Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 89

રજપુતાના મારવાડમાં કેન્ફરન્સની અગત્ય, બાબુ પુરણચંદજી નાહર, M. A. B. L. બાબુ બહાદુરસિંહજી સિંધી. રાજા સત્યાનંદ પ્રસાદ સિંહ, રા. રા. મકનજી જે. મહેતા બારીસ્ટર. રા. રા. મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિઆ સોલીસીટર. રા. ર. મેહનલાલ દલીચંદ દેસાઈ B. A. LL. B.
रजपुताना-मारवाडमां कॉन्फरन्सनी अगत्य.
લેખિકા-શ્રીમતી મંગલા બહેન મોતીલાલ ફકીરચંદ. જૈન કન્ફરંસની શરૂઆત જાણીતા કલોધી પારસનાથના તીર્થમાં થઈ હતી અને તે સ્થાન રજપુતાનામાં આવેલું ગણાય; તેમજ જોધપુર પાસેના ગામ સુજાનગઢમાં પણ એક બેઠક થઈ હતી તે માત્ર નામની જ ગણાય તેમ છે. આમ બે સ્થળે થયેલ બેઠકનું કામકાજ આખા રજપુતાના અને મારવાડ મેવાડમાં જાણીતું થયું નથી તેથી જે અજ્ઞાનતા, અસલી વહેમો, અને ખરાબ રીતરીવાજે ત્યાં જોવામાં આવે છે તેમાં જરા પણ ફેરફાર થયું નથી અને સુધારાનું નામ પણ દેખાતું નથી.
ત્યાં અગાઉ જૈનો મહા બહાદર પરાક્રમી અને દિવાન મંત્રીઓ થઈ ગયા છે તેનાં નામ નિશાનની શોધ થઈ નથી. હમણાંની ત્યાંની આપણી જૈન પ્રજા અજ્ઞાનતાનાં અંધકાર માં ગોથાં ખાઈ રહી છે, તેને પ્રકાશની જરૂર છે. તેને નિદ્રામાં સુવા ન દેતાં જાગૃત કરવાની અગત્યતા છે.
પુરૂષોમાં કેળવણીને પ્રચાર એટલો બધે મંદ છે કે અજ્ઞાનથી ત્યાંની પ્રજા ખાવું પીવું સારાં સારાં કપડાં દાગીના પહેરવા અને મોજશોખમાં વખત વીતાડવાનું સમજે છે. એક બે સ્ત્રીઓને રાખી નાચ તમાસ કરાવવા જેવું જોવામાં આવે છે. મનુષ્ય જન્મની ઉત્તમતા સારાં કાર્યો કરવામાં છે ત્યાં અંદગીની સફલતા ઉપર મુજબના ઉદેશમાં મનાય એ દશા દીલગીરી ઉપજાવે તેવી નથી?
રાજપુતાના, મારવાડ બાજુ કોન્ફરન્સની અસર થઈ હોય એમ મારી જાણમાં નથી. કદાચ થઈ હોય તે પણું, ત્યાં કૅન્ફરન્સ ભરવાની અગત્યતા છે.
બીજી બાજુ સ્ત્રીઓની અવદશાની તે વાત જ શું પૂછવી? છોકરીઓને જન્મ જે એ દેશમાં થાય તે એમ જ સમજવું કે પૂર્ણ પાપ કરીને જ તેણે ત્યાં જન્મ લે હશે; ત્યાં સ્ત્રીઓને માટે તે જન્મ કેદ જેવી સખત સજે છે. માત્ર દશ કે બાર વરસની કન્યા થાય કે તેને જીંદગી સુધી કેદ કરવામાં આવે છે. બાળપણના વખતમાં પણ તેને સંગીન ' જ્ઞાન આપવામાં આવતું નથી.
એ પ્રદેશોમાં એટલો બધે મહલાજે ને શરમ હોય છે કે વથી, સાસુ નંણદ કે વડીલ સાથે કે ઘરના નોકરો સાથે પણ અમુક વરસ સુધી બોલાય નહિ માત્ર અમુક નોકરો સાથે જ તેને બોલવાની રજા હોય છે. આવી રીતે નોકરી સાથે કામ લેવાથી કેર, લીક વખત કુટુંબમાં કલેશને સડે પેસે છે અને નેકરે સાથે વાત કરવાથી અને માત્ર તેનાજ સહવાસથી તેના જેવી હલકી બુદ્ધી શીખે છે. તેઓને આખો દીવસ ઘુંઘટ કાઢી ફરવું પડે છે તેથી તેમના મોં ઉપરના અવયવોને કુદરતની આપેલી મજાની હવા પણ ખાવા મળતી નથી, તેઓનાં રહેવાનાં સ્થાન પણ, એવી રીતે બાંધવામાં આવેલાં હોય છે કે બારીને બદલે ત્યાં માત્ર ભીંતમાં કોતરેલાં નાનાં, નાનાં, જાળીયાં હોય છે, બાહાર જાય
પણ, ગાડીને ચાદર બાંધેલી હોય છે, એટલે હાર અને ઘર બધું જ સરખું. આવા પરદાના રીવાજથી અને બીનકેળવણીને લઈને તેઓને સારાં સારાં પુસ્તકો વાંચવાનાં મળતાં નથી. નવીન નવીન સ્ત્રી પુરૂષોના સહવાસનું જ્ઞાન મળતું નથી. માત્ર ઘરના કામ