Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૧૮.
જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ હે.
૨૪.
મૂલગી અજુન પુરી નગરી, વરધમાન પ્રાસાદ એ, ગચ્છરાજ શ્રી જિનચંદ સૂરિ, ગુરૂ શ્રી જિન સિંધ સૂરીસરે; ગણિ સકલચંદ વિનય વાચક સમયસંદર સુખકરે.
' –ઇતિ શ્રી ધંધાણી તીર્થ સ્તોત્ર – [ આ એક જૂની પ્રત પંન્યાસ શ્રી ગુલાબવિજયજી મુનિ મહારાજ પાસેથી રા ડાહ્યાભાઈ પ્રેમચંદ મેદીને મળેલી અને તે તેમણે ઉતારીને પોતાની નકલ અમને પૂરી પાડી, કે જે અમે ઉતારી અત્ર પ્રકટ કરાવી છે. અમે તે બંને મહાશયને ઉપકાર માનીએ છીએ. આ સ્તોત્ર અતિહાસિક દૃષ્ટિથી ઉપયોગી છે તેથી તેમને સાર ભાગ અત્ર મૂકીએ છીએ.
આ સ્તંત્રના રચનાર સમયસુંદર ગણી ઘણું વિદ્વાન અને સમર્થ ગુર્જર કવિ હતા. તેમને સમય વિક્રમ સદીના સત્તરમા સૈકાને ઉત્તરાર્ધ છે. તે વખતમાંજ ધંધાણ “તીર્થની ઉત્પત્તિ એટલે સં. ૧૬૬૨ માં થઈ. તે ગામ ધુમ દેશ () મંડોવર (2) સુર રાજાના દેશમાં આવેલું છે. [ આ સૂર રાજા સિરોહીની ગાદી પર સં. ૧૯૨૮ થી ૧૬૬૭ સુધી રહેલા મહારાવ સુરતાન જણાય છે. જુઓ સિરોહીના ઇતિહાસ પૃ. ૨૧૭ થી ૨૪૪. ] તે રાજા બહાદુર, વિદ્વાનોનું સન્માન કરનાર અને ઉદાર પ્રકૃતિવાળા હત). આ રાજ્યમાં આવેલ આ ધંધાણું નામના ગામમાં દુધેલા નામનું તળાવ છે. ત્યાં ખાખર નામનું દેહરું હતું, તેની પાછળ ખોદતાં એક ભેંયરું નીકળ્યું અને તેમાંથી પરંપરાગત મૂ નિધાન મળી આવ્યો. તેમાંથી પ્રતિમાઓ સં. ૧૯૬૨ ના જેઠ સુદ ૧૧ ને ક્તિ નીકળી.
કેટલી પ્રતિમા, કેની તેની પ્રતિમા, તે પ્રતિમા કોણે ભરાવી, કઈ નગરીમાં અને કોણે તેની પ્રતિષ્ઠા કરાવેલી તે વિગત હવે કર્તા જણાવે છે –
સઘળી મળીને પાંસઠ પ્રતિમા હતી કે જેમાંની કેટલીક જૈનધર્મની અને કેટલીક શવ ધર્મની હતી. એમાં મૂલ નાયક પદ્મ પ્રભુ અને પાર્શ્વનાથ હતા, એક ચમુખ અને ચોવીસ જિનની પ્રતિમા ( ચ@વીસથો) હતી. બીજી ત્રેવીસ જૈન પ્રતિમા કે જેમાં બેઉ કાઉસગ્નિયા રહેતા. તે સિવાય ઓગણસ પ્રતિમા વીતરાગની-જિનની હતી. આમ સઘળી મળીને ર+૧+૧+૨૩+૧૪=૪૬ છેતાલીસ જિનપ્રતિમા હતી. તે સિવાયમાં છે, બ્રહ્મા, ઈશ્વર ( શિવ ), ચકેશ્વરી, અંબિકા, કાલિકા, અર્ધનારેશ્વરી, વિનાયક (ગણપતિ ), જોગણું, શાસન દેવતા વગેરે જિનવરની પાસે રહેવા માટે હતા. આ જિન પતિમાઓ પાંચ રાજાઓ નામે ચંદ્રગુપ્ત, બહુસાર ( બિન્દુસાર), અશોકચંદ્ર, કુણાલ અને પ્રતિ રાજાઓએ ભરાવી હતી, અને તે પ્રતિમાને પરિકર-ધૂપધાણું વગેરે પણ તે સમયને હતો.
મૂળ નાયક પદ્મપ્રભુની પ્રતિમા ઘણું સુન્દર હતી. સંપ્રતિ રાજા કે જે પૂર્વભવે આર્ય સુહસ્તિ સૂરિના સમયમાં એક રંક હતો અને ( દુકાળમાં ) ભજનને અભાવે ભોજન માટે દીક્ષા તેણે લઈ પિતાનું આયુષ્ય ખૂબ ખાવાને લીધે પૂરું કર્યું હતું તે ઉજે.
ને રાજા થયો. તેણે જાતિસ્મરણથી પૂર્વભવ જાણીને ગુરૂના પ્રતિબંધથી સુશ્રાવક થઈ અનાર્ય દેશમાં મુનિના રૂપધારી શ્રાવકે મોકલી જૈનધર્મનો ઉદય ભરતદેશમાં કર્યો અને આખી પૃથ્વી અને જિનમંદિરોથી આભૂષિત કરી. ઉપરોક્ત મૂલનાયક પદ્મપ્રભુની પ્રતિમા વિરાન મેં ત્રણ (ગોંતેર ?) આર્ય રક્ષિત સૂરિએ મહાસુદ ૮ ને રવિવારે શુભ
