________________
જને શુક્ર, ૮૯૪ યોજને ગુરૂ, ૮૯૭ પેજને મંગલ, અને ૯૦૦ જને શનિ એ પ્રમાણે ગ્રહો આવેલા છે. આમાંને નિયતવારી ચરજતિષ્કના વિમાનો મેરૂપર્વતની સમતલભૂમિથી ૮૦૦ અને ૧૦૦ યોજન ઉર્ધ્વમાં ગતિ કરી રહ્યા છે; જયારે કેટલાક અનિયતચારી ચરતિષ્કનાં વિમાન સૂર્યથી ૧૦ એજન નીચે અને શનિથી ૧૦ એજન ઉંચે એમ ઉર્ધ્વમાં ૭૯૦ થી ૯૧૦ જનમાં ગતિ કરી રહ્યા છે. ચરતિષ્કદેવની આ ગતિના કારણે કાલગણના કરી શકાય છે. આ ઉરાંત સ્થિતિષ્ણદેવનાં વિમાનો મનુષ્યલકની બહારના દ્વીપ સમુદ્રમાં જ્યોતિર્મય સ્વરૂપે સ્થિર રહેલાં છે.
જંબુદીપમાં ૨, લવણસમુદ્રમાં ૪, ધાતકીખંડમાં ૧૨, કાલેદધિસમુદ્રમાં ૪૨, અને અર્ધપુષ્કરવરદીપમાં ૭૨ એ રીતે અઢીદીપરૂપ મનુષ્યમાં ૧૩૨ સૂર્ય અને ૧૩૨ ચંદ્ર છે. એક ચંદ્રને પરિવાર ૨૮ નક્ષત્ર, ૮૮ ગ્રહ અને ૬૬,૭૯૫ કેટકેટી પ્રકીર્ણક તારાએ પ્રમાણે છે.
તિષ્ક દેવલેથી અસંખ્યાત જન ઉંચે ઉર્વમાં વૈમાનિક દેવે ઉપર ઉપર વસે છે. દેવ અંગે વિશેષ માહિતીઃ
સ્થિતિ (આયુષ), પ્રભાવ (સત્તા-તાપ), સુખ, શુતિ (તેજ સ્વિતા), લેસ્યા, પરિણામ (ભાવના), ઈકિય (ગ્રહણશકિત–પટુતા), વિશુદ્ધિ (પવિત્રતા) અને અવધિજ્ઞાન એ દરેક વિષયમાં ઉપર ઉપરના દેવ ક્રમશઃ અધિકતર-અધિકતમ હોય છે, જયારે ગતિ (ગમનાગમનશક્તિ), શરીર (દેહમાન), પરિગ્રહ (પરિવાર) અને અભિમાની એ દરેક વિષયમાં ઉપર ઉપરના દેવ ક્રમશઃ હીન હીનતર હીનતમ હોય છે.૩
૧ જુઓ તત્વાથધિગમ સૂત્ર અ૪ સૂ. ૧૫ ૨' છે
, અ.૪ સુ. ૨૧ , અ.૪ સૂ. ૨૨
