________________
ઉત્તરક્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ દેહમાન એક પૃથફત્વ (૨૦૦ થી ૯૦૦) જન છે.૧ ઉતરવૈશિરીરનું જધન્ય દેહમાન અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગનું હોય છે.
આહારકશરીરનું દેહમાન એક હાથ અને તેજસ તેમજ કાર્પણ એ દરેક શરીરનું દેહમાન સંસારીજીવના મૂળ નિગોદમાંના સ્વદેહ પ્રમાણ હોય છે.
કેટલાક બાદર વાયુકાય જીવ પણ વૈક્રિયશરીરધારી હેાય છે; આ વૈક્રિયશરીર જધન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગનું હોય છે. - દેવ અને નારક એ દરેકને જન્મથી વૈક્રિય, તૈજસ અને કાર્પણ એ ત્રણ શરીર હોય છે. ગર્ભજ તિર્યંચને જન્મથી દારિક, તેજસ અને કાશ્મણ એ ત્રણ શરીર હોય છે અને તે ઉપરાંત લબ્ધિથી ચોથું વૈશિરીર હોઈ શકે છે.
ગર્ભજ મનુષ્યને ઉપરોકત ત્રણ શરીર ઉપરાંત લબ્ધિથી ચોથું, વૈક્રિય અને પાંચમું આહારક એ બે શરીર પણ હોઈ શકે છે.
ગર્ભજ મનુષ્ય લબ્ધિથી પાંચ શરીરનો સ્વામી હોવા છતાં તેને એકી સમયે વધારેમાં વધારે ચાર શરીર દ્વારા ઉપગ હોઈ શકે છે.
સિહજીવને શરીર હોતું નથી. ઇન્દ્રિયઃ
ઇન્દ્રય આત્મા; આત્માનું ચિન્હ એ ઇન્દ્રિય. છાસ્થ જીવને ઇયિ દ્વારા દર્શન અને જ્ઞાન એ બે ઉપગ હોઈ શકે છે. સામાન્ય જ્ઞાન એ દર્શન છે, જ્યારે વ્યક્ત એવું વિશેષ જ્ઞાન એ જ્ઞાન છે.
- ઇન્દ્રિયના બે પ્રકાર છેઃ (૧) દ્રવ્ય અને (૨) ભાવ દ્રવ્ય ઇન્દ્રિ યના પણ બે પ્રકાર છેઃ (૧) નિવૃત્તિ અને (૨) ઉપકરણ. તેમાંની નિવૃત્તિના બે પ્રકાર છેઃ (૧) આત્યંતર–અંતરંગ અને (૨) બાહ્ય. ૧ દ્રવ્ય લેક પ્રકાશ સર્ગ ૬ લેક ૧૪૭ ૨ જુઓ દ્રવ્ય લેક પ્રકાશ સર્ગ ૫ શ્લોક ૨૫૫ ૩ જુએ તત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અ. ૨ સૂત્ર ૪૧
અ. ૨ સૂત્ર ૧૫,૧૬,૧૭,૧૮
