________________
૧૪૦
શ્રાવકની પડીમા (પ્રતિમા) ૧૧ છેઃ (૧) દર્શન, (૨) વ્રત, (૩) સામાયિક, () પૌષધ, (૫) કાયોત્સર્ગ, (૬) બ્રહ્મચર્ય, (૭) સચિતવજન,(૮) આરંભવન, (સાવદ્ય આરંભસમારંભને ત્યાગ.) (૯) પૃષ્ણવજન, (કામ માટે કોઈને બહાર મોકલવાને ત્યાગ ) (૧૦) ઉદિષ્ટવર્જન (પોતાના માટે તૈયાર કરેલ આહારપાણીને ત્યાગ) અને (૧૧) શ્રમણભૂત-સાધુમાફક જીવનચર્યા.
આ ગુણસ્થાને જીવ જેમ જેમ જઘન્યથી મધ્યમ અને મધ્યમથી ઉત્કૃષ્ટ દેશવિરત બનવા ડગ ભરતો જાય છે તેમ તેમ તેના આર્ત અને રૌદ્ર એ બે જવાન મંદ મંદતર મંદતમ થતાં જાય છે. અને મંદ મંદતર મંદતમ ધર્મધ્યાન પ્રવર્તાવા માંડે છે. ૪
આધ્યાન ચાર પ્રકારે છેઃ (૧) અનિષ્ટસંગા—અનિષ્ટ પ્રાપ્ત થતાં ઉદ્દભવતું, (૨) ઇષ્ટવિયોગાd-ઈષ્ટનો વિયોગ થતાં ઉદ્ભવતું. (૩) રોગા-વ્યાધિની વેદનાના કારણે ઉદ્દભવતું અને (૪) નિદાનાત્ત-નિયાણું કરવાના કારણે ઉદ્ભવતું. આવું આર્તધ્યાન અવિરત સમ્યગદષ્ટિ, દેશવિરત અને પ્રમત્તસંયત એ ત્રણ ગુણસ્થાને છવને હોય છે. ૫
રૌદ્રધ્યાનના પણ ચાર પ્રકાર છેઃ (૧) હિંસાનંદી-હિંસક પ્રવૃત્તિમાં રાચતું. (૨) મૃષાનંદી-જૂઠ બોલવાની પ્રવૃત્તિમાં રાચતું, (૩) ચૌયનંદી-ચોરી લુંટફાટ આદિ પ્રવૃત્તિમાં રાચતું અને (૪) સંરક્ષણુનદી-કંચન, કામિની, કુટુંબ અને કાયા આદિના સંરક્ષણમાં રાચતું. આવું રૌદ્ર ધ્યાન અવિરત સમ્યગદષ્ટિ અને દેશવિરત એ બે ગુણસ્થાને છવને હેય છે. આ ગુણસ્થાને છવને૪ જુઓ ગુણસ્થાનક્રમારોહ ગા. ૨૫ ૫ જુઓ તસ્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અ૦ ૯ સૂ-૩૧, ૩૨, ૩૩, ૩૪, ૩૫
છે અo ૯ સૂ-૬
