________________
[ ૯૦ ]
આત્મબેધરસાયનમ જાણ થઈ ત્યારે તેને મામાને ત્યાં પોતાની શું કિંમત છે તે સમજાયું. સ્વમાન ને ગૌરવને ઝંખતા નંદિષણને મામાનું ઘર કારાગાર જેવું લાગ્યું. જ્યાં હું કુરૂપ–જડ-મૂખં–સંસ્કાર હીન ગણાઉં છું ત્યાં રહેવાથી શું ! એ વિચાર કરી રાતના એકલે કેઈને કહ્યા વગર તે ઘરમાંથી નીકળી ગયો. સવારે મામાએ જાણ્યું કે નંદિષેણ ઘરમાંથી ચાલી ગયે છે–છતાંયે તપાસ પણ ન કરી ને જે થયું તે સારું થયું એમ માની તેને ભૂલી ગયા. ઉપર આકાશ ને નીચે ધરતી સિવાય નંદિએણને કેઈ આધાર કે આલંબન ન હતું. એમને એમ ધૂનમાં ને ધૂનમાં તે ચાલવા લાગ્યા. હવે તો આપઘાત સિવાય બીજો એકે આર નથી. તેથી તેણે એક મોટા પર્વતની ટોચે જઈ, નીચે પડીને પ્રાણને અન્ત લાવવાનો નિર્ણય કર્યો ને તે પર્વત પર પહોંચ્યા. ત્યાં તેને સ્વજનને સ્નેહસ્વર સંભળાય. તે વેળા નજીકમાં કાર્યોત્સર્ગે રહેલા એક મુનિ મહારાજે તેને આમ કરતા અને તેને આપઘાત કરતો અટકાવીને કારણ પૂછ્યું. તેણે કહ્યું કે “ભગવન્! દુનિયાથી હું કંટાળે છે. રાત દિ મજુરી કરવા છતાં કોઈને ય મારી કદર નથી. જીવન અકારું ને અસહ્ય થઈ ગયું છે. જીવન ને દુનિયાથી છૂટકારો મેળવવા માટે આ સિવાય બીજું હું શું કરું.” એ સાંભળીને મુનિરાજે તેને આપઘાતથી-આત્માને મહાનિકાચિત કર્મ બંધાય છે. શરીરને અન્ત આણવાથી દુઃખને અન્ત આવતો નથી. દુઃખનું મૂળ કારણ તો કર્મ છે. કર્મના અન્તથી દુઃખને અન્ત આવે છે અને કર્મને અન્ત ચારિત્રની આરાધના કરવાથી થાય છે.
-
