Jain Shasan 2000 2001 Book 13 Ank 01 to 25

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 136

4
-
સ
,
જરા જ
''
તી ક માં
i:10 . A
s
:
.
છે જ્ઞાન ગંગા
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડિક) વર્ષ ૧૩ ૦ અંક ૧૪ ૧૫
તા. ૫-૧-૨૦૦૮
. બાદર ક્ષેત્ર પુદ્ગલ પરાવર્તઃ
નહિ સ્પર્શાયલા - સમયોમાં મરણ પામે. એમ એક પદે રાજલોકના સર્વ આકાશ પ્રદેશો મૃત્યુ સમયે
કાળચક્રના સર્વ સમયો મરણ વડે ક્રમ વિના સ્પશ ઈ રહે એવી રીત સ્પર્શે કે એક આકાશ પ્રદેશ ગણત્રીમાં આવે.
ત્યારે તે બાદર કાળ પુદગલ પરાવર્ત કહેવાય છે. પરંતુ મમ આકાશ પ્રદેશ ઉપર એકવાર મૃત્યુ થયું હોય ૬. સૂક્ષ્યકાળ પુદ્ગલ પરાવર્ત - અને પુ: તે જ આકાશ પ્રદેશ ઉપર મૃત્યુ થાય તો તે
બાદર કાળ પુદ્ગલ પરાવર્નમાં અનુક્રમે સ યોની ગણત્રીમાં ન આવે. એ પ્રમાણે ક્રમે કે ઉત્ક્રમે લોકનો
સ્પર્શના વડે ગણત્રી કરાયેલ. જ્યારે આ પ્રકાર માં તો કોઈપણ આકાશ પ્રદેશ એવો ન રહે કે જે મૃત્યુથી સ્પેશ્ય ઉત્સર્પિણી કે અવસર્પિણીના પ્રથમ સમયે એક જીવ મરણ વિનાની રહે. તેને બાદર ક્ષેત્ર પુદગલ પરાવર્ત કાળ
પામ્યો, પુનઃ કેટલાક કાળે એ જ ઉત્સર્પિણી કે કહેવાય
અવસર્પિણીના બીજા સમયે મરણ પામ્યો. ત્રીજી વાર કે જીવની અવગાહના અસંખ્ય આકાશ પ્રદેશ કેટલાક કાળે ત્રીજા સમયે મરણ પામ્યો. તો આ ત્રણ સમયો | પ્રમાણ અને મૃત્યુ સમયે જીવ અસંખ્ય આકાશ પ્રદેશને જ ગણત્રીમાં લેવાય. પરન્તુ આ ત્રણે સમયો છોડી કાળ
સ્પર્શે છે પરન્તુ “પંચસંગ્રહ'ના મતે અત્ર વિવક્ષિત સ્પષ્ટ ચક્રના જેટલા સમયોમાં જેટલી વાર મરણ પામે તે ગણત્રીમાં આકાશદશને ગણત્રીમાં ન લેતાં માત્ર અસ્પષ્ટ એટલે કે ન લેવાય. એક જીવને આશ્રયીને ઓછામાં ઓછો એક કોઈપણ મરણકાલે નહિ સ્પર્શાવેલ આકાશપ્રદેશ લેવો. જેથી | સમય ગણત્રીમાં લેતાં એક કાળ ચક્ર તો છેવટે થાય જ . એમ છે ઉપર્યુકવ્યાખ્યામાં આપત્તિ – દોષ નહિ આવે.'
કરતાં જ્યારે તે જીવ કાળ ચક્રના સમગ્ર સમય અનુક્રમે તાં પણ શતક કર્મ ગ્રન્થ વૃત્તિના અનુસાર તો મરણ | સ્પર્શી રહે ત્યારે તેને સૂક્ષ્મકાળ પુગલ પરાવર્ત કહેવ ય. કાલની અવગાહના પ્રમાણે સર્વ પ્રદેશો ગણત્રીમાં લેવા હ, બાદર ભાવ પુદ્ગલ પરાવર્તઃજણાવ્યું છે. જેથી કાલ પ્રમાણ ઓછું થાય.
સંયમના અસંખ્યાતા સ્થાનકોથી તીવ્ર – મંદ આદિ મારે પંચસંગ્રહ મતના અભિપ્રાયથી કાલપ્રમાણ ભેદે રસબંધના અધ્યવસાય સ્થાનકો અસંખ્યાત ગુણા વધુ થાય
અસંખ્ય લોકાકાશ પ્રદેશ પ્રમાણે છે, એમાં પ્રત્યેક વતો શ્રી કેવલી ભગવંતો જાણે.
અધ્યવસાય સ્થાનકે મરતો રસબંધના સર્વ અધ્યવસાયોને
ક્રમ વિના મરણ વડે જીવ સ્પર્શી રહે ત્યારે બાદર ભાવ 1. સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પુદ્ગલ પરાવર્તઃ
પુદ્ગલ પરાવર્ત કહેવાય. અદરક્ષેત્ર પુગલ પરાવર્નમાં જીવ ક્રમે કે ઉત્ક્રમે પણ | છે સર્વ આકાશ પ્રદેશોને મરણ વડે સ્પર્શે એમ કહેલ. જ્યારે
૮. સૂક્ષ્મ ભાવ પુદ્ગલ પરાવર્તઃઆ પ્રકમાં કોઈપણ જીવ પ્રથમ જે આકાશ પ્રદેશે મરણ
બાદર ભાવપુદ્ગલ પરાવમાં ક્રમ વિના મરણ પામી : કોઈપણ સ્થાનના આકાશ પ્રદેશો ઉપર મરણ
સ્પર્શી અધ્યવસાયોની ગણત્રી કરાયેલ. પરન્તુ આ પ્રકારમાં પામે તો તે ગણત્રીમાં ન લેતા જ્યારે પ્રથમ મૃત્યુ પામેલા
તો જે વખતે પ્રથમ સર્વ મન્દ - સર્વ જઘન્ય – અવસાય આકાશ પ્રદેશની જોડેના જ બીજા આકાશ પ્રદેશ ઉપર મૃત્યુ
સ્થાનકે જીવ મરણ પામે. પુનઃ કાલાંતરે તેથી અધિક પામે ત્યારે તે આકાશ પ્રદેશ ગણત્રીમાં લેવો. અર્થાત્ દૂર -
કષાયાંશવાળા બીજા અધ્યવસાય સ્થાનકે મરે. તે પછી દૂરના પ્રકાશ પ્રદેશોને ગણત્રીમાં ન લેતાં પંકિતબદ્ધ આકાશ
કેટલાક કાળે તેથી અધિક કપાયાંશવાળા ત્રીજા અધ્યવસાય પ્રદેશોની શ્રેણીએ અનુક્રમે મરે, એ પ્રમાણે આકાશ પ્રદેશોને સ્થાને મરે. એમ ક્રમસર ક્રમશઃ રસબંધના અધ્યવસાય સ્પર્શતા મમગ્ર આકાશ પ્રદેશો ક્રમશઃ મરણ વડે સ્પર્શાઈ સ્થાનકોને મરણ વડે સ્પર્શ કરી, સ્વ અધ્યવસાયોને ક્રમશઃ જાય ત્યારે તે સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પુલ પરાવર્ત કહેવાય છે. સ્પર્શી રહે ત્યારે સૂક્ષ્મ ભાવ પુદ્ગલ પરાવર્ત થાય. રાધા ૫ બાદર કાળ પુગલ પરાવર્ત :
પાછા ભિન્ન ભિન્ન અધ્યવસાયે મરે તે ગણત્રીમાં ન દેવાય.
આ બધા પુદ્ગલ પરાવર્તો અનંતી ઉત્સ િણી - કઈ પણ એક જીવ ઉત્સર્પિણી કે અવસર્પિણીની
'અવસર્પિણી રૂપ છે. પરન્તુ અનન્તમાં ય અનન્તા ભેદો શરૂઆti પ્રથમ સમયે મરણ પામ્યો, એ જ જીવ બીજી
હોવાથી બાદર પુદ્ગલ પરાવર્ત કરતાં સૂક્ષ્મ પ્રદૂગલ 1 વાર દૂર સમયે મરણ પામ્યો, ત્રીજી વાર પુનઃ તેથી પણ દરના સમયે મરણ પામ્યો. એ પ્રમાણે અનુ×મે, અસ્પૃશ -
પરાવર્તો અનન્તગુણા સમજવા.
કાકા કા કા કા
કા
કા
-
-
-
-
-
-