________________
[ ૭૩ ]
આત્મધરસાયનમ ધ્યાન ન હતું. ફરી ખેલ કરી બતાવે.' જીવના જોખમે ને શરીરના સખત શ્રમે ખેલાતો ખેલા ફરી શરૂ થયે ને એ જ પુનરાવર્તન. રાજાનો એ જ ઉત્તર. ત્રીજી વાર ચોથી વાર. ઈલાચી એ કઈ સાધારણ નથી. ખાનદાન કુળને નબીરે છે. ચોથીવાર તો એના મનમાં આંદોલન શરૂ થઈ ગયું. એને થતું હતું કે આ જીવ સટોસટના ખેલ કેના માટે! શું જીવનનું અંતિમ ધ્યેય આ જ છે. પ્રણય ત્રિકોણમાં જીવ ફસાય છે ને ફના થાય છે. રાજા જે રાજા પણ ન્યાયાસનને બદલે માયાસન પર ચડી બેઠે છે, એ આ ત્રિકોણનો જ પ્રતાપ છે ને! એમ ને એમ વિચાર કરતા ઈલાચી ઠેઠ ઉપર ચડી ગયે. શુભ વિચાર શુભ દર્શનનું બીજ છે. ઉપર ચડેલા ઈલાચીએ અદ્દભુત દશ્ય જોયું. એક દેવભવન જેવા મહેલમાં એક સમભાવમાં ઝીલતા મુનિરાજ ઊભા છે. હાથમાં લાડૂને થાળ લઈને એક પદ્મિની સામે છે. નીરવ વાતાવરણ છે. એકેની આંખમાં મેહની રેખા પણ નથી. એ પણ એક જીવન છે. આ દશ્ય ઇલાચીના આત્મામાં રમી રહ્યું. તેને પોતાના ઉપર નફરત જાગી. ક્ય વાસના અને ક્યાં ઉપાસના. ધ્યાનની શ્રેણી ઉપર એ રડવા લાગ્યું. ભાવનાએ એના ભવનો ભૂકો બોલાવી દીધું. મેહ નાસી છૂટ્યો. અજ્ઞાન–અદર્શન અને વિદોએ વિદાય લીધી. ઘાતકર્મોને ઘાત થયો. ઈલાચીને કેવલજ્ઞાન થયું. દેવેએ દુંદુભિ વગાડી. બગડતી બાજી સુધરી ગઈ. કમળ ઉપર વિરાજીને કેવળજ્ઞાની ઈલાચીકુમારે દેશના દીધી. ભવભ્રમણના ભાવે સમજાવ્યા. પૂર્વભવોની વાતે કરી. રાજા-રાણી નટકન્યા નટ વગેરે પ્રતિબંધ પામ્યા.
