Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
શ્રી જૈન . કે. હેરે.
પરસ્પરથી ઘણે અંશે વિભકત જેવા છે. તે સર્વમાં સમયાનુસાર અને કુશળતા પૂર્વક, - એવા સુધારા વધારા થતા રહેવા જોઈએ કે દિનપ્રતિદિન તે સમદષ્ટ અને પ્રેમવર્ધક થતાં
જાય, કે જેને પરિણામે કાલે કરીને સમસ્ત વિભાગે એકજ મહાસમાજના એક સરખા " અંશે દેદીપ્યમાન થાય. આ સુધારા વધારાની બાબતમાં આપણે લક્ષમાં રાખવું જરૂરનું - છે કે આપણામાંના કેટલાક વિભાગે, કેટલીક બાબતમાં અંતિમ મર્યાદાથી પણ
આગળ વધી ગયા છે, જ્યારે કેટલાએક અતિશય પાછળ પડી ગયેલા છે. સંધ-સમારંભનું | એ કર્તવ્ય છે કે એ પ્રમાણે આગળ પાછળ વિખરાઈ ગયેલાં અંગ માટે પૃથફ પૃથફ
વિષયેની સમદષ્ટિ પૂર્વક યોગ્ય મર્યાદા બાંધી તે મર્યાદાને કેંદ્ર લક્ષ્ય ગણી તેની આસ- પાસ સર્વ અંગોએ આવી મળવા માટે, એગ્ય પ્રમાણમાં આવશ્યક પ્રગતિઓને પ્રવૃત્ત કરવી.
સમાજ સંગઠન માટે સમાજ બાંધની આર્થિક સ્થિતિ અને આજીવિકા પ્રાપ્તિ માટેનાં એગ્ય સાધને, એ પણ વિચારણીય વિષય છે; જે સમાજમાં સમાજ શિરોમણી શ્રીમંત ગૃહસ્થોના વૈભવ સંપત્તિના લાભ, સમાજના અન્યતર સભાસદોને યથાયોગ્ય અંશે પ્રાપ્ત ન થાય, તે સમાજમાં સમભાવ, સહાનુભૂતિ અને બંધુપ્રેમની વૃદ્ધિ થવી દુર્ગમ્ય છે. આપણું મહાજને, સંધે, એ વિગેરેના ઇતિહાસો આપણને શિખવે છે કે ધમબાંધવ અને સમાજબાંધવ કદાચ આપણુથી ઉતરતી પંકિતમાં હેય, તે પણ તેને, એવા નિકટ પ્રેમ અને સહાનુભૂતિદ્વારા પિતાના તરફ આકર્ષ, કે જેથી તેની ઉતરતી પંકિત હવાના અંગેની કલેશ-જનક સ્મૃતિને ભૂલી જઈ સમાન ભાવની હથિી આનંદિત થાય, એટલું જ નહિ, પણ ભેદભાવથી ઉત્પન્ન થતી ઈર્ષ્યા વિગેરેથી નિમુક્ત થઈ, સમાજ સેવાના મહકાર્યમાં, તનથી ધનથી યા મનથી સેવા બજાવવાને એક સરખી ઉલટ રાખી તત્પર થાય. વાસ્તવિક રીતે કહેતાં આપણા સમાજ સંગઠન માટે સર્વ પ્રકારની ઇષ્ટ પ્રવૃત્તિઓ જાગ્રત કરી પ્રચલિત કરવામાં, આપણા માનનીય અમેસરની કર્તવ્યનિષા ઉપર જ આધાર રહેલો હોય છે, અને તે તરફ જે કાંઈ કરવાની જરૂર છે, તે હવે વધુ વખત મુલતવી રાખવા જતાં સામાજીક બંધને અને મમતા દિનપર દિન નબળાં અને નિષ્ફળ થતાં જશે, એ આપણે સર્વ જૈન ભાઈ બહેનેએ અવશ્ય લક્ષમાં રાખવું જોઈએ છે. - એક જૈન વ્યક્તિ અને સમાજ કયારે ઈષ્ટ સ્થિતિએ પહોંચેલ ગણાય તે સૂમરૂપે આપ સાહેબને વિદિત કર્યા પછી, મારી વાંચ્છનાઓ વિષયવાર રજુ કરતાં તેમને હું સરલતા માટે છ મુખ્ય વિભાગમાં વહેંચી નાખીશ, અને તે એ કે (૧) ધર્મ અને ધર્મ જ્ઞાન, (૨) શરીર-સંપત્તિ અને તેની સાધના, (૩) વ્યવહાર અને તેની યથાર્થતા, (૪) જીવન-વિગ્રહ અને તેની સફળતા. (૫) દૈવી સંપત્તિ અને તેની સુગમતા, (૬) સમાજસેવા. - ઉપર જણાવેલા પ્રથમ વિભાગ “ધર્મ અને જ્ઞાન ની બાબત અત્યંત મહત્વની અને અતિ ગહન છે એ આપ સર્વેને સુવિદીત છે, છતાં દીલગીરી સાથે એ પણ કહ્યા વિના ચાલતું નથી કે, આપણે તે વિષયનું વર્તમાન જ્ઞાન કેવળ નજીવા જેવું છે. જે ધર્મજ્ઞાનના પ્રતાપે પ્રાચીન સમયમાં અનેકાનેક મહાત્માઓ જીવન-વિગ્રહમાં યશસ્વી થઇ, નિર્વાણ પદના અધિકારી થતા, તે ધર્મજ્ઞાનને અંશ પણ ધરાવનારા સમર્થ વિદ્વાન આ જમાનામાં માત્ર ગણ્યા ગાંઠયા અને જવલ્લેજ જોવામાં આવે છે. જે ધર્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિધારા પરમ પૂજ્ય મહાત્માઓ તીર્થંકર પદને પામ્યા તે ધર્મજ્ઞાનનો અપાંશ પણ
