________________
વિશદાર્થ સહિત-કલેક ૧૨ શ્રવણેન્દ્રિયનિધિ [ ૪૧ ]
[મન્દાક્રાન્તા ] ભોળા એ તે નહિ પ્રણયથી પૂર્ણ સંગીત કાંઈ
- વ્યાધે કેરી અબુધ મૃગના મૃત્યુની એ ભવાઈ ને એ વ્હાલા! રસિક કવિતા મૃત્યુને સાદ એ છે, એ શબ્દોનાં સ્વર સકળમાં ઝેર પૂરું વહે છે.
(બોટાદકર ) કેવા સુંદર શબ્દમાં સંગીત લુબ્ધક હરિણને તે યથાર્થ સ્વરૂપ સમજાવે છે, બસ આવું જ છે, વિલાસી વિકારી શબ્દનું, આપણે માટે પણ, સમજ્યા ને ! તેથી તેને ત્યાગ કરી જિનવચન સાંભળવા ઉત્કર્ણ થવું.
બીજી ઇદ્રિ બંધ કરી શકાય છે પણ શ્રવણેન્દ્રિય એવી છે કે જે સદાને માટે ખુલ્લી જ રહે છે. ગમતા અને ન ગમતા શબ્દ કાનમાં આવ્યા જ કરે છે. સારા શબ્દ સાંભળીને ડેલતા જ ભાન ભૂલી જાય છે અને જીવનને બરબાદ કરી મૂકે છે. વર્તમાનકાળમાં જડ શબ્દનું આકર્ષણ અને એટલું વધ્યું છે કે જેથી જીવે કર્તવ્ય સૂકીને આ દિવસ રેડીઓ-રેકર્ડ વગાડ્યા કરે છે ને સાંભળ્યા કરે છે. આવા શ્રવણથી મનની વિકૃતિ તો થાય જ છે પણ કાન પણ સુકાન વગરના બની જાય છે. કાનના વિચિત્ર રોગો સતત સંગીતથી જન્મે છે. ઉન્માદના વધતા વ્યાધિઓનું બીજ પણ આ બેકાબૂ શ્રવણેન્દ્રિયમાં રહેલું છે. સંગીતની લાલસાને લીધે જ સુકુમાલિકાએ પિતાના સ્વામીને પરહરીને પાંગળા સાથે પ્રીતિ કરી હતી. તે આ પ્રમાણે –
