________________
ર૦
આથી એ વસ્તુ સ્પષ્ટ થાય છે કે “આત્મા-જીવ છે અને છિદ્ધ વિના પણ બહાર નિકળી શકે છે. વળી જીવને બહાર નિકળવામાં જેમ છિદ્રની જરૂરીયાત રહેતી નથી તેમ અંદર પેસવામાં પણ દ્ધિની જરૂર પડતી નથી.
જેમ લેઢાને ગેળો ધગધગતા અગ્નિમાં મૂકીએ, તે તે એક દમ અગ્નિમય લાલચોળ ઘુમ થઈ જાય છે. હવે અહીં લેઢાના ગોળ માં છિદ્ર તે નથી, છતાં પણ અંદર અગ્નિ દાખલ થાય છે. તેમ ચોરના શરીરમાં પણ કીડા દાખલ થાય, તેમાં દ્ધિની લેશમાત્ર પણ જરૂર પડે નહિ.
આતે સમજી શકાય તેવું ઉદાહરણ–દષ્ટાંત છે કે અગ્નિરૂપી છે, છતાં પણ દ્ધિ વિના લોઢાના ગાળામાં દાખલ થાય છે, તે પછી કીડાના અરૂપી જીવ ભલેને કોઠીમાં કે શરીરમાં છિદ્ર ન હોય તે પણ દાખલ થાય એમાં આશ્ચર્ય શું ? અર્થાત દ્ધિ વિના પણ અરૂપી આત્મા–છવ દાખલ થઈ શકે છે એ વસ્તુ સિદ્ધ થાય છે. : (૨) પ્રશ્ન-એક ચોરને જીવતાં તેનું વજન કર્યું અને તે તત્કાલ મૃત્યુ પામતાં તેનું વજન કર્યું, છતાં પણ વજનમાં જરા પણ ફરક પડયો નહિ. તેથી નિશ્ચય કર્યો કે જે તેના જીવતાં જીવ હેત તે વજન વધવું જોઈએ, અને મૃત્યુ પામતાં અર્થાત જીવ નિકળી જતાં વજન ઘટવું જોઈએ. બંને રીતે વજન કરવા છતાં વજનમાં લેશમાત્ર પણ ફરક ન પડવાથી આત્મા-જીવ નથી જ એમ મેં સ્વીકાર કર્યા.
ઉત્તર-હે રાજન્ ! ચામડાની કે રબડની કોથળી કે ધમણુ હેય. તેમાં હવા-વાયુ ભરીને વજન કરવામાં આવે અને હવા-વાયુ કાઢીને વજન કરવામાં આવે, છતાં બન્ને વખતે એકજ સરખું વજન થાય છે. જરા પણ ફરક પડતો નથી. તેવી રીતે અહીં પણ સમજવું. માત્ર ફરક એટલે કે વાયુરૂપી છે ને જીવ અર્પી છે. આથી ચેરનું જીવવાળું શરીર અને જીવ વિનાનું શરીર વજનમાં સરખું થાય એમાં નવાઈ શી !
