________________
પરલેક, પુણ્ય, પાપ, દેવલોક, નરક અને આત્મા છવ આદિ નહિં માનનાર નાસ્તિક એવા પ્રદેશ રાજાને પુણ્યદયે ગણધર ભગવંત શ્રી કેશીકુમાર શ્રમણને સુયોગ પ્રાપ્ત થયો.
પરસ્પર ચાલેલી પરક વગેરેની પ્રશ્નોત્તરીમાં આત્મા-જીવનો પણ પ્રશ્ન આવ્યો. “આત્મા-જીવ નથી” એ માન્યતાને અનુસારે પ્રદેશી રાજાએ પ્રશ્નો પૂછયા અને શ્રીકેશી ગણધર મહારાજાએ સંતોષકારક તેના પ્રત્યુત્તર આપ્યા. આ પ્રમાણે
(૧) પ્રશ્ન-બેં ગુનેગાર એવા એક ચેરને લેઢાની કેડીમાં પૂર્યો. ઉપરનું ઢાંકણુ મજબૂત રીતે એવું બંધ કરી દીધું કે હવા પણું અંદર ન જઈ શકે. તેથી તે મુંઝાઈને એ કાઠીમાં જ મરણ પામ્યો. પછી જયારે કેઠી ઉઘાડીને જોયું તે તેનું શબજ પડેલું હતું. કાઠીની અંદર અને બહાર બારીકાઈથી તપાસ કરવા છતાં પણ કેઈ સ્થળે %િ બાકું જણાયું નહિ, કે જેમાંથી આત્મા--જીવ બહાર નિકળી જાય !
આથી નિશ્ચય કર્યો કે-આત્મા-જીવ નથી જ. વળી તે મૃત્યુ પામેલા ચોરના શરીરમાં કીડા પડેલા જોવામાં આવ્યા, મને એમ થયું કે કોઠીમાં કેઇપણ સ્થળે છિદ્ર તે દેખાતું જ નથી, તે પછી આ કીડા બહારથી આવીને આના શરીરમાં પિઠા કયાંથી ?
ઉતર-શ્રીકેશીકુમાર શ્રમણ ભગવંતે કહ્યું કે
હે રાજનું? જ્યાં કોઈપણ જાતનું છીદ્ર નથી એવા ભોંયરામાં શંખ સાથે એક માણસ જાય. પછી તે ભોંયરાનું દ્વાર બંધ કરી દેવામાં આવે. તેની અંદર રહેલો માણસ જોરશોરથી શંખને વગાડે. તેને શબ્દ બહાર રહેલાઓને સંભળાય. છીદ્ર સિવાય આ શબ્દ બહાર કયાંથી આવ્યો છે ત્યારે કહેવું પડે કે શબ્દરૂપી હોવાથી %િ વિના પણ ભોંયરામાંથી બહાર આવી શકે છે. તે પછી આત્માજીવ તે અરૂપી છે, તે દેહમાંથી કે બંધાર કાઠીમાંથી વિના છીદ્ર બહાર નિકળી જાય એમાં નવાઈ શી !
