________________
વિશદાર્થસહિત–લેક ૧૬ ભાવ
[ ૭૩ ] સંયમ લીધું અને બધાએ ભવને અંત કર્યો. ભાવનાનું એક કિરણ પણ સ્પશી જાય છે તે કાંઈ અસાધ્ય રહેતું નથી. આમ ભાવનાના જેરે ઘણું જ કામ કાઢી ગયા. જીરણ શેઠની ભાવના જુઓ. કહેવાય છે કે દેવદુંદુભિને અવાજ ન સાંભ હેત તે એ પણ કેવલ્યને આંબી જાત. ભાવના શુદ્ધ કરવી એ જ કરણીય છે. બાકી દુર્ભાવનાને બોલાવવી પડતી નથી. એ તો ચીટકેલી જ રહે છે. તેને દૂર કરવી પડે છે. મહાવ્રતો લીધા પછી પણ તેને સ્થિર કરવા માટે સારી ભાવના રોજ ભાવવી જરૂરી છે. એક એક મહાવ્રતની પાંચ પાંશ ભાવના છે. એમ સર્વ મળી ૨૫ ભાવનાઓ છે. ટૂંકમાં તે આ પ્રમાણે છે –
૧ મને ગુપ્તિ, ૨ ઈસમિતિ, ૩ એષણસમિતિ, ૪ આદાનસમિતિ ૫ અને દષ્ટાન્નપાનગ્રહણ સમિતિ-આ પાંચ ભાવનાથી પ્રાણાતિપાત વિરમણ મહાવ્રત સ્થિર થાય છે. ૧ હાસ્ય રહિત, ૨ લેભ રહિત, ૩ ભય રહિત, ૪ ક્રોધ રહિત ૫ ને વિચાર કરીને વરાન બોલવાથી મૃષાવાદ વિરમણ મહાવ્રત સ્થિર થાય છે.
૧ આલેચ્ય અવગ્રહ, ૨ યોગ્ગા અવગ્રહ, ૩ એતાવન્માત્ર અવગ્રહ, ૪ સાધર્મિક અવગ્રહ ને પ અનુજ્ઞાપિતાન્નપાનાશન એ પાંચ ભાવનાથી અદત્તાદાન વિરમણ મહાવત રિથર થાય છે. ૧ સ્ત્રી નપુંસક ને પશુ વિવજિતવસતિ. ૨ સરાગ સ્ત્રી કથા ત્યાગ, ૩ પૂર્વની કામકીડા સ્મૃતિત્યાગ, ૪ સ્વાંગ સંસ્કાર ત્યાગ ૫ અતિસ્નિગ્ધ પદાર્થોશન ત્યાગ. આ પાંચ ભાવનાથી
