Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 141

સ્વીકાર અને સમાલોચના.
૧૪૩
શૃંગારરસનું જ્ઞાન રચનારમાં હતું તે માટે જુઓ શ્લોક ૮૩; ૧૭૩. વળી દષ્ટાંત આ- * પવામાં રચનાર અન્યદર્શનના પિરાણિક દષ્ટાંતે લેતા હતા. જુઓ લેક ૮૦, ૪૭૭.
આમાં કેટલેક સ્થલે મૂળપ્રતમાં સુટિત હોવાથી ત્રુટિ રહી ગઈ છે તે બે ત્રણ પ્રત મેળવી તે પૂરી શકાત વળી આમાં રહેતા કઠિન શબ્દોના અર્થ વિશેષ પ્રમાણમાં ફુટનટમાં આપ્યા હતા તે વાંચનારને વિશેષ સરલ થાત. એકંદરે આ પ્રકટ કરવા માટે પ્રકાશિકાને ધન્યવાદ ઘટે છે.
આ વાર્થપાળિવ્યોr:---પરમારશ્રી પ્ર©ાદનદેવ વિરચિત. ગાયકવાડ ઓરિયેન્ટલ સીરીઝ નં. ૪ સંશોધક–રા. ચીમનલાલ ડાહ્યાભાઈ દલાલ M. A. ગુજરાતી પ્રેસ. પૃ. ૮+૩૦ મૂલ્ય આના ૬) આ ગ્રંથ હાલના પાલણપુર (પ્રહાદનપુર)ના સ્થાપક પરમાર રાજાશ્રી પ્રહાદનદેવે રચ્યો છે. એક નાટક એક ગુજરાતનાં રાજા રચે એ વાત ગુજરાતને ગર્વ લેવા જેવી છે. ભારતવર્ષમાં નાટકો અનેક રચાયાં છે અને તેમાં ગુજરાતના કવિઓએ પણું ફાળો આપ્યો છે અને ગૂજરાતના કવિઓમાં જન કવિઓએ પ્રધાન ભાગ લીધો છે એ વાત રા. દલાલે વળક્તના અંકમાં ગુજરાતનું નાટક સાહિત્ય એ સંબંધી વિસ્તૃત લેખ પ્રકટ કરી બતાવી આપ્યું છે. - ચંદ્રાવતિના રાજા યશોધવલના બે પુત્રેમાને એક મોટો ધારાવર્ષ આબુના પરમા રોના ઇતિહાસમાં એક નામી રાજા થયો છે, અને તેના સમયમાં પ્ર©ાદન યુવરાજ ગણતો હતો. શિલાલેખે પરથી જણાય છે કે સં. ૧૨૨૦ થી સં. ૧૨૬૫ સુધી યુવરાજપદપર તે હતા, અને ધારાવર્ષ પહેલાં તે મૃત્યુ પામ્યા તેથી તે ગાદી પર આવી શકય નહિ. પ્રહાદને પાલણપુર (અલ્લાદનપુર) સ્થાપ્યું, ને તેના સંબંધમાં દંતકથા એવી છે કે તેણે જૈન ધાતુ પ્રતિમા ગળાવી નાંખી તેમાંથી અચલેશ્વર (શિવ) ના મંદિર માટે પિઠીઓ કરાવ્યાથી–તે પાપને લીધે તે કોઢી થયો–આ ઢિના નિવારણ અર્થે શીલધવલ આચાર્યના કહેવા અનુસાર પ્રાલ્ડવિહાર નામનું જન ચેત્ય બંધાવ્યું અને તેથી કોઢ ગયે. (જુઓ ઉપદેશી તરંગિણી) આ સંબંધમાં ઋષભદાસ કવિ સં ૧૬૮૫ માં રચેલા પિ તાના હીરવિજયસૂરિ રાસમાં જણાવે છે કે –
હાલ વિહાર પાસ તિહાં ઠામ, તિણે હાલણપુર નગરજ નામ.
ઇસ્યું નગર પાહિણપુર જ્યાંહિ, પહાલ પરમાર રાજા છે ત્યાંહિ, પૂર્વે અબુદગર (ગિરિ)ને રાય, પાતિગ કીધું તેણિ ઠાય. પ્રતિમા પાતળની જિનતણી, આશાતના તસ કીધી ઘણી; ભાંજી ગાળી પિઠીઓ કીધ, પાતિગ પિોટું આગે લીધ. મિતું પુણ્ય ને મોટું પાપ, પ્રત્યક્ષ ફળ પામે નર આપ, જિન પ્રતિમા ભંગ પાતિગ જેહ, ગલિત કુષ્ટીએ હુએ દેહ. રૂપ રંગ બળ તેહનું ખરૂં, એષધ. અંગ ન લાગે કિસ્યું, પ્રાક્રમ રહિત હઓ ૨ જિસે, રાજ્ય ગોત્રી લીધું તિસે. ભાન ભ્રષ્ટ થઈ પાછો વળે, શીલધવળ આચારજ મિળે, વંદી પદ કહેતું મુજ તાત, દુબીઓને વહાલાં એ સાત.
૧૮
૨૧