Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
જેન કવતાંબર કોન્ફરન્સ હેરલ્ડ.
છે. ઉપર જણાવ્યું તેમ બાર રૂપક રચેલા તેમાં આ બીજું રૂપક છે આ પ્રકટ કરવામાં , દ્રવ્યની મદદ આપનાર એક બાઈ છે તે ખુશી થવા જેવું છે. તે બાઈ નામે પાટણના લહેરચંદ્ર ન્યાલચંદની પત્ની વીજકર બાઇને ધન્યવાદ ઘટે છે. છેવટે અમે એ ઈચ્છીશું કે
જૈન આત્માનંદ સભાને પિવી પલ્લવિત કરનારા શ્રીમદ્ આત્મારામજીની શિષ્ય પરંપરા પિતાની વિદ્વત્તાને લાભ અનેક જૈન ગ્રંથોના સંશોધનરૂપે આપે, અનેક શ્રાવક શ્રાવિકાઓ. દ્રવ્યની સહાય પ્રકટ કરાવવા માટે આપે.
રાન્તિનાથ સ્ત્રમ્ –મૂલ સંસ્કૃત મેઘવિજય ગણી કૃત પ્ર. જૈન વિવિધ સાહિત્ય શાસ્ત્રમાલા-અંગ્રેજી કેડી બનારસ સીટી. પૃ. ૧૮૨ સેલ પિજી. મૂલ્ય એક રૂ.) આ પ્રકાશિની સંસ્થા શ્રીમદ્ આત્મારામજીના પ્રશિષ્ય મુનિશ્રી કરવિજયજી મહારાજની પ્રેરણાથી સ્થાપિત કૅયેલી છે અને તેણે ટુંક સમયમાં સાત પુષ્પો પ્રકાશિત કરી નાંખ્યા છે, કે જેમાં આ સાતમું પુષ્પ છે. આ ચરિત્રના રચનાર મેઘવિજ્ય ગણી સંસ્કૃત કવિ હતા એટલું જ નહિ પણ શબ્દ ભંડોળ અને ભાષા ઉપર કાબુ તેમની પાસે એટલો બધો હતો કે આખાને આખા એક કાવ્યના શ્લોકો લઈ તે કના એક ચરણ ઉપરથી જૂદી જ વસ્તુવાળું આખું કાવ્ય રચી શકતા, અને તેને આ નમુને છે. શ્રી હર્ષ કવિનું નૈષધીય ચરિત્ર એિક ઉત્કૃષ્ટ પ્રતિનું કાવ્ય ગણાય છે અને તેને પંચ કાવ્યમાંના એક તરીકે ગણેલ છે. તેમાં નળરાજા નિષધપતિનું ચરિત્ર છે. તે કાવ્યના એક શ્લેકના એક ચરણ લઈ તેની પાદ પૂર્તિરૂપે શાતિનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર જન્મથી તે નિર્વાણ પર્યન્ત આ કવિએ આલેખ્યું છે. ' જે જે ચરણ નૈષધનાં છે તેને નાના ટાઇપમાં મૂક્યા છે. એ યોજના સારી રાખી છે કે જેથી નિષધ કાવ્ય સાથે તુલના થઈ શકે, તેમજ તે ચરણ પરથી કેવી રીતે પાદપૂર્તિ કરી છે તેને ખ્યાલ સુજ્ઞ અને રસિક વાંચકને આવી શકે. પોતે હીરવિજયના શિષ્ય કનકવિજય તેના શિષ્ય શલવિજય તેના કમલવિજય સિદ્ધિવિર્ય અને ચારિત્રવિ, તેના કૃપાવિજ્ય | કવિ અને તેના શિષ્ય છે તેમનું ચરિત્ર ટુંકમાં તેને સપ્તસંધાન મહાકાવ્ય કે જે આજ માલામાં ત્રીજા પુષ્પ તરીકે પ્રકટ થયેલ છે તેની પ્રસ્તાવનામાં અપાયેલ છે. આ ચરિત્રમાં વિષમ પદેના અર્થ પણ ફુટ નેટમાં આપવા માટે, આ ચરિત્ર સંશોધિત કરવામાં અને પ્રસ્તાવના લખવા માટે આપણે પંડિત હરગોવિન્દ ત્રિકમચંદ્ર ન્યાય વ્યાકરણ તીર્થે લીધેલા પરિશ્રમ વાસ્તે તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. આવા કાર્યમાં આ શાસ્ત્રમાલા અંગે આત્મા તરીકે આ પંડિતજી કાર્ય કરે છે તેમની સેવા જૈન સાહિત્ય પ્રકાશનને અંગે ઓછી નથી.
રત્નાકર પચીસી--રીયલ સેલ પેજી પૃ. ૩૨. પ્ર. જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા ] આમાં પ્રસિદ્ધ રત્નાકર સૂરિ વિરચિત આત્મનિન્દારૂપે હદયના ઉત્કૃષ્ટ અને પ્રશસ્ત ભાવથી પૂર્ણ ૨૫ કેનું માસ્તર શામજી હેમચંદ્ર દેસાઈએ ગુજરાતી કવિતામાં ભાષાંતર કર્યું છે અને તેને અર્થ નીચે આપ્યો છે. તે કવિતાને પધાત્મક રહસ્ય કહેવું એ વાણીને વિપ
છે. શામજીભાઈએ ગૂજરાતી છંદમાં લેકને અવતારવા સારો પરિશ્રમ સેવ્યું છે, અને આ રીતે વિશેષ કાળજીથી મૂળને અવલંબી આવો પ્રયાસ વધુ વધુ સેવશે તો સારું અવતરણ કરી શકશે. એક શ્લોક નવમો લઈએ – - वैराग्य रंगः परवंचनाय, धर्मोपदेशो जनरंजनाय
वादाय विद्याध्ययनं च मेऽभूत कियद, ब्रुवे हास्यकरं स्वमीश
