Book Title: Jawahir Vyakhyan Sangraha Part 01 - Anathimuni and Sudarshan Charitra
Author(s): Jawahirlal Maharaj
Publisher: Mahavir Jain Gyanoday Society
View full book text
________________
રાજકાટ–ચાતુર્માસ
[ ૫૪૧
जहा दुम्मस्स पुप्फेसु भमरो आवियइ रसं ।
ન ચ જુઠ્ઠું હ્રિામેડ્સો ચવિષે અન્ય —શ્રીદશવૈકાલિક સૂત્ર અર્થાત્−હે ! મુનિ ! તમે પણ ભ્રમરવૃત્તિ ધારણ કરે। અને ભ્રમરની માફક એવી રીતે યતનાપૂર્વક કામ કરેા કે જેથી કાઈને કષ્ટ ન થાય. આમ કરવામાં જ તમારું કલ્યાણ રહેલું છે.
શુદી ૫]
આજ પ્રમાણે ભક્તિમાર્ગમાં પણ એમ કહ્યુ` છે કે, પરમાત્માની સાથે ભ્રમરના જેવી પ્રીતિ બાંધવી જોઈએ. કેટલાક લાંકા કહે છે કે, “ શું પરમાત્મા અમારું કાંઈ કામ કરી દે છે કે અમે તેમની પ્રાર્થીના કે તેમને નમસ્કાર કરીએ ? ” પણ આ પ્રકારની ઇચ્છા કરવી એ શું ભમરા પુલને ચૂંટે કે બગાડે એના જેવું કૃત્ય નથી ? કવિ આનંદઘનજી કહે છે કેઃ— ચિત્ત પ્રસન્ને પૂજનલ કહ્યો, પૂજન અખંડિત એહ; કપટ રહિત થઈ આતમ અરપણા, આનંદઘન પદ રહ.
જે કુલમાંથી સીધી રીતે સુગંધ મળે છે એ પુલને ભમરા તોડવાની ઇચ્છા કરે ખરા! જો હું તે પછી તમે પરમાત્માના વિષે એમ કેમ કહેા છે કે, પરમાત્માએ અમને શું આપ્યું કે અમે તેમની પ્રાર્થના કરીએ !” કવિ આનંદધનજી કહે છે કે, પરમાત્મા અખંડ પૂજ્ય છે; એટલા માટે સંસારની કાઈપણ કામનાથી તેમને ખડિત કરવા ન જોઇ એ. “ ખીજા દનવાળા સ્વાથી લાંકા તે પરમાત્માને સંસારની ધમાલમાં ઊતારે છે પણ જ્ઞાનીજને એમ કરતા નથી. તે તો એમ જ કહે છે કે, “ પરમાત્મા અખંડિત છે. એટલા માટે એ અખંડિત પૂજ્યની પૂજા–સેવા કરવાથી અમને ઉલ્લાસ આવશે અને અમારા આત્મા પરમાત્મા બની જશે. જે પ્રમાણે ભમરા પુષ્પને અખંડિત રાખીને જ તેની સુગંધ લે છે તે જ પ્રમાણે અમે લેાકા પણ પરમાત્માને અખડિત રાખીને જ છીએ. આમ કરવાથી અમને તેમની શક્તિરૂપ સુગંધ મળશે કે આત્મા પણ સુવાસિત બનશે અને અમારું કલ્યાણ થશે.” ભક્તજનેાની માફક તમે લેાકેા પણ પરમાત્માને અખંડિત કાઈપણુ ભાવનામાં ઉતારા નહિ.
તેમની પૂજા–સેવા કરીએ સુગ ધથી અમારી
જે
માને
તેમને સ‘સારની
તમે લાંકે ‘તિકખુત્તો' ના જે પાક ખેાલા છે તેમાં કહેા છે કેઃ— आयाहिणं पयाहिणं देइये चेइयं
આમાં આવેલા ‘ ચેય ' શબ્દને અર્થો કરતાં મલયિંગર આચાય કહે છે:-~~ 'सुप्रसन्नमनहेतु-त्वादिति चैत्य '
*
અર્થાત્—મનને પ્રસન્ન- કરવાનું જે કારણ છે તે ચૈત્ય છે. જે મનને પ્રસન્ન કરવાનું લૌકિક કારણ છે તે લૌકિક ચૈત્ય છે અને જે લેાકેાત્તર મનપ્રસન્ન કરવાનું કારણ છે તે લાકાત્તર ચૈત્ય છે. મુનિને પણ તમે ચૈત્ય માને છે પણ મુનિ તમારા માટે શું કરે છે કે તમે તેમને ચૈત્ય કહેા છે ? તેએ તમારું શું કામ કરે છે! શું તે બનાવી આપે છે કે તમને આંકફરકના સટ્ટો બતાવે છે ? તેઓ આવું એટલા જ માટે તે તમારા માટે ચૈત્યરૂપ છે. સંસારમાં એવા પણ
તમારા માટે કાંઈ કરી દેતા નથી; લેાકેા હશે કે જેએ
