Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 112

૧૧૦
જન અવતાબર કોન્ફરન્સ હેરૅન્ડ,
સ્થિતિ બરાબર તપાસતાં મુંબઈ ઇલાકાના શાળાઓમાંની જૈન વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા પ્રાથમિક શાળામાં સૌથી મહેદી જણાય છે પરંતુ માધ્યમિક શાળામાં તે તેના આઠમાભાગથી કંઈક વધારે સંખ્યા આવે છે, જ્યારે તે કૂદાવી કેલેજની ઉંચી કેળવણી લેનારાની સંખ્યા તે લગભગ એકોતેરમે ભાગ આવે છે એ ખરેખર શોચનીય છે. એટલું જણાય છે કે ઓગણીસો પંદરના વર્ષથી સોળના વર્ષમાં દરેક શાળાના વિદ્યાર્થીમાં કંઈને કંઈજે કે માત્ર નામને-વધારો થયો છે. આવી સ્થિતિ પ્રત્યે આગેવાનોની ઉપેક્ષા બીલકુલ માફ કરી શકાય તેમ નથી કારણ કે જ્યાં ઉપેક્ષા (Indi fference) છે ત્યાં અજ્ઞાન (Ignorance) રહેશે. સ્ત્રી કેળવણી સંબંધી જઈશું તે પુરૂષ કેળવણી કરતાં વિશેષ ખરાબ સ્થિતિ છે. દાખલા તરીકે મુંબઈ ઈલાકામાં ગુજરાતમાં દશહજારે ૧૫૪ જે સ્ત્રીઓ અને દક્ષિણ વિભાગમાં દશહજારે ફક્ત ૭ સ્ત્રીઓ લખી વાંચી શકે છે. તે આ આંકડા કંઈ સાન આપી અ૫ શિક્ષણને પ્રસાર ક્યા કારણેને લઇને છે તે, તે કારણે દૂર કરી વિશેષ પ્રસારનાં સાધને શું છે તે શોધી તેને કામે લગાડવા આપણી કોન્ફરન્સ, બ્રેડ અને બીજી સંસ્થાઓ તેમજ સધને વિદ્વાન આગેવાને દત્તચિત્ત અને કાર્યક્ષમ થશે તેજ જ્ઞાનને પ્રકાશ ચારે બાજુ ફેલાશે અને તેથી પિતાની, તેમજ સમાજની ઉન્નતિ સાધ્ય થઈ શકશે. - આ બૅડની ઈચ્છા એ છે કે પ્રાથમિક કેળવણી દરેક જૈન કુટુંબમાંની દરેક વ્યક્તિ લેતી હોય એવી સ્થિતિ આવે, અને તે ઉપરાંત માધ્યમિક તથા ઉચ્ચ કેળવણી લેનારને ફી પુસ્તકો વગેરે સાધનો પૂરાં પાડી તેને પ્રસાર વધારો. ઉચ્ચ કેળવણી પરજ હાલ -જે કે ઘણું જ અલ્પ તોપણ-કંઈક ધ્યાન અપાય છે તેનું કારણ ભંડળની ખામી છે. જેટલે દરજજો સ્કોલરશિપ આપવાનું બની શકે તેટલે દરજે વ્યાવહારિક શિક્ષણને પ્રસાર થઈ શકે. જેટલા પ્રમાણમાં ફંડ હેય તેટલા પ્રમાણમાં સ્કોલરશિપ આપી શકાયતાર્યું કે હાજતેને પૂગી વળે તેટલું વિશાળ ફંડ હેવાની જરૂર છે,
કૅન્ફરજો સોંપેલાં કાર્યો–આપને માલુમ છે કે ઉપરનું બૅડ જૈન સમાજમાં કેળવણીના પ્રસાર અર્થે કૌન વેતામ્બર જાન્સ નીચે સ્થપાયેલું છે. તેને ઉદેશ સાતમી જૈન વેતામ્બર કરન્સના ઠરાવ પ્રમાણે કેળવણી સંબંધી યોજનાઓ તથા તમામ પ્રકારનાં કાર્યો કરવાં એ છે અને ગત મુંબઈની દશમી કોન્ફરન્સની બેઠકમાં નીચે પ્રમાણે ઠરાવ કરી તેણે કેટલાક ખાસ કાર્યો સોંપ્યાં છે.
બેને આ કરાવમાં જણાવેલ કાર્યો કરવા આ કૅન્ફરન્સ સત્તા આપે છે – કાર્યો-(૧) જેનોમાં હસ્તી ધરાવતી ધાર્મિક તેમજ વ્યાવહારિક કેળવણીની સંસ્થાઓ
સંબંધે વિગતવાર હકીકત મેળવવી અને તે સારા પાયાપર મૂકાય તેવા
પ્રયાસ કરવા, | (૨) દરેક ધાર્મિક પાઠશાળામાં એકજ જાતને અભ્યાસક્રમ ચલાવવામાં આવે
તેવી ગોઠવણ કરવી. (૩) જૈન વાંચનમાલા તૈયાર કરવી. () જીવવિચાર, નવતત્વ, દંડક, ક્ષેત્રસમાસ, સંગ્રહિણી, કર્મગ્રંથ તેમજ પ્રતિક