________________
| ૧૨૮ ]
આત્મખેધરસાયનમ્
ત્યાં શ'ખ નામના રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેના રાજ્યમાં સુખ સમૃદ્ધિના કોઇ પાર નહેાતેા. તેના રાજ્યમાં ગજ નામના અતિ ધનવાન એક શેઠ રહેતા હતા. તેને રાજ્ય ને રાજા સાથે સારા સંબંધ હતા. તેને દત્ત નામે પુત્ર હતા. તે દેશ-પરદેશ વ્યાપારાર્થે જતા. એકદા ઘણા દેશે! ફરીને તે આવ્યા અને રાજાને મળવા ગયા. રાજા સભા ભરીને બેઠા હતા. દત્તે રાજા પાસે જઇ ભેટછું .. ક્ષેમકુશળ પૂછ્યા. રાજાએ પૂછ્યું. પરદેશમાં તે' કાંઈ નવીન કે અદ્ભુત જોયું ? દત્તે વાત કરતા પહેલાં રાજાની સામે એક ચિત્ર ધર્યું. રાજા તેા તે ચિત્ર જોઈને છક થઈ ગયા. તેને એકીટશે જોવા લાગ્યા. પછી પૂછ્યું કે, “આ ાનું ચિત્ર ઇં ?” દત્તે માંડીને વાત કહી, · દેવશાલા નામની નગરી છે. ત્યાં વિજયસેન નામે રાજા છે, તેને શ્રીમતી નામે રાણી છે, તેને સાક્ષાત્ દેવાંગના જેવી કળાવતી નામે પુત્રી છે, તેનુ
"
6
આ ચિત્ર છે. રાજા તેના વિવાહની ચિન્તા કરે છે. પુત્રીએ રાજાને કહ્યું કે, · મારા ચાર પ્રશ્નોના સ ંતાષકારક જવાબ જે આપશે તે મારા સ્વામી થશે.' રાજપુત્રી કલાવતીને સ્વયંવર સ્ક્રિન ચૈત્ર શુદિ અગ્યારસના છે. તે પ્રસંગે આપ ત્યાં પધારા પ્રશ્નના ઉત્તર માટે સરસ્વતીદેવીની આરાધના કરવાથી બધુ થઇ જશે.” રાજાએ કૌતુકપૂર્ણ વાત સાંભળીને ભગવતી ભારતીદેવીની આરાધના કરવાનુ નક્કી કર્યુ.. એકાગ્ર મનની આરાધનાથી સરસ્વતી દેવી પ્રસન્ન થઇ. રાજાને પૂછ્યું ‘તારે શુ ઇષ્ટ જોઇએ છે?” રાજાએ કહ્યું કે, · કલાવતીના ચાર પ્રશ્નોના ઉત્તર શા છે?' સરસ્વતીદેવીએ કહ્યું ‘સ્વય’
