________________
૧૭૩
છવની આ સિદ્ધગતિનાં ચાર કારણ છેઃ (૧) પૂર્વગ, (૨). અસંગત્વ, (૩) બંધમાક્ષ અને (૪) જીવને સ્વાભાવિકગતિપરિણામ. ૧ છેલ્લા અગી ગુણસ્થાનના ઉપાંત્ય અને અંત્યસમયે જીવે જે યોગ પ્રયજેલ હેય છે તે પૂર્વગ છે. કર્મથી વિમુખ બનવાની જીવની વૃત્તિ, ઉલ્લાસ, પ્રવૃત્તિ અને પરિણામે જીવની કર્મથી મુકિત એ અસંગત્વ છે. ઉદય, બંધ અને સત્તા એ ત્રણે પ્રકારે કર્મને અભાવ એ જીવને બંધથી મોક્ષ છે. જીવની સ્વાભાવિક ઉર્ધ્વગતિ એ જીવને સ્વભાવ ગતિ પરિણામ છે.
આઠમી ઇષતપ્રાગૂભારા પૃથ્વી, મનુષ્યલકની જેમ ૪૫,૦૦,૦૦૦ જનપ્રમાણ ગળાકારે છે. તે સિદ્ધાલય-સિદ્ધશિલા નીચેથી આકારે ઉલટા જેવો હેઈ મથાળે સપાટ છે. સર્વાર્થસિદ્ધવિમાનની ધ્વજાથી તે બાર યોજન ઊંચે છે. મધ્યમાં સર્વ બાજુએ આઠ આઠ
જન જાડાઈ છે અને તે પછીથી સર્વ બાજુએ આગળ આગળ પાતળી પાતળી બનતાં સર્વ બાજુના છેડે માંખીની પાંખ કરતાં પણ અધિક પાતળી રેખા સમાન હોય છે. ૨ -
સિદ્ધ જીવની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના પ્રથમ તીર્થકર આદિના દેહની અપેક્ષાએ (૫૦૦ ધનુષ્ય૨/૩)=૩૩૩ ૧૩ ધનુષ્ય અથવા ૧/૬ ગાઉ હોય છે; મધ્યમ અવગાહના (છહાથ૪ર૩)=૪ ૨૩ હાથ અથવા ૪ હાથ ને ૧૬ આગળ હોય છે અને કુમપુત્રની અપેક્ષાએ જઘન્ય અવગાહના (૨ હાથx૨/૩)=૧-૧/૩ હાથ અથવા બે હાથ અને આઠ આંગળ હોય છે. ૩
છે ગા, ૧૨૦ થી ૧૨૭ ૨ જુઓ બૃહસંહણું મા. ૨૮૧ ૩
કે ગા. ૨૮૨, ૨૮૩
