________________
વિશદાર્થ સહિત-લોક ૧૯ સાધુસેવા [ ૮૯ ] ચાલ્યા ગયા.-મૃત્યુ પામ્યા. નંદિષેણું એકલે ને અટૂલે, નિરાધાર બની ગયે. દૂરનો એક મામે આવી તેને પોતાના ઘરે લઈ ગયે, પણ ત્યાં એ કણ એના પર વાત્સલ્ય કરે, શીળો હાથ ફેરવે. ઉલ્ટા તેઓ તેના મામા-મામી ને મામાની પુત્રીઓ તે તેને તિરસ્કાર ને અપમાન કરતાં, છતાં પણ નંદિષણ ઘરનું બધું યે નાનું મોટું કામ કરતે. તેથી કામ પૂરતા તેને સાચવતા. ડગલે ને પગલે થતો તિરસ્કાર તેનાથી સહેવાતો નહતો પણ થાય શું! તે ઘણીવાર આવા દુ:ખનું મૂળ શોધતે, પણ ભલભલા વિચારકે ને ચિન્તકે જ્યાં થાપ ખાય, ત્યાં આ અભણ ને બુદ્ધિશૂન્ય નંદિષેણનું શું ગજું ! | ગમે તેવા કુરૂપ ને અભણ માનવીમાં પણ કાંઈક વિશિછતા તો હોય છે જ. તે વિશિષ્ટતાના જ આધારે તેઓ જીવન જીવતા હોય છે. નંદિષેણની સેવા વૃત્તિને અથાગ પરિશ્રમશીલતા એ તેની વિશિષ્ટતા હતી. મામાનું સઘળું કામ નંદિષેણ કરતો. મળસ્કેથી તે ઘરકામમાં પરોવાતે તે ઠેઠ રાત સુધી તેમાં રપ રહેતો. તેના મામા પણ તેની ઉપર નહિં એટલા તેની સ્મૃતિ ને આળસ વગરની સેવા ઉપર પ્રસન્ન રહેતા. આવા શ્રમજીવી નંદિષેણને ઘેર જ રાખ હેય તે એક છોકરી તેની સાથે પરણાવું તે તે અહિં કાયમ માટે ટકી રહેશે. એમ વિચારી પિતાની સાત પુત્રીઓને બોલાવીને વાત કહી, ત્યારે સાત પુત્રીઓ એકી અવાજે બોલી ઉઠી કે આ નંદિણ–જેનામાં રૂપ-બુદ્ધિ કે સંસ્કારનો છાંટો યે નથીતેની સાથે અમે કદીયે લગ્ન નહિ કરીયે. તેનાં કરતાં તે આપઘાત કરીને મરી જઈશું. આ વાતની નંદિષેણને જ્યારે
