Book Title: Jain Shasan 2002 2003 Book 23 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
રાગની રીબામણ
શ્રી જૈનશાસન (અઠવાડીક)
જ વર્ષ : ૧પ જ અંક: 3પ
તા. ૮- ૭ - ૨૦૦3
રાગની સબામણ
- પૂ. મુનિરાજ શ્રી પ્રશાન્ત દર્શન વિન્યજી મ. મહાપૂણ્યોદયે આવી દુર્લભ ધર્મસામગ્રીસંપન્ન મનુષ્ય | તો રાગ થઈ ગયો. સઘળીય અનુકૂળતામાં રાગ થવો અને ભવ મલ્યો. શ્રી વીતરાગ દેવની સેવા-ભકિત કરવા છતાંય | પ્રતિકુળતામાં દ્વેષ થવો તે સૌના અનુભવની વાત છે. માટે હજી વીતરાગ થવાનું મન સરખું થતું નથી તેનું પ્રખલ કારણ જ જ્ઞાનિઓએ કહ્યું કે સંસારી જીવોને કોઇપણ ચીજવસ્તુ સંસાર પ્રત્યેનો રાગ છે. જ્ઞાનિઓ કહે છે કે, આ સંસારના | કે વ્યકિત પ્રતિ રાગ કે દ્વેષ નથી પણ માત્ર અનુકુળતામાં જ બે છેડા છે એક બાજુ રાગરૂપી મહાસમુદ્ર છે અને બીજી રાગ છે અને પ્રતિકુળતામાં જ વેષ થાય છે. બાપણે આને બાજુ વેષરૂપી દાવાનલ છે. રાગાદિરૂપ અત્યંતર સંસાર | માનવપ્રકૃતિ સહજ સ્વભાવ માનીએ છીએ. જ્ઞાતિઓ જીવતો હોવાથી જન્મ-મરણાદિરૂપ બાહ્ય સંસાર ચાલુ આને આત્માની વિભાવદશા માને છે અને તેનાથી બચવા છે. અનાદિનો સંસાર છે. અનાદિની મારા-તારાની, પ્રયત્ન કરવા કહે છે. રાગની કરામત એવી અનોખી છે કે પારકા-પોતાની રમત ચાલુ છે. તેમાંય મોહરાજાએ | તેમાં ભલભલા મુંઝાઇ- અંજાઇ જાય છે અને ચોર્યાશી અજ્ઞાનરૂપી મદિરાનું એવું આકંઠ પાન કરાવ્યું છે જેના કારણે | લાખના ચક્કરમાં ચાલ્યા જાય છે. રાગની રમતનો આપણને ખ્યાલ આવતો નથી. જ્ઞાનિઓ | રાગને સમજવામાં જે થાપ ખાય છે તે જીવનભર આપણી મોહનિંદ્રા ઉડાડવા મહેન કરે છે પણ તે બહેરા | પાયમાલ થાય છે. રાગની અવળી રીતે સમજનાર રાગને આગળ ગાન જેવી બને છે.
ઠેસ લાગતાં ષમાં પછડાઇ પડે છે. ૨.ગને યથાર્થ આપણે જો આ રમતથી કંટાળ્યા હોઈએ, રાગની ઓળખનાર જ રાગથી બચી, રાગની પાસેથી પોતાનું કામ Rીબામણનો અંત લાવવો હોય તો શાંતચિત્તે વિચારવું છે કરાવી આત્મકલ્યાણ સાધી લે છે. કે, આપણા જીવનના રંગ, સંધ્યાના પલટારા રંગની જેમ આપણા જીવન પ્રસંગો વિચારો. આ પણા રાગને Fાગ દ્વેષના રંગ ધારણ કરે છે. ક્ષણમાં રાગી.. ક્ષણમાં હેલી. | ઠેસ લાગતાં આપણે દ્વેષના માર્ગે જઈએ કે વિરાગના માર્ગે જ્ઞાનિઓએ ટ્વેષની યોનિ- જન્મભૂમિ પણ રાગ જ કહી | જઇએ? રાગ એ અપેક્ષાઓનો જનક છે અને અપેક્ષાની છે. જેના પર અતિશય રાગ હોય તેની સાથે અપેક્ષાની પૂર્તિ અપૂર્તિમાં દ્વેષને પેદા કરે છે. રાગ એ આપવામાં નહિં પણ મ થાય તો તરત જ લેષ પેદા થાય છે. માટે કહી પણ શકાય બદલામાં કંઇક પામવાની ઇચ્છા રાખે છે અને એમાંથીષની
કે સમસ્ત સંસારના પાયામાં પ્રાણભૂત તત્વ હોય તો રાગ ઉત્પતિ થાય છે. આપણા જીવનની દિશા માં રાગ તરફ કાં એ છે જયારે આત્માનું સાચું સ્વરૂપ વીતરાગતા છે. લેષ તરફ છે. આ અલ્પ, અધૂરા અને અધકચરા જ્ઞાનના
રાગની ગલપચી, રાગના ગલગલિયાનો અનુભવ કારણે આપણો સંયોગ વિયોગમાં પલટાય છે. જીવન જે આપણને સૌને છે. રાગ તો એવી લપસણી- લલચામણી | જીવવાની સાચી કળા આત્મસાત્ કરવી હોય તો જીવનમાં િમોહક ભૂમિ છે જેનું વર્ણનન થાય. સુવા માટે સરસ સુંવાળું | સર્વત્રવ્યાપેલા રાગના સામ્રાજયના મૂળને સમજવા પ્રયત્ન છ ગાદલું મળ્યું, ખાવા માટે અનુકુળ મનભાવતીરસવંતીમલી, | કરવો જોઈએ. એ જોવા માટે મનગમતાંનાટક-ચેટકમળ્યા, સાંભળવાસુમધુર | | રાગ વસ્તુ પર કે વ્યકિત પર હોય, ઘર પાકે પેઢી પર છે જ શરમ સંગીત મળ્યું, ચારે બાજુ પ્રશંસા અને વાહવાહ થઇ | હોય, શરીર પર કે કુટુંબ-પરિવાર પર હોય, નામ પર હોય
33333333333:૧૩૫૪333333333333
