Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૨૦
શ્રી જૈન શ્વે. કા. હેરલ્ડ,
ખાનદાન મિત્રા સાથે વિદ્યા વિનેાદ કરવા સાથે વ્યાપારમાં પુરતું ધ્યાન આપે છે. ભવિષ્યમાં હીરજીભાઇ જ્ઞાતિ, કામ અને દેશને ઉજ્વળ કરવાને પાતાથી બનતું કરશે એમ અત્યારે દરેક રીતસર આશા રાખે છે. ખેતશી શેઠ પાતે બાળા ક્લિના છે પણ ધંધાને અંગે અતિ નિપુણતા ધરાવે છે. તેમનામાં ઉત્સાહ, હિંમત, ધૈર્યું અને સાહસીકતા એટલી બધી પ્રમાણમાં છે કે જે જોતાં તે જેમ સાધન વગરના હિંદુસ્થાનમાં જન્મેલા છે તેમ જે યુરોપ કે અમેરીકામાં જન્મ્યા હાત તા આજે તેએ આખી પૃથ્વીને ચકીત કરી શકત એસ સુક્ષ્મ દૃષ્ટિએ જોનારને સહજ દેખાઇ આવે. જેમ રણભૂમિમાં કાષ્ઠ શૂરવીર ચાદ્દા જ્યારે હાથમાં તલવાર ગ્રહી શત્રુ સાથે લડે છે ત્યારે તે કાળે શું થશે તેના કિંચિત્ પશુ ખ્યાલ કરતા નથી, તેવીજ રીતે જ્યારે કાલાબામાં ખેતશી શેઠ જાય છે ત્યારે હરિફાને એવા તેા હાવે છે કે તે પણ મનમાં તેમની સ્તુતિ કર્યાં વગર રહી શકતા નથી. ગુજરાત, કાઠીઆવાડ, ખાનદેશ, વરાડ, કર્ણાટક અને ખંગાળ વગેરે દેશોના અનેક શહેરામાં તેમની પેઢીએ ચાલે છે અને પૂર જોસમાં વ્યાપાર કરે છે. કચ્છી દશા ઓશવાળ જૈન જ્ઞાતિમાં તેમના સમાન વ્યાપારી કુનેહ ધરાવનાર બીજો એક પણ નથી એમ આખી જ્ઞાતિ એકી અવાજે કબુલ કરે છે, એટલુંજ નહિ પણ તેમના પ્રસંગમાં આવનાર દરેક બુદ્ધિમાન મનુષ્ય પણ એમજ કહી શકે છે. તેઓ પાશ્ચાત્ય કેળવણીમાં પછાત છતાં વ્યાપાર સબધમાં એટલું બધું જ્ઞાન ધરાવે છે કે જે જ્ઞાન ગ્રેજ્યુએટાતે હેરત પમાડે છે—બ્યાપારી નાનમાં તે એમ. એ. ગણાય છે. રૂના વ્યાપારીઓમાં તેમની આંટ બહુજ વખણાય છે. શ્રીમાન્ શેઠે રામનારાયણ, સર ઇબ્રાહીમ તથા સર સાસુન સાહેબ જેવા તેમના અનેક મિત્રા છે. ઇન્ડીઆ બેન્ક, ન્યુ સ્ટોક એકસચેઇન્જ, ખેાએ કાટન એકસચેઇન્જ અને સેક્ ડીપેાઝીટ વગેરે ધીકતા ખાતાઓમાં તેઓ ડીરેકટરશીપ મળવી શકયા છે.
ખેતશીભાઇમાં દયા મૂર્ત્તિ ંમત છે કારણ કે દુ:ખીઆને દેખીને તેમનું હૃદય આર્દ્ર બની જાય છે. તે તા એમજ માને છે કેઃ—
ધ્યા ધકા મૂળ હય, પાપ મૂળ અભિમાન;
તુલશી મા ન છાંડીએ, જબ લગ ધટમેં પ્રાણુ.
- પોતાના પ્રાણ સમાન પરના પ્રાણ સમજી પરને સુખ આપવાને હુ ંમેશાં તત્પર રહેવું એ દરેક મનુષ્યનું પરમ કર્તાવ્યુ છે' એમ તેઓએ અનેક પ્રસગાએ અનેકવાર કહ્યું છે. એટલુંજ નહિ પણ “ નવીન યુગના વિચારશીલ નવયુવકાને મારી સખાવતા બહુ મુલ્યવતી ભલે ન સમજાય પણ અન્ન, વસ્ત્ર અને જળ વગર પ્રાણુ તજતા માનવાત્માઓને તે તે અવશ્ય ગમશેજ અને તેમને ગમે એજ મારા હૃદયની પરમ ભાવના છે. વર્તમાન કાળના વિદ્યાને મને માન આપે કે નહિ તેની મને દરકાર નથી પણ દુષ્કાળમાં ધાસ અને પાણી વગર જે ગાયા, બળદો અને પશુ પક્ષિઓ લાખાની સખ્યામાં મરણને શરણ થાય છે તેઓને શ્વાસ અને પાણી આપતી વખતે તેઓના હૃદયમાં જો શાન્તિ વળે અને તે જો એમજ કહે કે ઃ અમારા જીવતર ઉપરજ દેશની આબાદી અને ઉન્નતિના આધાર છે' તેા મારે વર્તમાન પત્રાના સર્ટીફીકેટની જરૂર નથી. આ તેમની દૃઢ માન્યતા છે અને તેથી તેઓના દાનના પ્રવાહ વિશેષ દુષ્કાળ પીડિત આત્માઓને સહાયતા આપવા તરફ વલ્યેા છે. એકંદર રીતે તેઓ દૃઢ વિચારના છે, પાતાનું ધારેલું કરે તેવા સ્વભાવના છે અને મુનિરાજોનાં વચના પર પૂર્ણ શ્રદ્ધા રાખનારા છે. કાષ્ઠ પશુ શુભ કાર્ય કરવું હોય
