________________
વિશદાર્થ સહિત–લેક ૧૮ સત્સંગ
[ ૮૫ ] લાખ જાય છે, કરડ જાય છે, આ શિકાર છે, લૂટો એને મારે, બહુ દિવસે તક મળી છે. એમ ને એમ કેરા ન જાય. દેડો દોડે.” આવી પુરુષવાણી પિપટને કોણે શીખવાડી ? આ સાંભળી રાજા દંગ થઈ ગયો. રાજા સાથે એના સિનિક વગેરે હતા, તેથી ભિલ્લનું કાંઈ ઉપર્યું નહીં. વનમાં આગળ વધતા રાજા એક પવિત્ર ને તપસ્વી ઋષિના આશ્રમ પાસે આવ્યા. તે આશ્રમના આંગણે પણ પાંજરુ લટકતું હતું. આર્યાવર્તન ઋષિ-મુનિઓ એટલે પવિત્રતાની મૂર્તિ, તેજના ભંડાર ને સમતાના સાગર. એવા તપસ્વીના સહવાસથી પિોપટમાં સંસ્કારિતા આવે એ સ્વાભાવિક છે. પોપટે રાજાને જોયા કે તરત જ કમળ ને મધુર સ્વરે તે બેલવા લાગ્યા કે, “સાચતામ્ માતામ, કાશ્રમમસ્ત્રક્રિયતા” આવા કૃતિમધુર ને કર્ણપ્રિય સ્વર સાંભળી રાજાને આનંદ ને આશ્ચર્ય થયું. તેણે પિપટને પૂછ્યું કે પેલા ભિલ્લોને ત્યાં તારા જે એક પિપટ છે. તે તે ખૂબ કર્ણકટુ સ્વરે બોલે છે. અને તું આવું સુન્દર બોલે છે. આમ કેમ! ત્યારે પિપટે કહ્યું કે રાજા વાત એમ છે કે – माताऽप्येका पिताऽप्येको, मम तस्य च पक्षिणः। अहं मुनिभिरानीतः स च नीतो गवाशनैः ॥ १ ॥ गवाशनानां स गिरं शृणोति,
अहञ्च राजन् ! मुनिपुङ्गव नाम् । प्रत्यक्षमेतद् भवताऽपि दृष्ट
संसर्गजा दोषगुणा भवानि ॥२॥
गवार
