Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 145

સ્વીકાર અને સમાચના.
૧૪૭ अथवाऽस्तु नमस्तस्मै दुर्जनायापि यद्भयात् ।
सप्रयन्नपदन्यासा न प्रमाद्यति मन्मतिः॥ તે દુર્જનને નમસ્કાર છે, કે જેના ભયથી પ્રયત્નપૂર્વક રચના કરવામાં ઉઘુક્ત થયેલી મારી મતિ પ્રમાદી બનતી નથી.
આ દિગંબર આચાર્ય કૃત પાશ્વનાથનું ચરિત શ્વેતાંબરાચાર્ય કૃત ચરિતથી કેટલું ભિન્ન પડે છે અથવા તે દિગંબર શ્વેતાંબર દષ્ટિએ પાર્શ્વનાથના ચરિતમાં પરસ્પરસ શું ભેદ છે તે તારવી કાઢવાની જરૂર છે તે કોઈ વિદ્વાન તેમ કરવા ઉઘુક્ત થશે એમ આશા રાખીશું. કાવ્યની કઠિનતા ઉકેલવા સંશોધકે કુટનેટમાં કઠિન શબ્દના અર્થ ને ભાવ સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો છે તે માટે તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. બારમા સર્ગમાં પ્રભુની સ્તુતિ ઉત્તમ શૈલીમાં કરી છે અને તેમાં ભક્તામર સ્તોત્રના કેટલાક ગ્લૅકોનાં આધાક્ષર દષ્ટ થાય છે.
પાર્શ્વનાથ ચરિત-મુનિશ્રી મોહનલાલજી જૈન ગ્રંથમાલા. પૃ. ૧૮ર૧૨. સં. પંડિત વેલસિંહ. પ્ર. હર્ષ પરિષદ–બનારસ.) આ ગ્રંથ સ્વ. બાબુ ચુનિલાલ પન્નાલાલ ના ધર્મપત્ની શ્રીમતી ભીખીબાઈની અર્થ સહાયથી બહાર પડેલ છે તેથી તે બાઈના જ્ઞાન પ્રચારના શોખ માટે તેમને ધન્યવાદ પહેલાં આપવાનું મન થાય છે. શ્વેતાંબર તપગરછીય વિજયસેનસૂરિના સમયમાં અમરવિજય તેના કમલવિજયના શિષ્ય હેમવિજયે આ ગ્રંથ સં. ૧૬૩૨ ના ફાગણ સુદ ૫ ને ગુરૂવારે ૩૧૬૦ શ્લોકમાં રચેલ છે. આ કર્તા એક વિદ્વાન પ્રખર કવિ હતા એમ કાવ્ય પરથી જણાય છે. તેમણે વિજયપ્રશસ્તિ મહાકાવ્ય બનાવ્યું છે, તેમાં ૧૧ સર્ગ બનાવ્યા પછી તેઓ સ્વર્ગે જવાથી ગુણવિજયગણિએ પાંચ સર્ગ પૂરા કરી તેને પૂર્ણ કર્યું. તેની પ્રશસ્તિમાં તે જણાવે છે કે હેમવિજયના પ્રગુરૂ અમરવિજય તે હેમવિમલસરિના વારામાં લક્ષ્મીભદ્રના સંતાનપરિવારમાં થયેલા શુભવિમલના શિષ્ય હતા. લક્ષ્મીભદ્ર તપાગચ્છની મુનિસુંદરસૂરિના રાજ્યમાં હતા કે જેણે રત્નશેખરસૂરિની રચેલી શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણ વૃત્તિ-અર્થદીપિકા સંશાધી હતી, અને જેણે ૩૬ શિષ્યને દીક્ષા આપી હતી (આમાં ૧૮ તે તત્ત્વપ્રકાશિકા ટીકાના પાઠી હતા). હેમ વિજયના ગુરૂ પંડિત કમલવિજય જબરા વાગ્યા હતા. તેમણે ૭૦ ને દીક્ષા આપી કે જેમાં ૧૫ પંડિત થયા અને બે વાચક થયા. વિશેષમાં તે તપસ્વી હતા યાજજીવ સાતદ્રવ્ય સિવાયના આહાર, પાંચવિકૃતિ, શેરડીના રસથી ઉન્ન થતી વસ્તુઓને ત્યાગ કરી હમેશાં એક વખત ભોજન કરી એક સૂકું શાક એક માસ લેનાર છઠના ઉપવાસ વગેરે અનેક પ્રત્યાખ્યાન કરનાર હતા. વિધાવિજય તેમાં થયા તે મહાવિદ્વાન હતા અને તેની શિક્ષા પામી ગુણવિજય સાક્ષર થયા. તે વિધાવિયના સદર હેમવિજયના સંબંધમાં તે ગુણવિજય જણાવે છે કે તેમનું કવિ હેમચંદ્રસૂરિ જેવું વાગ્લાલિત્ય હતું અને દેવગુરૂમાં તેમની ભક્તિ પ્રબળ હતી. તેની કવિતારૂપી સ્ત્રી કેને કૌતુકજનક નથી થતી, કે જેનાથી નિષ્કલંક યશ રૂપી પુત્ર પ્રાપ્ત થયું. તેના ગ્રંથમાં આ ગ્રંથ સિવાય કથા રત્નાકર સં. ૧૬૫૮ અમદાવાદમાં ર; wષભશતક સં. ૧૬૫૬ ખંભાતમાં, કીર્તિકિલ્લોલિની, અન્યોક્તિ મહોદધિ, સૂતરત્નાવલી વિજયપ્રકાશ સ્તુતિત્રિદશતરંગિણી,
કસ્તુરીપર, સભાવશતક, ચતુર્વિશતિજિનસ્તુતિ, વિજયસ્તુતિ, સેંકડસ્તુતિઓ, અને