાક્યથી શ્રી ઈન્દ્રભૂતિ વિપ્ર સંશયમાં પડેલા હતા. સવપણાને જરાએ જાંખપ ન લાગે એ ખાતર અન્યને પૂછીને પણ સમાધાન કરી શકે તેમ ન હતું, પણ જયારે વિશ્વવંદ્ય વિશ્વવિભુ સર્વજ્ઞ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પરમાત્માને સુગ સાંપડ્યો અને પ્રભુએ વિજ્ઞાન ન એ વેદ વાક્યને સાચે અર્થ સમજાવ્યો ત્યારે જ એ સમર્થ પંડિત શ્રી ઇન્દ્રભૂતિવિપ્રને સંશય નષ્ટ થયો. અને “જીવ–આત્મા છે ? એ નિશ્ચયપૂર્વક સ્વીકારી પરમેશ્વરી પ્રવ્રજ્યાના પૂનિત પંથે પ્રયાણ કરી સપરિવાર ઈન્દ્રભૂતિ સર્વજ્ઞવિભુ શ્રી મહાવીર પરમાત્માના પ્રધાન શિષ્યરત થયા. - “ વિજ્ઞાનને 'એ વેદવાક્યને શ્રી ઇન્દ્રભૂતિએ કરેલ અર્થ આ પ્રમાણે છે–
વિજ્ઞાન ન ઉક' એટલે વિજ્ઞાનનો સમુદાય જ “પત્તા મૂર્તિમ્યઃ સમુથાર ” આ પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ એ પાંચ ભૂતેમાંથી ઉત્પન્ન થઈ ને “તાજેશrs વિનરથતિ ' પાછે તે પાંચ ભૂતોમાંજ લય પામે છે અર્થાત મળી જાય છે, માટે એ પાંચભૂતોથી ભિન્ન “આત્મા નામને કેઇપણ પદાર્થ નથી. તેથી કરીને “ સંજ્ઞાતિ” મરીને પુનર્જન્મ થતો નથી. અર્થાત્ પરલેકની સંજ્ઞા નથી.
