________________
માના અતર તથા મહત્વ વિષે સદંત
(ત્રિ
ઉપરથી એ ત્રણેની ( ઞક )અને (અર ) ખાજી કાણમિતિપ્રમાણ ) નીકળગે. તેથી ( પૃચ્ય )ત્રિકાણુની ( પ્રક) તથા અક ખાળું અને (પૃકન્ગ) ખૂણા એ જાણવાથી બાકીના ( પૃચ્યક ) સ્થાનભેદના ખૂણા માલૂમ પડશે. એ રીતે કોઇ પણ જગ્યાને સ્થાનભેદ માલૂમ પડતા તે ઉપરથી તિતિજ સમસૂત્ર સ્થાનભેદ ગણિત રીતે વિચાર કરવાથી માલૂમ પડશે
મા પ્રમાણે સ્ટાકહામ અને કેપસ્માર્ચુડીપ ગ્યું. એક જગ્યાએઁ તપાસ કરીને ચંદ્ર અને મંગળનું મતર ાખી કાઢયું છે.ચદ્ર પૃથ્વીથી હમેશાં ખરાખર અંતરે રહેતા નથી, માટે તેના સિ તિજ સમસૂત્ર સ્થાનભેદ જાંદા થાય છે, પણ તેને મધ્યમ ક્ષિતિજસંમસૂત્રસ્થાનભેદ ૫૭...૧૮।પીકાઢેલાઇ માટેત્રિકોણમિતિ પ્રમાણે પેહેલી આકૃતિમાં પૃથ્વીના મધ્યબિંદુથીચંદ્રનુંઅંતર (સ્મ) પૃથ્વીની ત્રિજ્યા મા થશે. હવે ૫૪...૧૮ ની (સ્વાભાવિક) ભુજન્ય
%, ૫૭૨૨:૧૮
પૃથ્વીની ત્રિજ્યા
=
-
•૦૧૫′
૧૬૫
સ્યા:
4...
•૦૧૬૫૮ એટલી પાસે પાસે છે માટે(પૃચ્ય) પૃ. ત્રી.×૧૦૦૦૦૩ = પૃથ્વીની ! ત્રિજ્યા ૪૬૦.૩ પાસે પાસે થશે. એટલે મંદ્ર પૃથ્વીથી આશરે તેની૬૦ૐ ત્રિજ્યા જેટલા દૂધ ૪ ઉપર કહ્યું છે, કે ચંદ્રને ક્ષિ.સ. છે. તા (ઉપરની પેહેલી આકૃતિમાં, વિચાર કરવાથી માલૂમ -- ડશે કે, ચંદ્ર આગળધી પૃથ્વીના ત્રિજ્યા જે ખૂશ કરેછે તે ખાનું માપશે. તે ફિ.સ. શ્યાન ભેદની ખમાઈ એટલે ચંદ્ર આગળ જ ખૂણામાં પૃથ્વીના વ્યાસ દીઠાંમાં આવેછે તે ખા છે ચંદ્ર માફ પ્રધ્યમ અંતરે હોય ત્યારે, તેમાં રહીને કઇ જોનાર હોય તે તેના દીઠામાં આવશે, કે પૃથ્વી સ્માકાશની અંદર ૧૮.૫૪ ૩ ગા શકેછે. પણ પૃથ્વી ઉપરથી ચંદ્રને
ૐ
૧ કાઈ પણ જગ્યાને સ્થાનભેદ માલૂમ પડે તે . ઉપરથી ખીજી જગ્યાના સ્થાનમૈ શી રીતે કહાડવે, એ વિષે સને ૧૮૬૪નાં ગૂજરાતશાળાપત્રને પાને ૨૦૬ ૧ પ્રસિદ્ધ કરેલુંછે તે વાંચવું.
Aho! Shrutgyanam
