Book Title: Jain Shasan 2002 2003 Book 23 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
જ્ઞાનગુણ ગંગા
શ્રી જૈનશાસન (અઠવાડીક) ક વર્ષ : ૧પ જે અંક : 33 * તા ૨૪-૨૦03 Jથાય છે તેથી તે અકિંચિકર રહે છે. તેમ કેવળજ્ઞાન રૂપી સૂર્ય | મનની સ્થિરતા માટે શ્રી ભાગ્યકાર ૫ મર્ષિ પોતાના
પ્રકાશિત થયે છતે મતિ આદિ ચાર જ્ઞાનો પોત-પોતાના | અભિપ્રાય પ્રગટ કરતાં જણાવે છે કે વિચાન્યતા વિષયોને જણાવવા સમર્થ થતાં નથી, તેથી તેનો સદ્દભાવ | મતિજ્ઞાનાતિનુ વતુર્ભુ પર્યાયેળોપયોગ માતે, ન યુપતા X નથી તેમ ન કહેવાય. વળી જેમ વાદળા વિનાના આકાશમાં सम्भिन्न ज्ञान दर्शनस्य तु भगवतः केलिनो युगवत् ।
સૂર્ય પ્રગટ થયે છતે, ચન્દ્ર- નક્ષત્ર સૂર્યકાન્તાદિ મણિ, અગ્નિ | सर्वभावग्राहके निरपेक्षे केवलज्ञाने के वलदर्शने કાઆદિનું તેજ અકિંચિત્કર- બાહ્ય પદાર્થોને પ્રકાશિત કરવા चानुसमयमुपयोगो भवति। किञ्चान्यत् " અસમર્થ બને છે તેવી જ રીતે કેવળજ્ઞાનરૂપી સર્યના પ્રકાશમાં
શ્રી ભાગ્યકાર પરમર્ષિ જણાવે છે કે, શ્રી કેવલજ્ઞાની તિજહીન બનેલા મતિ આદિ ચાર જ્ઞાનો પોતાના વિષયને
ભગવંતને મતિ આદિ ચાર જ્ઞાન હોતા નથી, કારણ કે મતિ Jપ્રકાશિત કરવા સમર્થ બનતાં નથી. પરંતુ તે ચારનો અભાવ આદિ ચાર જ્ઞાનનો ઉપયોગ-પોતાના વિષયની ગ્રહણ શકિત હોતો નથી.
- કમસર હોય છે પરંતુ એકીસાથે નથી હોતો અર્થાત જયારે હવે જેઓ કેવળજ્ઞાનની હાજરીમાં મતિ આદિ ચાર
મતિ જ્ઞાનનો ઉપયોગ હોય ત્યારે શ્રુતજ્ઞાન આદિ બીજા ત્રણ જ્ઞાનોનો અભાવ માને છે તે વાતને જણાવે છે-વિવ્યાકું? જ્ઞાનનો ઉપયોગ ન હોય, શ્રત જ્ઞાનનો ઉપયોગ હોય ત્યારે अवाय सद्रव्यतया मति ज्ञानं, तत्पूर्वकं श्रुतज्ञानम्, મતિજ્ઞાન આદિ બીજા ત્રણ જ્ઞાનનો ઉપયોગ ન હોય. જયારે अवधिज्ञान- मनः पर्यायज्ञानं च रूविद्रव्यविषये,
શ્રી કેવળજ્ઞાની ભગવંતને કોઇપણ જાતની ઇન્દ્રિયાદિની तस्मान्नैतानि केवलिनः सन्तीति॥
અપેક્ષા વિના ત્રણે કાલના સઘળા ય દ્રવ્યો અને પર્યાયોને શ્રી કેવલજ્ઞાની ભગવંતને મતિ આદિ ચાર જ્ઞાન હોતા
જણાવનાર કેવળજ્ઞાન અને કેવલ દર્શનની સમયે સમયે 'નથી કેમ કે, મતિજ્ઞાન અપાય- શ્રોત્રાદિ ઇન્દ્રિયોના કારણે ઉપયોગ હોય છે. કેવળજ્ઞાન અને કેવળ દર્શનના ઉપયોગમાં (અર્થનો નિશ્રય કરનારૂ છે, તેમજ સદદ્રવ્ય સુંદર પ્રકારના બીજા ઉપયોગનો અભાવ હોવાથી મતિ આદિ ચાર જ્ઞાનનો સમકદલિકો હોય છે ત્યાં સુધી મતિજ્ઞાન હોય છે. તેથી પણ સહભાવ સિદ્ધ થતો નથી. . અપાય અને સધદ્રવ્ય બંનેનો નાશ કર્યો હોવાથી કેવળ જ્ઞાનીને ક્ષયોપશમનનિવત્વારિ જ્ઞાનાનિ પૂર્વીfiા, ક્ષયા તેવ મતિજ્ઞાન પણ હોતું નથી અને મતિજ્ઞાનનો અભાવ હોતે | केवलम्। तस्मान्न केवलिनःशेषाणि ज्ञानानि भवन्तीति।" છતે મતિપૂર્વકનું શ્રુત જ્ઞાન પણ હોય જ નહિં- અને વળી, વધુમાં પૂ. શ્રી ભાણકાર મહારાજા જણાવે છે અવધિજ્ઞાન અને મન:પર્યવજ્ઞાન રૂપિદ્રવ્યના વિષયવાળુ છે કે મતિ આદિ ચાર જ્ઞાન, તે તે જ્ઞાનના આવરણના ' અને આવો વિષય કેવળ જ્ઞાની હોતો નથી. કેમ કે અવધિ - ક્ષયોપશમથી પેદા થાય છે. જયારે કેવળજ્ઞ ન તો સંપૂર્ણ
મન:પર્યવ જ્ઞાન માત્ર લોકાકાશ સીમિત છે જયારે કેવળજ્ઞાન જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયથી પેદા થાય છે. અ થી સુનિશ્ચિત ) તો સંપૂર્ણ લોકાલોકગ્રહી છે. આથી સારી રીતના સમજી થાય છે કે શ્રી કેવલજ્ઞાની ભગવંતને મતિ અ દિ ચાર જ્ઞાન મકાય છે કે મતિ આદિ ચાર જ્ઞાન કેવલ જ્ઞાનીને હોતા નથી. હોતાં નથી.
આ રીતના બંને મતોને જાણ્યા પછી સંશયિત શિષ્યના
રૂા. ૧૦0/- રૂ. ૧૦૧/
જૈન શાસનમાં ખુશી ભેટના જ રમાબેન લાલજીભાઈ હેમરાજ - મુ. ચંગા, હાલ લંડન
સ્વ. જીવીબેન ખીમજીભાઇ હઘાભાઇ પરિવાર જામનગર ૫.પૂ. સા. શ્રી હર્ષીતશ્રેયાશ્રીજી મ. સા. તથા પ. પૂ. સા. શ્રી સૌમશ્રેયાશ્રીજી મસા.ના વર્ષિતપની સુંદર આરાધના નીમીતે ખુશી મેટના
