Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1918 Book 14
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૭૮
૧૧ મી જૈન શ્વેતાંબર પરિષદ તું નથી! આ બધા પરિવર્તને જુના નથી પણ માત્ર એક કે બે દશકાના જ છે! અને તેથી જો સાધુઓ પિતાની ફરજ વિચારી આ પરિવર્તનને દૂર કરવા પ્રયત્નો કરવા માંડે છે તેમાં તત્કાળ ફેરફાર થવાને પણ સંભવ છે. આત્મગ થા આત્મબળ અને ઉચ્ચભાવનાની ખાસ જરૂર છે અને તે વગર આ સમાજની ઉન્નતિ અશક્ય જ છે. કુસંપ એવી સ્થિતિએ પહોંચેલ છે કે જ્યારે અમુક સાધુ કે સમાજના હિતનું કાર્ય શરૂ કરે તે તેને (પછી તે સારું કામ પોતાના સમાજને ઉપયોગી હોય કે ગૃહસ્થ સમાજને ઉપયોગી હોય તે પણ) તે પ્રયત્નને તોડી પાડવો અથવા તેના યનો બરબાદ થાય તેમ કરવા યુક્તિ પ્રયુક્તિઓ કરવી તેમાં જ તેને દેશી બંધુ પિતાનું માન, ઉન્નતિ અને ફરજ સમજશે? આવાસમાપયેગી કાર્યમાં કુસંપની જગ્યાએ હરીફાઈ શરૂ થાય તો બહુજ સારું કામ થાય ! આ એમ નથી જણાવતું કે સર્વ સાધુ સમાજ અત્યારને આવે છે પણ થોડા એવા હોય તેને લઈને બધાને તે હેવું પડે છે. સાધુ સમાજ આ રીતે પોતાની જ ઉન્નતિ કરી શકવા અશક્ત હોય તે શ્રાવકેની ઉન્નતિ શી રીતે કરી શકવાના હતા? કોઈ કહેશે કે કાળ બદલાય છે, પણ ભાઈ ! કાલ બદલાય છે તે સંસારી પ્રાણીઓ માટે ! દુનીયાના વ્યવહારી પ્રાણી માટે) નહી કે જેને જગતને ત્યાગ કર્યો છે તેને માટે! મમતાને જેણે ત્યાગ કર્યો તેને કાળનું પરિવર્તન કાંઈ અસર કરતું નથી જ! આમ હોવાથી જ જે જુના માર્ગ પકડવામાં આવે તો સમાજને સડે ઘણે અંશે દુર થઈ શકે; એટલે કે આધ્યાત્મિક હિતની ઈચ્છા વાળાએ અરણ્યમાં રહેવું અને સમાજોપયોગી કાર્ય કરનાર (અનુકંપાને લઈને) ને માટે તે તેને પોતાની ફરજ કાળના પરિવર્તન પ્રમાણે શ્રાવકોને ઉપદેશ આપીને તેમાં રહી પિતાને ધર્મ બજાવવાનું છે !
ગૃહસ્થ સમાજ નવું તથા જુનું ચિત્ર, હવે ગૃહસ્થ સમાજપર આવીએ! એક વખત એવો હતો કે જ્યારે ગૃહસ્થ સમાજમાં એક એવી જાતની સમતા ( સમાનપણું) હતી કે જે વખતે ગમે તે માણસ ગમે તેવો અપરાધ કરે તે તેના તરફ અનુકંપા દર્શાવાતી અને ને દયા એવી જાતની હતી કે તે માણસને શું પ્રાયશ્ચિત આપવાથી, વા કયા ઉપાયોથી તેને સમાજથી દૂર નહી કરવો (સમાજને વેરી અને વિન્ન કર્તા નહી બનાવે) એટલે સમાજ બળ ઓછું નહી કરવું તે માટે સંપૂર્ણ વિચાર થતો ! તેને ઉચ્ચ સ્થિતિમાં કેવી રીતે લઈ જવો તેનો સંપૂર્ણ વિચાર કરવામાં તે સમાજ પિતાને ધર્મ સમજતી! અત્યારના જૈનો એવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે કે દર્શાવતાં પણ સંકોચ થાય છે; પણ ફરજ બજાવવાની શરૂઆત કરી એટલે પુરી કરવી તે ધર્મ સમજીશ; અને તેથી આ ધર્મને અનુસરી હું નમ્રતા પૂર્વક જણાવીશ કે જે જૈન પૂર્વ, ડાહ્યા અને ડાહી માના દીકરા ગણતા તેઓ એવી પ્રવૃતિઓ કરી રહ્યા. છે કે જેથી કલહ થા દેષરૂપે ફળ ઉત્પન થયાં છે ! આ સમાજનું અત્યારનું ચિત્ર છે! કેટલીકવાર એમ પણ બને છે કે મૂડીરાના કલહમાં કેટલાક શ્રાવક “હાળીનું નાળીયેર થઈ પડે છે અને કેટલીકવાર તો તેઓ પોતે જ તેમને કલહમાર્ગમાં દોરે છે; કયાં અ
ધ્યાત્મિક સુખને માર્ગ અને કયાં અધોગતિને આ ઉત્તમ રસ્તે ! આમ હોવાથી કાંતિ - બે સમાજ પિતે કલહ ન કરે અથવા તો એક બીજા પિતાના સમાજના કલહો મુની બીજા
કલહમાં ભાગ ન લે, તો કઈક હેલાઈથી સમાજનો અભ્યદય થઈ શકે. આ વસ્તુ સ્થિતિની
