________________
શ્રેમ કરે છે અર્થાત અસિ(ક્ષત્રિય), મસિ (વાણિજય) અને કૃષિ (ખેતી) એ ત્રણમાંની કોઈ એક કલા દ્વારા જીવનવ્યવહાર ચલાવે છે. સ્વામિસેવકભાવ, રાજાપ્રજા, ઉચ્ચ નીચ આદિ ભેદભાવ અને ધર્મસંસ્થાપક એવા તીર્થકર, રાજાઓના અધિરાજ એવા ચક્રવર્તી, વાસુદેવ, બલદેવ, પ્રતિવાસુદેવ આદિ ત્યાં થતા હોય છે. અકર્મભૂમિઃ
જંબુકીપના બાકીના (૧) હૈમવત, (૨) હરિવર્ષ, (૩) દેવકરૂ, (૪) ઉત્તરકુરુ, (૫) રમકવર્ષ અને (૬) હૈરણ્યવત એ છ અકર્મભૂમિ છે; ત્યાં જીવનનિર્વાહ અર્થે શ્રમ કરવાનો હોતો નથી; ત્યાં મનુષ્ય કુદરત પર આધાર રાખે છે અર્થાત કલ્પવૃક્ષથી નિર્વાહ આદિની વસ્તુ મેળવી લે છે. સ્વામી સેવકભાવ, રાજાપ્રજા, ઉચ્ચ નીચ આદિ ભેદભાવ અને તીર્થકર, ચક્રવતી, વાસુદેવ, બલદેવ, પ્રતિવાસુદેવ આદિ ત્યાં થતા નથી. ૫૬ અંતપઃ
જંબુપની આસપાસ આવેલ લવણ સમુદ્રમાં ગયેલ હિમવાન પર્વતના પૂર્વ અને પશ્ચિમ બે છેડે તેમજ શિખરી પર્વતના પણ પૂર્વ અને પશ્ચિમ એ બે છેડે એ રીતે ચારે છેડે ચૌદ ચૌદ અંતÁપ આવેલ છે આમ દરેક છેડે ચૌદ ચૌદ ગણતાં ચાર છેડાના અંત૮૫ ૫૬ થાય છે. તે બધા અકર્મભૂમિના જેવા છે. ધાતકીખંડ અને પુષ્કરવરદ્વીપ
ધાતકીખંડ અને અર્ધપુષ્કરવરદીપ એ દરેકની વચ્ચે સમુદ્ર હોવાના કારણે એ દરેકના પૂર્વ અને પશ્ચિમ એવા બે વિભાગ પડી જાય છે. એ દરેક વિભાગમાં જ બુદ્દીપની માફક ક્ષેત્રો અને વર્ષધર પર્વત આવેલા છે. આમ ધાતકીખંડ અને અર્ધ પુષ્કરવરદીપ એ દરેકનાં સ્મરત, ૨ અરવત અને ર મહાવિદેહ એમ છ છ કર્મભૂમિ ગણતાં બાર કર્મભૂમિ છે; જયારે એ દરેકમાં સહેમવત, હરિવર્ષ, ૨ રમકવર્ષ, ૨ હરણ્યવત ૨
