Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
શ્રી જૈન . કે. હેરંs.
- આ આનંદમય પરિસ્થિતિને માટે આપણું વર્તમાન રાજ્યકર્તાઓને આપણે અનેક આભારી છીએ. જો કે જે રાજ્યાશ્રય દ્વારા આપણા ધર્મનું પ્રાચીન કાલમાં જે અપૂર્વ સમર્થન થતું હતું તે રાજ્યાશ્રયને આ કાલમાં અભાવ છે, તો પણ ધર્મ સ્વાતંત્ર્યના રક્ષણ નીચે આપણને ભૂતકાળમાં નડેલાં અનેક વિધામાંથી આપણો બચાવ થયો છે. બલકે આપણને એવી અનેક સાધન-સંપત્તિઓ પ્રાપ્ત થઈ છે કે જેનો આપણે ગ્ય પ્રમાણમાં ઉપયોગ કરી, આપણું સમાજના ઉદ્ધારાર્થે, તથા આપણા ધર્મના પુનઃ પ્રસાર માટે યત્નશીલ થઈએ તો જે પ્રતિભા આજ અત્યંત દુબલ અવસ્થામાં જોઈએ છીએ, તેજ, થોડાં વર્ષોમાં તેની પૂર્વ પ્રભાએ પહેચી, તેથી પણ વિશેષ લહલતી તેજોમય દશાને પ્રાપ્ત કરવા સમર્થ થઈશું. જે પ્રમાણે રાજ્યાશ્રયના સંબંધમાં આપણે નિર્વિધન થયા છીએ તેજ પ્રમાણે અન્ય દિશાઓમાં પણ આપણને વિશેષ સાનુકૂળતા પ્રાપ્ત થઈ છે. દેશવિદેશ પર્યટનના જલમાર્ગ અને ભૂમાર્ગ અધિકાંશ અનુગમ્ય થવા સાથે વ્યાપાર રોજગારની વિસ્તૃતતાને અંગે જૈન બાંધવોનાં પરસ્પર મિલન દર્શન પણ સહજસાધ્ય થયાં છે, જે બીના પરસ્પરની પરિચયવૃદ્ધિ માટે ઓછી લાભદાયક નથી. ભૂતકાળમાં વખતો વખત સંધપર્યટનને કષ્ટરુપ થયેલા દુરાચારીઓના વાસ પણ બ્રીટીશ છત્ર નીચે ઘણે અંશે, નષ્ટ પ્રાયઃ થયા છે. ધર્મ વિષયક ઇષ્ટ શિક્ષણપ્રણાલીનું અવલંબન કરવામાં આડે આવતી મુશ્કેલીઓ દુર થઈ છે. અંશે અંશે સમગ્ર સમાજ મંડલોમાં ધર્મ સિદ્ધાંતોનાં યથાર્થ સ્વરૂપ જાણવા સમજવાની અભિલાષા દિનારદિન તીવ્રતર થતી જાય છે. આપણો મહિલા સમાજ પણ પિતાના ભૂતપૂર્વ ગૌરવ તરફ મમતા અને દઢનિષ્ઠા પ્રદર્શિત કરતો જાય છે. ધાર્મિક રહેણી, કરણી, એ વિગેરેમાં સુસંસ્કાર પ્રાપ્ત થવા માંડયા છે. વાસ્તવિક રીતે જોતાં આપણને ધર્મપ્રચાર અને તેની અભિવૃદ્ધિ માટે જે જે અનુકૂલતાની જરૂર છે, તે અધિક નહિ તો એગ્ય અંશે પણ પ્રાપ્ત થવાને અવસર આવી લાગે છે. એવા આ ઈષ્ટ જમાનામાં આપણી જૈન સમાજના ઉત્કર્ષ માટે ભરાતાં સંમેલને, ઘણાંજ અભિનંદનીય અને કલ્યાણકારક છે.
ઉપર પ્રમાણે, જૈન ધર્મની મહત્તા, તેને પ્રાચીન મહિમા, વર્તમાન સમયની તેની મન્દ અવસ્થા, તેના પુનરોદ્ધારને અનુકુલ સંગ, તેના અત્યુત્તમ સિદ્ધાંતે સમજવા જાણ વાની વર્તમાન જૈન પ્રજાની ઉત્કંઠા, એ વિગેરેનું સૂમ દિગ્દર્શન કર્યા પછી, પ્રથમતઃ એ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે કે, આ સર્વવિધ સાનુકુલતાને લાભ કેવી રીતે અને કેવા ઉપાયો દ્વારા લે. અને એજ મહતપ્રશ્નને નિર્ણય કરે, એ સર્વ સંધ-સમારંભનું પ્રથમ લક્ષ્ય હોવું જોઈએ, આપણા સદ્ભાગ્યે આજના આપણા મહા સંમેલનમાં એવા એવા પ્રતાપશાલી, બુદ્ધિમત્ત અને અનુભવી અગ્રેસર પધાર્યા છે કે જેઓ પિતાને સોંપાયલા કર્તવ્યમાં અત્યંત કુશલ અને સમદર્શી હોવાથી, તેઓ પૂર્વોક્ત મહત્વશ્વને સમાધાનકારક નિર્ણય જરૂર લાવશે, એટલે અત્રે તદ્દવિષયક વિશેષ કથન અનાવશ્યક છે.
પરતુ એક જેની તરીકે મારી શી શી અભિલાષાઓ છે, મારી ધર્મભગિનિઓ તથા ધર્મબન્ધ કેવી ઉચ્ચત્તમ અવસ્થાએ પહોંચેલા જોઈ હું રાજી થાઉં અને મારા જેને ધર્મના પ્રચાર માટે કઈ કઈ પ્રગતિઓ સ્કુરાયમાન થતી જોઈ મારૂં મન હરખાય, એ જણાવવામાં હું આપ સાહેબને સમય લઉ તે તે નિરર્થક ગયેલે ન ગણવાની કૃપા કરશો.
