Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૧૫
વાર્તા વિદ, યની કદર અને મારું વાસ્તવિક કર્તવ્ય મારા સમજવામાં આવ્યું છે. અને જેમ જેમ મહારી ભુલ સમજતી ગઈ છું, તેમ તેમ દૂર કરતી ગઈ છું.
લલિતા–પદ્માવતી બહેન, તમોએ સભામાં જવાથી થતા ફાયદાઓ જણાવ્યા તે તે ઠીક, પરંતુ આજ કાલ એવી સભાઓ થવાથી, આપણું વર્ગમા બીજી રીતે સુધારાને બદલે કુધારે થવા માંડયો છે ને અસલી રીવાજ છોડી નકેલ થતી ગઈ છે. બીજાના સંસર્ગમાં આવવાથી ફેસનમાં વધારો થયો છે. જેમકે સભામાં જવું એટલે બુટતે જોઈએ જ, મોજા વિના ચાલેજ નહિ, છત્રી પણ રાખવી જોઈએ નહિતર ઠીક નહિ દેખાય, વળી સભામાં શોભતી સાડી પણ પહેરવી જોઈએ. ઘરમાં બીજા ગમે તેમ પહેરતાં ઓઢતાં હોય, ઘર નિભાવ ગમે તેમ મુશીબતે ચાલતો હોય પરંતુ ડેનને એક વસ્તુ ઓછી હોય તે ચાલેજ નહિ. લાજ આવે. પુરુષો રાત્રી દિવસ અસીમ પ્રયત્ન કરી ગૃહસ્થાશ્રમને નિભાવ કરતા હોય અને બહેનને આવા પ્રકારની મઝ શોખની વસ્તુઓ જોઈ એ. કહો વારૂ ? પુરુષોની કેટલી બેહાલી? શું આતે સુધારે? બન્યું, મેં આવું જોયું છે ત્યારથી જ સભાઓ પર તિરસ્કાર થાય છે.
પદ્માવતી-બહેન તમોએ કહ્યું તે પ્રમાણે વર્તનાર જે બહેને છે તે અજ્ઞાન છે. તેમનામાં વિચારનેત્રની ખામી છે. અજ્ઞાનતાને લીધે સારાસારને વિચાર કરી શકતી નથી. પિતાનું કર્તવ્ય જાણતાં નથી. તે બીબારને નાનપણમાં સારા ઉંચ સંસ્કાર કેળવણીને લગતા જેઈએ. તેનાથી તેઓ કમનશીબ નીવડેલાં છે. સંગીન કેળવણીની ખામીને લીધે આપણે સ્ત્રી વર્ગ હિતાહિત જોઈ શકતો નથી. ધર્મ નીતિના શિક્ષણ વિના વ્યવહારૂ કાર્યમાં પણ ઘણા પ્રકારની ભુલ કરે છે. લલિતા બહેન, માતાઓએ પુત્રીઓને કેવા પ્રકારની કેળવણી આપવી? આ અગત્યને પ્રશ્ન છે. માતાએ પુત્રીને બાળપણથી જ લેખન વાંચન ભરત ગુંથણ રસોઈનું કાર્ય, સ્વચ્છતા સુઘડતા, ગૃહ કાર્યની દરેક વ્યવસ્થા, અને આરોગ્યતાના નિયમો, સમજાવવા જોઈએ. તેમને પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી અનુભવ કરાવવો જોઈએ ને હૃદયમાં ઉતારવા જોઈએ. વિદ્વાને કહે છે કે સો શિક્ષકોની ગરજ એક કેળવાયેલી માતા સારી શકે છે. પુત્રીનાં યોગ્ય ઉમ્મરે લગ્ન થતાં સાસરે જાય ત્યારે પતિ સાથે નિકટ સંબંધ, આદર્શ પ્રેમ પતિપરાયણતા તથા સાસુ સસરા નણંદ દેરાણી જેઠાણી વિગેરે ધસુર પક્ષવાળાઓને પ્રેમ ભાવથી વિનય વડે પોતાના કરી લેવા-એવું શિક્ષણ આપવું જોઈએ. દરેક પ્રત્યે પોતાની પવિત્ર. ફરજ બજાવવામાં કુશળ બનાવવી જોઈએ. વળી સમયસૂકતા એ કેળવણીનું મુખ્ય અંગ છે ઈત્યાદિક ઉત્તમ ગુણ પુત્રીઓમાં લાવવા જોઈએ. ક્ષમા ચાતુર્ય અને વિવેક એ પણ બાળ વયમાંથી જ શીખવવા જોઈએ. બહેન, સર્વ પ્રકારની સર્વોપરી કેળવણી તે એક વિચક્ષણ માતાજ આપી શકે છે. જે બાળકોની માતા પિતાના સંતાનેને શરિર તથા મન સંબંધી કેળવણું આપવામાં ભાગ્યશાળી બને છે તથા માતા પ્રથમથી ઠરેલ પ્રકૃતિની, હસમુખા સ્વભાવની અને આળસ વિનાની હોય છે તે જ બાળકના જન્મને ધન્ય છે. બહેન પુત્રની મૂર્ખતા કદાપિ છુપી રહી શકે છે પણ ઉચ્ચ સંસ્કારી બનાવનાર માતાજ હમેશાં ગૌરવને પામે છે. પુત્ર કેળવણીથી એક વ્યક્તિને ફાયદે થાય છે ત્યારે કન્યા કેળવણીમાં ગૃહ કુટુંબનું અને સમાજનું તથા આખા વિશ્વ હિત સમાયેલું છે. અને તે કારણથી જ કન્યા કેળવણીને પ્રાધાન્ય પદ આપેલું છે. તેને મૂખ્ય ગણેલી છે. લલિતા બેન, કેટલીક
