________________
વિશદાર્થ સહિત–લેક ૧૮ સત્સંગ
[ ૮૩ ] અદ્ભુત છે. ન માની શકાય એવી હકીકત બની જાય છે. સ્વાતિ નક્ષત્ર હોય અને છીપનો સંગ જ્યારે એ પાણીના બિંદુને થાય છે ત્યારે તે જ બિન્દુ મતી બની જાય છે. આ સર્વ પ્રતાપ સારા સંગનો છે. આ જ વાત ભર્તૃહરિએ કહી છે.
संतप्तायसि संस्थितस्य पयसो नामापि न ज्ञायते, मुक्ताकारतया तदेव नलिनी-पत्रस्थितं राजते। स्वातौ सागरशुक्तिमध्यपतितं तज्जायते मौक्तिक प्रायेणाधममध्यमोत्तमगुणः, संसर्गतो जायते॥ સજજને સંગ તો પારસમણિ કરતાએ કઈ ગુણ ચડી. યાત છે. પારસમણિને સ્પર્શ લોઢાને થાય એટલે લેટું સોનું થઈ જાય. પણ કાંઈ પારમણિ ન બને. ત્યારે સજજનના સંગથી તે સજજન થવાય.
પ્રદેશી રાજાનું જીવન કેટલું અવળે રસ્તે ચઢી ગયું હતું. નાસ્તિક શિરોમણિ એ રાજા કેશીગણધરના સહવાસ ને સમ્પકંથી કેટલો ઉંચો આવી ગયે. નરકે જવાની તૈયારી કરી ચૂકેલો તે સ્વર્ગે ગયો ને મેક્ષે જશે. શાસ્ત્રમાં સત્સંગ અને કુસંગની અસર ઉપર કરયુગલનું સુન્દર ઉદાહરણ આવે છે. તે આ પ્રમાણે છે.
એક સુન્દર નગર હતું. તેને રાજા પ્રમાણિક ને નીતિમાનું હતું. રાજ્યનું શાસન સુન્દર રીતે ચલાવતો હતો. તે એકદા વનવિહાર કરવા પોતાના પરિવાર સાથે વનમાં ગયે.
