Book Title: Samadhi Shatak Part 01
Author(s): Yashovijaysuri
Publisher: Gurubhakt
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023654/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 samAdha zataka AcArya yazovijayasUri Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI kArasUri jJAnamaMdira graMthAvali - 61 samAdhi zataka bhAga-1 AcArya yazovijayasUri 7 saujanya - gurubhakto taraphathI... I Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi zataka (bhAga-1) mUlya : 80-00 rU|. prathama AvRtti : jUna, 2012 praryAptasthAna sevaMtIlAla e. mahetA 4-DI, siddhagiri epArTamenTa, aThavAlAInsa, surata phona : 2667511 (mo.) 98241 52727 E-mail : omkarsuri @rediffmail.com mehta_sevantilal@yahoo.co.in * sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-380 001 * dhIrUbhAI vaDecA 101, zrI bhuvana, pahele mALe, 289, esa.vI.pI. roDa, muMbaI-04 phona : 23876315 (mo.) 93231 76315 AcAryazrI OMkArasUri ArAdhanA bhavana vAva paMthaka vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380 007 surezabhAI ke. mahetA phona : 26580053 (mo.) 94293 55953 * vijayabhadra ceriTebala TrasTa hAIve, bhIlaDIyAjI (ba.kAM.)-gujarAta phona : 2744-233129 mudraka : kirITa grAphiksa 416, vRMdAvana zopIMga senTara, pAnakoranAkA, amadAvAda-1 (mo.) 989849091 II Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAraka chAyA zrI govAliyATeka maMDana parama tAraka zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna zrI sImaMdharasvAmI bhagavAna divya AziSa pUjyapAda, vacanasiddha yugapuruSa AcArya bhagavaMta zrImadvijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, niHspRha ziromaNi munipravarazrI vinayavijayajI mahArAjA pUjyapAda, bhaktiyogAcArya, saMyamaikadRSTi AcArya bhagavaMta zrImadvijaya bhadrasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, vidvarya munipravara zrI janakavijayajI mahArAjA pUjyapAda, saMyamaikaniSTha munipravarazrI DrIMkAravijayajI mahArAjA pUjyapAda, tapasviratna munipravarazrI vilAsavijayajI mahArAjA pUjyapAda, zAsanadhurINa AcArya bhagavaMta zrImadvijaya OMkArasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, vardhamAnataponidhi AcArya bhagavaMta zrImadvijaya bhadraMkarasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda, AgamaprajJa zrutasthavira pravartaka munipravarazrI jaMbUvijayajI mahArAjA pUjyapAda, ArAdhanArata munirAjazrI jinacandravijayajI mahArAjA sAheba AziSa pUjyapAda, prazAntamUrti AcArya bhagavaMta zrImadvijaya aravindasUrIzvarajI mahArAjA pU. sAdhvIjI kalpalatAzrIjI mahArAja (mAtuzrI mahArAja) III Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravezaka 'samAdhizataka'nI racanAnI saMbhavita pUrva kSaNo pUjyapAda AnaMdaghanajI mahArAjane maLavA mATe cAlI rahyA hatA mahopAdhyAyazrI yazovijaya mahArAja. kaMI keTalIya gUththIo hatI sAdhanA-mArganI; anubhUtivAna mahApuruSanA samAgama vinA e kema sUlajhe ? mahopAdhyAyajI cAlI rahyA che. ane - are, A zuM ? AnaMdaghanajI to AvI rahyA che sAme. kevA hatA e AnaMdaghanajI ? 'mAraga calata calata gAta, AnaMdaghana pyAre'(1)... AnaMdaghanajInuM A prathama darzana ja kevuM abhibhUta karI de tevuM hatuM ! mArgamAM cAlavAnuM thayA karatuM hatuM ane bhItaranuM gAna paNa guMjyA karatuM'tuM. kaho ke AkhI e jaMgalanI vATa anAhata nAda vaDe guMjI UThI hatI. gAnathI vadhu zreSTha zuM hoI zake ?(2) bhItaranA e gAnanuM bahAra AveluM svarUpa hatuM emanA caherA paranI divya kAnti. lAge ke 'traNa lokathI nyArI' A sAdhanAjagatanI zikharAnubhUti che.(3) 1. maho. yazovijayajI racita AnaMdaghana aSTapadI 2. bapoTisamaM dhyAna, dhyAnajoTisamo laya: / layakoTisamaM gAnaM, gAnAt parataraM nahi // 3. trikuM logathaeN nyAro, varasata mukhapara nUra... - AnaMdaghana aSTapadI IV Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUrathI AvatA AnaMdaghanajIne joI ja rahyA mahopAdhyAyajI. AnaMdaghanajI cAlatA hatA. lAgyuM ke eka anubhava dazA cAlI rahI che. vyakti bodhano nahi, mAtra anubhUti bodhano bhAva jhaLakI rahelo emane jotAM (4) najIka AvyA AnaMdaghanajI. najIkathI thayela prathama darzana vakhatanI AnaMdAnubhUtinI kephiyata : 'erI, Aja Ananda bhayo mere, tero mukha nIrakha nIrakha; roma roma zItala bhayo aMgoaMga...'(5) AnaMdaghanajInuM darzana ane AnaMdanI varSA. kevI varSA ! eka eka aMgamAM jANe amRtano chaMTakAva ! ThaMDaka ja ThaMDaka. khUba premathI maLyA A beu mahApuruSo. kevuM hatuM e milana ? dvaitamAMthI advaita bhaNI sarakatA e milananI A bhAvAbhivyakti : 'AnaMdaghanake saMga sujasa hi mile jaba, taba AnaMda sama bhayo sujasa...'(6) bolo, bAkI zuM rahyuM ? yazovijayajI have yazovijayajI na rahyA, e banI gayA AnaMdaghana. kevuM A advaita ! paDadA pAchaLanI vAtono saMketa paNa apAyo che H 'khIra nIra jo mila rahe AnaMda jasa, sumati sakhIke saMga bhayo hai ekarasa.'(7) bahu ja majhAnI ghaTanA tarapha A IzAro che. AnaMdaghanajIne maLyA pahelAM mahopAdhyAya yazovijayajI hatA vidvAna, nirbhIka, hAjarajavAbI. AnaMdaghanajIne maLyA pachI... ? potAnA nirmaLa cittamAM, astitvamAM yazovijayajIe AnaMdaghanajIne e rIte pratibiMbita karyA che ke beu sAmasAme beThA che, paNa darzakane khabara na paDe ke AmAM koNa AnaMdaghana ane koNa yazovijaya ? 4. sumati sakhIke saMga, nitanita dorata... ejana, (sumati - zuddhajJAna - anubhavadazA) 5. ejana, pada : 7 6. ejana, pada : 8 7. ejana, pada : 8 V Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alabata, A ekarUpatA zarIranA staranI nahotI; A ekarasatA hatI anubhava dazAnI. sumatinI. AnaMdaghanajInI anubhava dazAne yazovijayajIe jhIlI lIdhI. 'zuddha samajaNa samatArasa jhIlata, AnaMdaghana bhayo ananta raMga.'(8) mAtra yazovijayajI ja AnaMdaghana na banyA; jeNe jeNe AnaMdaghanajInI anubhavadazAne potAmAM pratibimbita karI te badhA ja AMzikarUpe AnaMdaghana banyA. 'AnaMdaghana bhayo ananta raMga...' keTalI badhI nAnakaDI AvRttio AnaMdaghanatAnI ! 'AnaMdaghana bhayo ananta raMga...' AnandanI saghanatAnA ananta raMgo. svAdhyAya karatA ho ane hRdaya AnandamAM DUbI rahe : svAdhyAyAnanda. kriyA karatA ho ane AnandathI nAcI uThAya. eka khamAsamaNuM detAM haiyuM AnandathI uddhelita thaI UThe : kriyAnanda... Ananda ja Ananda. ane emAM umerAya tIvratA Adine kAraNe apAra AyAmo. atyArano sAdhaka paNa AnaMdaghananI nAnakaDI AvRtti banI rahe ne ! jo ke, AnaMdaghanane pichANavA ApaNI bhItara rahelI AnaMdaghanatAne prIchavI / jANavI e paNa bahu ja mUlyavatI ghaTanA che. AnaMdaghanane koNa pichANI zake 'sujasa vilAsa pragaTe jaba AnaMda rasa, AnaMda akSaya khajAne; aisI dazA jaba pragaTe citta aMtara, so hi AnaMdaghana pichANe.'(9) 'sujasa vilAsa' zabda ahIM AtmakrIDAnA paryAya tarIke Avyo che. sArA yazavALo AtmA. teno vilAsa eTale krIDA. 8. ejana, pada : 7 9. ejana, pada : 6 VI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmakrIDAthI, bhItarI ramaNatAne kAraNe, AnaMdarasa pragaTyo hoya; satata pravahamAna... tyAre AnaMdaghanatAmAM DokiyuM thAya. AnaMdaghanatA joDe tame saMbaddha banI zako. anna, yazovijayajI maLyA AnaMdaghanajIne. potAnA atala UMDANamAM masta AnaMdaghanajIne. 'samAdhizataka' (24)nI A kaDImAM emaNe jJAnipuruSanuM je svarUpa varNavyuM che; banI zake ke te AnaMdaghanajInuM ja hoya : jaga jANe unmatta o, o jANe jaga aMdha; jJAnIkuM jagameM rahyo, yuM nahi koI saMbaMdha...' bhItaramAM DUbela AnaMdaghanajI. nathI emane potAnAM vastrono khyAla (jo ke, 'potAnAM' zabda ahIM khaTake tevo che. AvA sAdhanAnA zikhara puruSa mATe potIkA to che mAtra AtmaguNo. e sivAyanuM badhuM to parAyAnA khAnAmAM jaze.), na dehanuM bhAna, na bahAranI duniyAnA ziSTAcArono khyAla. 'jaga jANe unmatta o.' AnaMdaghanajI prabhunAM darzana mATe valakhAM mAratA hoya, vilapatA hoya, AkrandhatA hoya; sAmAnya janane A vAta kaI rIte samajAya ? ene to e pAgala ja lAgaze. phUTapaTTI ja khoTI che; pachI je mApa nIkaLaze e khoTuM ja hovAnuM. jJAnipuruSa A phUTapaTTI para kyAreya AdhAra rAkhatA nathI. 'o jANe jaga aMdha.' ane eTale ja - 'jJAnIkuM jagameM rahyo, yuM nahi koI saMbaMdha..' 'so hi AnaMdaghana pichANe'nI ja zRMkhalAmAM eka paMkti Ave che : 'so hi AnaMdaghana pAve...' te AnaMdaghanatAne pAme. VII Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ are, vAha ! ApaNeya AnaMdaghana banI jaIe. bhAI, batAvo ne ? kaI rIte AnaMdaghana banAya ? 'sahaja saMtoSa Ananda guNa pragaTata, saba duvidhA miTa jAve; jasa kahe so hi AnaMdaghana pAve, aMtara jyota jagAve'(10) AnaMdaghanatAnI nAnakaDI AvRttionI vAta pahelAM thaI; paNa have e nAnuM, nAnuM na joIe. have to AnaMdaghana ja banavuM che. 'yo hai mUmA tat sulam - nAO suvamasti...' upaniSadnA RSinI vANI kAnamAM guMje che. 'sahaja saMtoSa Ananda guNa pragaTata, saba duvidhA miTa jAve...' AnaMdaghanatAne pAmavA mATeno A mArga. sahaja saMtoSa. Antarika paritoSa. bhItarI tRptinI eka lahera UpaDe ane je anirvacanIya sukha maLe... jemAM badhI duvidhAo DUbI gaI hoya. nArada RSi yAda Ave : 'anirvacanIya premasvarupam, mULAsvAnavat.' prabhunA premamAM bhIMjAyelI kSaNone tame mANI zako. kahI zI rIte zako ? mULasvAvanavat. kabIrajIne TAMkIe to, 'gUMge kerI sarakarA.' mUMgo mANasa sAkara khAya; tame ene pUcho ke sAkara kevI lAgI ? to e zuM kaheze ? IzArA dvArA, mukhanA hAvabhAva dvArA samajAvavAnI koziza e karaze. paraMtu enI pAse zabdo to che ja nahi. A ja hAlata prabhupremamAM DUbela bhaktanI che. 'anirvacanIyaM premasvarupam.' anirvacanIya che e Ananda. zabdonI pele pArano. 'sahaja saMtoSa AnaMda guNa pragaTata, saba duvidhA miTa jAve...' bhItarI paritoSa ane badhI ja dvidhAono aMta. ane to, AnaMdaghana banavAno mArga A rahyo ! "jasa' kahe so hi AnaMdaghana pAve, aMtara jyota jagAve ' Antara jyoti. narasiMha bhagata yAda Ave : 'battI viNa tela viNa sUtra viNa jo vaLI, acala jhalake sadA anala dIvo...' saMta kabIra zarIrane 10. ejana. VIII Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpapAtra kalpe che. prANonI vATa che ane telane badale lohI siMcavAnuM che. 'Isa tana kA diyA karuM, bAtI meluM jIva; lohI siMco tela jyuM, taba mukha dekhyo piva...' Antarajyota jAgI. AnandadazA pragaTI. e AnandadazA che nirmaLa gaMgA. Antarika nirmaLatAnI sphaTika sI pAradarzI bhUmikA. e Antarika nirmaLatAnI sAthe samatvanA pravAhano saMgama jyAM thAya che tyAM sAdhaka vahe che.(11) majhA ja majhA. evo sAdhaka dehAdhyAsathI bahu ja, bahu ja dUra hoya che. pUjya AnaMdaghanajI mahArAjanA eka padanI paMkti yAda Ave : 'avadhU ! kayA sove tana maThameM ?' avadhU. jeNe saMklezonI dhULane khaMkherI nAkhI, te avadhUta. avadhU. e have vibhAvomAM kema raheze ? zuM kare e ? 'jAga vilokana ghaTameM.' draSTAbhAvamAM jAgavAnuM che. hovAnuM che. 'tana maThakI paratIta na kIje, Dhahi pare eka palameM.' zo vizvAsa A zarIrano ? eka paLamAM DhaLI paDe. 'halacala meTa khabara le ghaTakI.' AtmAnI khabara rAkhavI che. zarIramAM zuM che ? 'maThameM paMca bhUtakA vAsA, sAsA dhUta khavIsA; china china tohI chalanakuM cAhe, samaje na baurA sIsA...' zarIramAM pRthvI Adi pAMca bhUtono vAsa che. zvAsocchvAsa dhUrta rAkSasa jevo che, je kSaNe kSaNe chaLa-kapaTa karavA mAge che. paNa mUrkha manuSya tene samajato nathI. 11. ejana, pada : 7 / aisI AnaMda dazA pragaTI citta aMtara, tAko prabhAva calata niramala gaMga; vAri gaMgA samatA dou mila rahe, jasa vijaya jhIlata tAko saMga. IX Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsane A pAra jiMdagI. pele pAra mRtyu. keTalI nAnakaDI bheda rekhA ! zvAsa baMdha thAya ane zarIra ane AtmAno saMbaMdha chuTTo ! kharekhara karavuM zuM joIe ? 'zira para paMca base paramezvara, ghaTameM sUcchama bArI; Apa abhyAsa lakhe koI viralA, nIrakhe dhUkI tArI...' AtmAno 5ramAtmA sAtheno saMbaMdha ghaTita thavo joIe. paramacetanA ApaNI upara, AsapAsa, sarvatra che. e paramacetanAne ApaNI bhItara laI javA mATenI eka sarasa vyavasthA che, te che sahasrAra. brahmarandranI nIce che sahasrAra. sadguru brahmarandhrane khole (vAsakSepa dvArA) ane sahasrAra vikasita thAya. sahasrAra hajAra pAMkhaDIvALuM kamaLa che, mastiSkamAM AveluM, janmothI bIDAyeluM che. te khUle tyAre paramacetanAno anubhava thAya che. 'nIrakhe dhUkI tArI.' dhruvanA tArAne joI zakAya e rIte paramacetanAne anubhavI zakAya. pU. AnaMdaghanajI mahArAjanA A pyArA zabdo... temaNe ja eka padamAM kahyuM che tema A zabdazaktipAta ziSyanA hRdayamAM rahelI aparAdhavRttine kheravI de che. 'guru mohe mAre zabda kI lAThI, cele kI mati aparAdhinI nAThI ' pU. AnaMdaghanajI mahArAja sAthenI A bhItarI yAtrA mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjane paNa sAdhanAnI zikharAnubhUti para mUke che. e zikharAnubhUtinI kSaNone mANyA pachI A 'samAdhizataka' granthanI racanA thaI hoya evuM mAnI zakAya. cAlo, mahopAdhyAyajInI AMgaLI pakaDIne eka majhAnI yAtrAe... X Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IX Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 1 2 antaryAtrA : cAra paDAvo 3 'caranana laya lInA re...' anukramaNikA viSaya AtmAnubhUtinA A majhAnA mArgo ! peja naM. ja 2 10 19 4 5 ghaTanA-aprabhAvitatA nizcaya ane vyavahAranuM saMtulana 39 6 'binu paga nirata karo tihAM...' 7 'maro he jogI ! maro...!' 8 'baice to bika jAuM..!' 9 bhedajJAnanA be mArgo 10 'nirvikalpa rasa anubhave ' 69 * = = * 30 45 55 64 80 11 tamAruM tamArAmAM hovApaNuM 88 12 tame cho amala, akhaMDa, alipta 95 13 khAlI thaIne bharAI javuM 102 14 'nija kara pITha thapeTIe' 110 15 prabhudRSTikatA 119 16 pele pAra 'e', A pAra bhakta 126 17 nirvikalpa anubhava 133 18 parama saMtRptinI duniyAmAM 141 19 kSINavRttitAnAM caraNo 150 20 Apta tattvatAthI nirapekSa dazA 159 XII Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'samAdhi zataka" mULanI susaMpAdita vAcanA mATe kobAnA jJAna bhaMDAranI pAMca pratomAMthI paMDita hirenabhAIe pAThAntara noMdhela che. pAThAntaro vyavasthita noMdhI ApavA badala prakAzaka paMDitajInA RNI che ane kobA jJAna bhaMDAranA TrasTIgaNanA paNa. prato 60171 ha ABCD F - 198 36369 20689 - 17047 XIII Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmI pustaka samuMda samAnA bUMda meM mahApuruSonA zabdomAM pUrvAcArya bhagavaMtonI vANInuM anuguMjana sAMbhaLavA maLe che. ApaNA yugamAM pUjyapAda, sAdhanA manISI paMnyAsajI bhagavattazrI bhadraMkaravijayajI mahArAjanI vANImAM parA vANIno samavatAra joyelo. evuM ja parA vANInuM avataraNa pUjyapAda, adhyAtmayogI AcArya bhagavanta zrImadvijaya kalApUrNasUrIzvarajI mahArAjAnA zabdomAM che. pUjyapAdazrIjInI zabda prasAdI para svAdhyAya prastuta granthamAM che. XIV Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 AdhAra sUtra samarI bhagavatI bhAratI, praNamI jina jagabaMdhu; kevaLa Atama-bodhako, karazuM sarasa prabaMdha... (1) bhagavatI sarasvatIne smarIne ane jagabaMdhu jinezvara prabhune praNamIne phakta Atmabodha mATe sarasa racanA karIza. samAdhi zataka |- Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 AtmAnubhUtinA A majhAnA mArgo ! samAdhi zataka 'yogasAra' zreSTha sAdhanA grantha, paNa raciyatA mahApuruSanuM nAma na maLe. 'hRdaya pradIpa SatriMzikA' lA-javAba kRti, hRdayanI aMdhAraghe2I guphAne jhaLAMhaLAM prakAzathI bharI denArI; kRtikAra koNa ? aNasAra maLato nathI. 2 | Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge ke, te te mahApuruSone mAdhyama banAvIne parA vANI vahI che. tene jhIlanAra e mahApuruSoe zabdomAM te racanA mUkI dIdhI che. vahyA karyuM amRta tattva, jhilAyA karyuM, zabdomAM goThavAyA karyuM. kartA paDadAnI pAchaLa ! ApaNA yugamAM eIlana keDIne paNa Avo ja anubhava thayo. teNInI prArthanA viSayaka bahu ja sundara kRti 'opaniMga Dorsa vidhina' viSe eIlana kahe che ke vizvacetanAe A kRti teNInI pAse lakhAvI che. IzvarIya saMdeza teNInA mastiSkamAM jhaDapAye jato hato ane pachI te ApaNI bhASAmAM anUdita thayA karato hato. yuspenskIe paNa potAnAM pustako 'vAMcyA' pachI kahyuM hatuM : acchA, meM A pustako lakhelAM ! mane to Avo kazo khyAla ja nathI. pachI umere che : hA, to vizvacetanAe A mArI pAse lakhAvarAvyuM che.! A eka AsvAdya anubhava hoya che. kartA gerahAjara hoya ane parA vANI tyAMthI TapakyA karatI hoya. ghaNI zreSTha kRtio ApaNane A rIte maLI che. 'yoga pradIpa' grantha vAMcIe ne jhUmavA mAMDIe, DolavA lAgIe; paNa granthakAra koNa ? gahana cuppI. 'samAdhizataka' grantha vAMcatAM, joke granthakAranuM nAma paricita che; parA vANInI sugaMdha AvyA vinA nathI rahetI. nAma sUcave che tema, dhyAna ane samAdhine kendra viSaya rUpe rAkhIne lakhAyeluM A pustaka dhyAnAvasthAmAM ja UtarI AvyuM haze : zabdonA rUpamAM. samAdhi zataka | 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAvasthAmAM jhilAyela A granthane dhyAnanI pRSThabhU vinA ApaNe bhItara nahi utArI zakIe. avataraNano krama Avo rahe : pAMca-sAta kaDIono artha khyAla che. have dhIre dhIre e kaDIone gunagunAvo, doharAvo. ghUMTo. mAtra tame cho ane kaDIo che. tamArA pUrA astitvano kabajo e paMktio laI leze. tame emAM DUbyA, ogaLyA, ekAkAra banyA. ekAgratA tUTI to pharI kaDIone gunagunAvI. pharI vaho. A grantha sAdhakane kyAM pahoMcADavA mAge che ? AtmAnubhUti sudhI. 'kaivala Atama-bodha'... phakta AtmAnubhUti. kaI rIte AtmAnubhUti maLe ? kaThopaniSad kahe che : AtmAnubhUti pravacana zravaNa vaDe na maLe, na buddhi vaDe, na ghaNA granthonA vAMcana vaDe. anubhavASTakamAM jJAnasAra prakaraNa paNa kahe che : nirbudgha brahmane- AtmAne - tame nirdhadgha anubhava vinA kema jANI zako ? vicAro dvandva pedA kare che. eTale ja sAdhake vikalponI cuMgAlamAMthI chUTavA abhyAsa karavo joIe. - zuM che vikalpo ? -- sivAya ke dhummasa. AtmajJAnano sUrya jhaLahaLI UThatAM ja e dhummasa chaMTAI jAya che. (1) nAyamAtmA pravananena tathyaH, na medhayA, na vahunA zrutena| (2) pazyatu brahma nirdendu, nirdendAnubhavaM vinA / samAdhi zataka | 4 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, nirvikalpatAnI pRSThabhU para svaguNonI AcherI anubhUti e thaze pagadaMDI : je dvArA AtmAnubhUtine pAmI zakAze. A granthamAM Dagale ne pagale sAdhako mATe bhinna bhinna AyAmo - AtmAnubhUti tarapha dorI jatA - maLaze. 'kevala Atama-bodhako, ka2zuM sarasa prabaMdha.' AtmAnubhUti mATenI A sa-rasa racanA. rasanI vyAkhyA mahopAdhyAyajIe pote ja zrIpALa rAsamAM ApI che : 'prema taNI pere zIkho sAdho, joI zelaDI sAMTho re; jihAM gAMTha tihAM rasa navi dise, jihAM rasa tihAM navi gAMTho re...' rasa eTale nirpranthatA. gAMTho vihoNA, mahApuruSanuM zILuM sAMnidhya game che enI pAchaLa che A rasa. tame e vakhate rasALa vyaktitvanA saMparkamAM cho. 'amAsathI pUnama bhaNI' mAM zrI kisanasiMha cAvaDA zrI umAzaMkara joSInA eka vidhAnane TAMkatAM kahe che : zrI kRSNapremanA sAMnidhyamAM besatAM lAgyuM ke eka nirprantha mahApuruSanA sAMnidhyamAM huM beTho chuM. sAdhanAnA sandarbhamAM 2sa eTale nirpranthatA. bhaktinA sandarbhamAM rasa eTale 'te'. paramAtmA. paramAtmAnuM je hoya te badhuM sa-2sa. 'te'nA zabdo madhura. 'teNe' Apela cAritra madhura. 'madhurAdhipatekhilaM madhuram.' ane sAmI bAjue A vAta A rIte UThaze H 'te' Ape te ja sAruM, 'tenA' taraphathI maLe te ja. samAdhi zataka 5 : Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, A nigranthatA ja mArga banI jaze AtmAnubhUtino. rAga, dveSa ane ahaM zithila banyA eTale bhItaranA saMgItano raNakAra astitvanA karNapaTala para bajI UThe. rasa - nirgandhatA paNa AtmAnubhUtino mArga. rasa - paramAtmaguNonuM darzana paNa AtmAnubhUtino mArga bane. prazama rasanuM darzana. sparzana. ane bhItara saLavaLATa thAya : oha ! A to kyAreka anubhavyuM che ! ane lo, prazamarasanuM vaheNa - AtmaguNAnubhUti cAlu ! ko'ka janmamAM anubhavela prazamarasanA saMskAro dhadhakatA aMgArAnI peThe aMdara dharabAyela hatA. anAdinA abhyAsane kAraNe rAga, dveSanI rAkha te upara lAgI gayelI. Aje prabhunA prazamarasanA darzane pelI vismRtinI rAkha uDADI dIdhI. ne prazamarasanA aMgArA dhadhakI rahyAno anubhava thayo. AtmaguNAnubhUti. 'praNamI jina jagabaMdhu'... maMgaLa rUpe Avela A vidhAna paNa AtmAnubhUtino mArga cIMdhI jAya che. jinatva ane jagabandhutva A be vizeSaNo mArga thayAM. sAdhaka paNa rAga, dveSa ane ahaMkAra para vijaya meLavavA yate... jinatva : rAga, dveSa para vijaya e sAdhakanuM aMtima lakSya che. e mATe hamaNAM te rAga, dveSanI zithilatA bhaNI saMcare che. to, rAga-dveSanI zithilatA e mArga thayo. samAdhi zataka da Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagabandhutva : pUrA jagatanA mitra hovuM. ahaMkAranI zithilatA maitrIbhAvane prasarAvaze. eTale, ahaMkAranI zithilatA e paNa mArga thayo. 'samarI bhagavatI bhAratI'... prabhunAM pyArAM pyArAM vacanonuM smaraNa. UMDe Utarelo svAdhyAya e paNa thaze AtmAnubhUtino mArga. prabhunAM pyArAM vacanonAM varSA-binduo bhaktahRdayanI chIpamAM, zraddhAnA svAti nakSatramAM paDaze, ane te jhaLahaLatAM motInA rUpamAM phe2vAze. yAda Ave mahAsatI sulasAjI. prabhue kahevaDAvela 'dharmalAbha' prasAdI emanI pAse pahoMcI ane je emanI hAlata thaI che. AMkhe zrAvaNa-bhAdaravo. gaLe DUsakAM. zarIre romAMca. DUsakAMmAMthI caLAIne AvatA emanA zabdo ApaNA kAnamAM guMjI UThe : nAtha ! trilokezvara prabhu ! kyAM tame ane kyAM huM ? tame trilokezvara. akhila brahmAMDezvara. huM tamArAM caraNonI nAcIja dAsI. tame mane yAda karo. prabhu ! huM tamArA A RNamAMthI kyAre mukta banIza ? 'samarI bhagavatI bhAratI'... sarasvatI mAtAne paNa bhagavatI bhAratI kahevAya che ane prabhunAM vacanonA samUharUpa zruta devatAne paNa bhagavatI bhAratI kahevAya che. (3) (3) a : vANIsandohadehe bhavavirahavaraM dehi me devi ! sAram // saMsAradAvA sUtra 1 : sukhadevayA mAvaDuM, nALAvaLIyAmmasaMdhAya, tesiM khaveu sayayaM, jesiM suasAyare bhattI // samAdhi zataka 7 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunAM pyArAM vacanonuM smaraNa. pahelAM zravaNa ane pachI mananI - antastaranI bhInI, bhInI bhUmi para enA aMkurita thavA rUpa smaraNa. eka jhaMkRti. Avartana satata, bhItara, e zabdonuM cAlyA kare. 'samarI bhagavatI bhAratI' prabhunA pyArA zabdonuM zravaNa. e pachI satata thatuM enuM smaraNa. smaraNano vega AtmAnubhUtinA patha para javA sAdhakane protsAhita kare. ane sAdhaka e patha para cAle. 'dazavaikAlika sUtra' mAM prabhunuM eka pyAruM vacana AvyuM : 'saMpivavat gappAmoLa / ' AtmAne AtmA vaDe samyag rIte jue sAdhaka. saMprekSA (saMvila) anubhUtinuM pUrvacaraNa che. ane AtmAne AtmA vaDe jovo e vAtamAM khajAno paDelo che. tame A sUtra raTo cho. have sUtranA zabdo dhIre dhIre adazya thAya che. 'AtmA vaDe'... eTale ke dhyAna dazAmAM UtaravAnuM thAya che. ane AtmaguNonI anubhUtinI duniyAmAM sAdhaka praveze che. eka vacana prabhunuM. bhItara ujAza ja ujAza. samaya taka | ga |- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 AdhAra sUtra kevaLa Atama-bodha hai, paramAratha zivapaMtha; tAme jinaku maganatA, so hi bhAva nigrantha...(2) mAtra AtmAnubhUti te ja pAramArthika - naizcayika mokSamArga che. temAM je DUbela hoya, otaprota hoya te ja bhAvanirjhantha che. [tAmeM = temAM] [jinakuM = jene] [so hi = te ja] samAdhi zataka = Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 antaryAtrA : cAra paDAvo maMjila AtmAnubhUti. to mArga kayo ? e paNa AtmAnubhUti. eTale ke AtmaguNonI anubhUti dvArA AtmAnubhUti - svarUpAnubhUti karavI te mArga ane maMjilanI ekAkAratA thaI. samAdhi zataka 10 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kevala Atama-bodha hai, pa2mA2tha zivapaMtha' naizcayika mokSamArga che AtmAnubhUti. eka thaze vyavahAra mokSamArga. eka thaze nizcaya mokSamArga. yAda Ave pUjya padmavijayajI mahArAja : 'pariSahasahanAdika parakArA, e saba hai vyavahArA ho; nizcaya nijaguNa TharaNa udArA, lahata uttama bhavapArA ho...' cAritra. pariSaha-sahana thaze vyavahAra-cAritra. nijaguNa-sthiratA thaze nizcaya- vyavahAra ahIM kAraNa - sAdhana banaze. nizcaya kArya. dhAro ke eka sAdhake sAMje nakkI karyuM ke savAre traNa vAge UThIne te dhyAnamAM jaze. uThAI paNa javAyuM. paNa e vakhate zarIra dhrUjatuM hoya. maleriyAno humalo lAgato hoya... have dhyAnamAM praveza kaI rIte thaze ? jo sAdhaka pariSahothI potAnI jAtane abhyasta banAvI zakyo haze, to za2I2nA sta2 52 tAva cAlyA karaze. paraMtu bhItara UtaravAnI yAtrAne avarodha nahi naDe. nijaguNAnubhUti mATeno mArga che : jinaguNAnubhUti. prabhu-mUrtinI sAme tame beThA ho (bhaktanA layamAM to mUrti che ja kyAM ? prabhu ja che. sAdhakanA layamAM paNa mUrti-caitanya hovAthI saprANatA ja che), prabhunA aMga- aMgamAMthI vahI rahela prazama-2sane tame jotA ho, sparzatA ho ane anubhavatA ho... eka kSaNa H tamane thAya che ke tamArI bhItara paNa AvuM : samAdhi zataka 11 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja eka jharaNuM cAlI rahyuM che. have tame vaho cho prazamaguNanA anubhavananI dhArAmAM. tattvArtha sUtra mokSamArgane batAvatAM kahe che : 'samya varzanajJAnavAritrALi mokSamArga....' A ja vAta samAdhizatake A rIte kahI : 'kevaLa Atama-bodha hai, paramAratha zivapaMtha...' samyagdarzana, samyajJAna ane samyak cAritranI anubhUti (nijaguNAnubhUti) te naizcayika mokSamArga. samyagdarzana, samyajJAna. vastune, AtmAditattvane yathAsthitapaNe jovuM, jANavuM te samyagdarzana ane samyajJAna. bahu ja majhAnI vAta, A sandarbhe pUjyapAda devacandrajI mahArAje paramatAraka zrI abhinandana prabhunI stavanAmAM cheDI che : 'dravye dravya mile nahi, bhAve te anya avyApta..' eka dravya - Atmadravya, anya dravya - pudgala sAthe maLatuM nathI. keTalI majhAnI vAta ! A paMkti bhItara UtarI rahe e ja to dehAdhyAsamukti ne ! zarIra te huM nahi. huM zuddha Atmadravya. bhedAnubhUti thaI 2he. pU. harSavardhana upAdhyAyajI 'adhyAtmabindu'mAM kahe che : jeTalA AtmAo muktine pAmyA, temAM bhedajJAnAbhyAsa e ja bIja che. (1) (1) ye yAvanto dhvastabandhA abhUvan, bhedajJAnAbhyAsa evAtra bIjam / adhyAtmabindu, samAdhi zataka yn 12 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane samyak cAritra. zAtAbhAvanI tIkSNatA. jJAtAbhAvamAM udAsInabhAva bhaLyo : samyak cAritra. yAda Ave adhyAtmagItA : 'jJAnanI tIkSNatA caraNa teha...' ahIM hoya che svAnubhUtinI sugaMdha. paramane pAmyAnI dIpti. ramaNa maharSi pAse eka prophesara AvyA. temaNe Izvara viSe be kalAka saMbhASaNa karyuM. pachI maharSine pUchyuM : Apane kevuM lAgyuM mAruM saMbhASaNa ? maharSi hasyA. temaNe kahyuM : tame Izvara viSe ghaNuM badhuM kahyuM, paNa emAM hatA korA zabdo. anubhUtinI bhInAza emAM nahotI. IzAnubhUti kyAM che ? anubhUtivALA sAdhaka pAse hoya che sugaMdha, pamarATa... e khaMDamAM praveze ne khyAla Ave ke A mANasa pAmI cUkela che. saMta ciMjhAIne japAnanA samrATe pUcheluM H koI sAdhaka pahoMcelo che eno khyAla zI rIte Ave ? viMjhAIe kahyuM : mAtra tene juo ane tamane khyAla AvI jaze. enI AMkhone juo, tenA UThavA-besavAnI prakriyAne nihALo. AvA sAdhakanI mukhabhaMgimA alaga prakAranI hoya che. tenAM aMgonuM nartana judI jAtanuM hoya. ane tame havA sUMghI zako to te sAdhakanI AsapAsanI havA, vAtAvaraNa juduM hoya. A havA, vAtAvaraNa te ja AbhAmaMDaLa. oNrA sarkala. e AbhAmaMDaLa keTaluM to sazakta hoya che enI vAta 'yogaviMzikA'nI TIkAmAM Ave che. samAdhi zataka | 1 13 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM lakhyuM che ke ahiMsA dharmanI siddhi je sAdhakane maLela hoya te siddha puruSa pAse koI zikArI pazu ke hiMsAnA vicAravALo manuSya Ave toya te avaira banI jAya. kevaLa Atama-bodha hai, paramAratha zivapaMtha; tAmeM jinakuM maganatA, so hi bhAva nirprantha.' AtmAnubhUtimAM DUbela sAdhaka che bhAva nirprantha. AtmAnubhUtinA samudramAM DUbavAnI vidhinI romaharSaka vAta pU. devacandrajI mahArAje aSTa pravacana mAtAnI sajjhAyamAM kahela che : Atmaruci AtmAlayI re, dhyAtA tattva ananta; syAdvAda jJAnI muni re, tattvaramaNa upazAnto re... Atmarucitva, AtmAlayitva, AtmadhyAna, AtmaramaNatA. kevo majAno A mArga ! A ja to che prabhunA mArganI majhA ! ahIM maMjila to majAnI che ja, mArga paNa majAno che ahIM. pahelo paDAva : Atmarucitva. Atmatattva paranI prIti. paranI prItine have alavidA. zabda paNa 52, vicAra paNa 52... hA, je zabda ane vicAra sva bhaNI laI jAya te kAmanA. paNa para ta2pha laI janAra zabda, vicArano zo artha ? samAdhi zataka | 14 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmarucitAne uddIpta karavA mATenI vidhi kaI ? ruci-vairAgya, ruci- vairAgya, ruci-vairAgya... A krama che. AtmaguNo paranI ruci vairAgyane - 52 pratyenI anAsthAne jagave che. ethI ruci vadhu sakriya bane che. ethI pharI vairAgya. AnaMda guNano AMzika rasAsvAda maLavAthI te guNa para ruci janmI. have rati ane atinA jhUle jhUlavAnuM mana kema thaze ? ane e cakarAvAmAMthI alaga thatAM AnaMda guNanI ruci tIvra banaze ja ne ! AtmarucitA AtmAlayitAmAM pheravAze. sAdhaka kyAM rahe ? na gharamAM, na dehamAM. te to hoya svamAM - AtmAlayI. AtmA ja jenuM ghara che evuM vyaktitva. 'samAdhizataka' nI eka kaDI yAda Ave : vAsa naga2 vana ke viSe, mAne duvidha abudha; AtamadarzIkuM vasati, kevala Atama zudha...(62) na to sAdhaka naga2mAM che, na to e vanamAM che; e to che svamAM. AtmAmAM nivAsa karavo te AtmAlayitA. bIjuM caraNa. zarIra to che bhADAnuM ghara. majhAnI paMktio che H 'jiMdagI eka kirAye kA ghara hai, eka dina to badalanA paDegA; mauta jaba tuma ko AvAja degI, samAdhi zataka yn 15 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taba gha2se nikalanA paDegA... a2 miTTI kA hara AdamI hai, usakA honA bhI honA yahI hai ...' zarIra para ja jo diSTa rahI, to mATInA DhagalA vinA che zuM ? amerikI pramukha kulIje pramukhanA sattAvAra nivAsasthAna 'vhAITa hAusa' tarapha AMgaLI cIMdhI sarasa TippaNI ApelI : tyAM koI rahetuM nathI. pramukhonI Avana-jAvana thatI hoya che tyAM. keTalI sarasa TippaNI ! amerikI pramukhanuM e nivAsasthAna che, potAnuM nahi. sAdhaka che AtmAlayI. potAnI bhItara rahenAro. bahAranI duniyA joDeno eno saMbaMdha lagabhaga chUTI gayelo che. aMdarano AnaMda ekavAra mANyo, bahAranuM badhuM chUTI ja jAya... trIjuM caraNa : AtmadhyAna pU. cidAnandajI mahArAja eka padamAM AtmadhyAnInI bhItarI dazA varNave che : 'AtamadhyAnathI re, saMto ! sadA svarUpe rahevuM; karmAdhIna che sahu saMsArI, koIne kAMI na kahevuM.' kevI adbhuta A dazA ! AtmadhyAnI sAdhaka sadA svarUpa dazAmAM rahe. bhItarano AnaMda evo to maLI rahyo che ke bahAra javAno vikalpa ja raheto nathI. samAdhi zataka 16 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa dazAno AnaMda... svarUpa dazAmAMthI bahAra AvyA pachInI ke svarUpa dazAnI gADhatAne mANyA pachI tenI zithila dazAe sAdhakanI bhAva dazA kevI hoya che ? koIe e sAdhaka 52 gusso uchALyo hoya tyAre sAdhaka mAne che ke e vyakti karmAdhIna che. e zuM kare AmAM ? jAgRta sAdhaka ja udayAdhIna cetanAne svarUpAnugata cetanAmAM pheravI zake. sAmAnya vyaktitvo udayAdhIna avasthAmAM varte to emAM zI navAI? ane bIjo dRSTikoNa paNa majhAno che : sAdhaka pote paNa AvI ajAgRtimAM ja hato ne, bhUtakALamAM ! cothuM caraNa : AtmaramaNatA. bhItarI UMDANa. magnatA. 'tAmeM jina kuM maganatA, so hi bhAva nirprantha...' AtmAnubhUtinI tIvratA AvI, nirpranthatA AvI gaI. AtmaramaNatA. hovAnI mastI. tame tamArA guNomAM DUbADUba. ApaNe ApaNA svarUpamAM magna. 'DuiMga' kharI paDyuM. 'bIiMga' mAM have rahevAnuM. samAdhi zataka 17 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 AdhAra sUtra bhoga jJAna jyu bAlako, bAhya jJAnakI dora; taruNabhoga anubhava jimyo, magana bhAva kachu ora... (3) taruNonAM vaiSayika sukhanuM jJAna bALakane hoI na zake. tema bAhyajJAnamAM - 52mAM phasAyelI cetanA AtmabhAvanI magnatAne zI rIte jANI zake ? magnabhAva koI judI ja vastu che. [jayuM = jevI rIte] [jisyo = jevo] samAdhi zataka |18 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 m 'caranana laya lInA re.... hRdayane jhumAvI de tevuM, DolAvI de tevuM pada : 'magana bhAva kachu o2 !' magnatA to judI ja vAta che, bhAI ! e zabda-gamya nathI. ene to anubhavI ja zakAya. AtmabhAvanA UMDANamAM javAnA mArga kayA? samAdhi zataka 19 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mArganI carcA saMta kabIrajIe karI che. pyAruM pada che temanuM. sAdhanA kA mAraga jhInA jhInA re, nahi acAha nahi cAhanA, caranana laya lInA re... sAdhanA ke rasadhAra meM rahe, nizadina bhInA re... rAga meM zruta aise base, jaise jala mInA re; sAMI sevana meM deI zira, kachu vilaya na kInA re...... sAdhanAno mArga sUkSma che. saMsAranA mArgamAM yA to cAhata hoya, yA anacAha hoya... ahIM cAhata - gamavuM paNa nathI ane anacAha - dveSa paNa nathI. to zuM karavAnuM che ahIM? ahIM che samarpaNa. 'caranana laya lInA re......' prabhunAM caraNomAM prabhunI AjJAnA zaraNamAM jhUkI javAnuM che ahIM. dveSamAM mana TaTTAra rahe che. rAgamAM mana jhUkeluM hoya che, paNa ekAda be vyaktitvo bhaNI. samarpaNa prabhu tarapha jhUkavAnuM che. A jhUkavuM Ape che bhInAza. A bhInAzanI pRSThabhU para prabhunA pyArA, pyArA zabdo kevA to majhAnA lAge ! majhAnI upamA ApI : "rAga meM zruta aise base, jaise jala mInA re...' pANImAM mAchaluM taryA kare tema manamAM, mananI bhInI pRSThabhU pa2 prabhunA zabdo taryA kare. pelI upamA yAda Ave : 'telabindu jima vistarejI, jaLamAMhe bhalI rIti...' bhaktanA ahobhAvanI jaLasapATI 52 prabhunA pyArA zabdo telabindunI jema vistaryA kare. samAdhi zataka | 20 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevI rIte vistare ? paramapAvana zrI AcArAMga sUtrano eka nAnakaDo hRdayaMgama khaMDa : 'paDilehAe NAvakaMkhati, esa aNagAretti pavuccati...' 'so hi bhAva nirprantha' jevuM ja vAkya 'pasa baLaretti pavuvRti' te ja anagAra. te ja zramaNa. koNa ? 'DittehAr LAvavruti'. mananuM pratilekhana karyA pachI manamAM UThatA vibhAvone jovA, temanAthI dUrI thavI, temane IcchavA nahi (bAvati) AvI sAdhanAmAM DUbela hoya te zramaNa. vibhAvone juo ane tamane e nahi game. zuM che rAgamAM ke dveSamAM ? game tevuM kazuM ja temAM nathI. mAtra anAdinA abhyAsane kAraNe mana temAM jAya che.(1) prabhunAM pyArAM vacanone ghUMTavAthI temAMthI nIkaLI javAya che. 'sAMI sevana meM deI sira, kachu vilaya na kInA re ...' prabhunI sevAmAM mastaka/mana arpaNa karI dIdhuM... ane kaMI ja gumAvyuM nahi. are, mana dIdhuM, prabhune meLavyA. svatvanuM visarjana thayuM, sarvasva maLyuM. (1) anAdyabhyAsayogena, viSayAzucikardame / garte sUkarasaGkAzaM, yAti me caTulaM manaH / - upamiti. samAdhi zataka 21 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmabhAvanA UMDANamAM javAno A mArga : samarpaNa. eka padanI paMktio yAda Ave : 'hama na soceM hameM kyA milA hai, hama ye soce kiyA kyA hai arpaNa...' zuM samaryuM prabhune ? bhakta kahe che ke jIvana paNa eNe ApyuM. have ene jIvana ApuM to paNa enuM dIdheluM ene arpaNa ka2vA jevuM thayuM... samarpaNanI abhivyakti 'e' ne karavA mATe patra lakhavo hoya (jo ke e to antaryAmI ja che!) toya kaI rIte lakhavo ? kavi zrI bhagavatIkumAra zarmA kahe che : hari tume rudiye cho paLa paLa, ke tamane zuM lakhavo kAgaLa ? hira tame akSarathI AgaLa, ke tamane zuM lakhavo kAgaLa ? kALajaDAnI kore kAyama vrajanuM che sa2nAmuM, huM ja lakhuM ne huM halakAro, huM parabIDiyuM pAmuM; kAgaLa levA kAja AkhuM phaLiyuM doDe sAmuM nahi avaDhava, nahi aTakaLa, ke tamane zuM lakhavo kAgaLa ? samAdhi zataka | 22 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhabakArAnI lekhaNa lIdhI, nAma raTaNanI dota; jamunAtaTanI 2maNa retathI, sUkavuM sAhI srota; akSara 52 ajavALuM ka2vA, jhabake zaziyara jyota.... parabIDiyuM bIDuM huM chAMTI, aMsuana amiala jhAkaLa, ke tamane zuM lakhavo kAgaLa ? bhaktanA sandarbhe samarpaNa thaze eka mArga AtmAnubhUtino AtmabhAvanI magnatAno. bIjo mArga thazeH praNipAta, pariprazna, sevA. (2) praNipAta.. namana. sAdhakanuM jhUkI UThavuM. vibhAvonuM e khAlIpaNuM magnatAnI dizAmAM eka kadama bharAvaze. namaskArabhAva keTalI to jhaDapathI kAma kare che ! namyA, jhUkyA; vibhAvo chU ! eka savAla e thAya ke ATaluM saraLa jo khAlIpaNuM che, to janama- janamathI vibhAvono bhAra veMDhArIne ApaNe kema cAlIe chIe ? javAba Avo raheze : bhAra joDeya ApaNe gADha saMbaMdho bAMdhyA che ! athavA to ema kahevAya ke bhAra koThe paDI gayo che. jema oksijanano ApaNA mAthA parano bhAra ApaNane kyAreya bhArarUpe nathI lAgato, kAraNa ke e bhArathI ApaNe TevAI gayA chIe. pelI nAnakaDI dIkarIe bAbAne Ucakelo, je enI vayanA pramANamAM (2) tad viddhi praNipAtena, pakhristena sevayA 1 bhagavadgItA - samAdhi zataka 23 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAre gaNAya. ko'ke pUchyuM : bAbAno bhAra nathI lAgato ? tyAre teNIe kahyuM : zeno lAge bhAra ? e to mAro bhaIlo che ! tame zuM kahezo ? bhAra paNa mAro ja che ne ! huM, mAruM zarIra, mAruM gha2... huM ane mA2ApaNAnuM A vajana. paNa vajana mAruM che ne ! joke, ApaNe ApaNo ja bhAra upADIne pharatA hota to to eneya kSamya gaNata. paraMtu ApaNe to AkhI duniyAno bhAra UMcakI pharIe chIe. ApaNA doSono bhAra kyAM ocho che ke duniyA AkhInA doSo jovAnuM ne khoTA bhArarUpa thavAnuM ApaNane pAlave ? praNipAta.. e dvArA ahamno bhAra ocho thaI jAya. badhuM prabhu karAve che, sadguru karAve che; AmAM huM kyAM chuM ? bIjuM caraNa : pariprazna. tamArI pAse prazno che, jijJAsA che, kutUhala che; pariprazna che ? paripraznano bahu majhAno artha che : astitvanA sta2 52 mUMjhavato savAla. kyAre maLe mane magnatA... kyAre ? kyA...re ? jo AtmabhAvanI magnatA vinA mokSa nathI, to e magnatA mane kyAre maLe ? zI rIte maLe ? atyAre tame kadAca zAnta citte A pustaka vAMcI rahyA cho. kadAca eTalA mATe kahuM chuM ke lagabhaga to ApaNe vAMcatA ja nathI hotA. pAnA pheravyA karIe chIe. koI navI ja vAta dekhAI, to aTakyA; cAlyA AgaLa. samAdhi zataka | 24 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa A vakhate tame vAMco cho ema kema kahI zakAya ? tamAruM mana, bAhya mana, navInatAnI talAzamAM bhaTakatuM mana A vAMcatuM hatuM. ne ahIM sudhI tame AvyA ne koI vyakti tamane maLavA AvI to... ? pustaka baMdha thaI jaze. vArtAlApa cAlu thaI jaze. AthI viruddha, tame zAnta citte vAMcI rahyA ho, ekAgratAthI; kaDIoe tamArA hRdayano kabajo laI lIdho hoya... eka dhAradAra prazna tamArA antasta2ne valovI nAkhe. mane kyAre AvI magnatA maLaze ? kyAre ? kyA...re ? A che pariprazna. uttara maLe sadguru pAsethI. eTale trIjuM caraNa sevAnuM batAvyuM. gurunAM caraNomAM besI raho. temanuM zILuM sAMnidhya.. temane prabhumAM, svaguNonI dhArAmAM DUbelA jozo, tamane khyAla AvI jaze ke magnatA zuM che. mahAtmA buddha pAse eka jijJAsu Avela. teNe kaMIka pUchyuM. buddha bahu moTA guru hatA. temane khyAla AvI gayo ke mAtra jijJAsAne vaza A pUchI rahyo che; pariprazna kyAM che tenI pAse ? buddhe kahyuM : zuM utAvaLa che ? thoDo samaya rahe mArI pAse. pravacano sAMbhaLa. bhikSuo joDe satsaMga kara... pelAe kahyuM : 'jI'. samAdhi zataka | 20 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : bahAra beThela vidvAna bhikSu muddgalAyana marakI uThyA. jijJAsue pUchyuM H Apa kema hasyA ? mudgalAyana kahe H tAre je pUchavuM hoya te hamaNAM ja pUchI le. pachI to tuM ja buddha bhagavAnanI dhArAmAM Akho ne Akho vahI jaIza. tyAM prazna koNa ka2ze ? tuM ja nahi hoya, prazna kyAMthI Avaze ? : eka jijJAsu haridvAranA eka prasiddha saMta pAse gayo. pUchyuM H mane AtmAnuM svarUpa samajAvo ne ! saMte pUchyuM : kyAMthI tame Avo cho ? 'dilhIthI'. 'zuM karo cho tyAM ?' 'anAja, goLa, khAMDano jaththAbaMdha vepAra.' saMte AgaLa prazna karyo : 'bAsamatI cokhAno zuM bhAva che Aja kAla? kolhApurI goLano zuM bhAva ?' pelA sajjana phaTAphaTa bhAva bolavA lAgyA. acAnaka teo aTakI gayA. 'are, Apa bhAva zA mATe pUcho cho ? AzramanA rasoDA mATe je joIe te Apa kaho ne ! mane lAbha maLaze.' saMta hasatAM hasatAM kahe : 'AzramanA rasoDA mATe zuM joIe, te AzramanA vyavasthApako jANe. huM to e jovA mAgato hato ke tame e badhuM bhUlIne AvyA cho ke kema. have tamane eka ja vAta kahuM : A badhAnuM vismaraNa thAya tyAre Avajo. tyAre AtmatattvanI vAta tamane kahIza. korI jijJAsAno zo artha ? mumukSA joIe. eka tIvra saNakoH zuM che mAruM svarUpa ? koNa mane kaheze mArA svarUpanI kathA ? kyAre anubhavIza huM mArA svarUpane ? A mumukSA, A pariprazna jyAM bhItara paripakva thayo; gurucaraNonI sevA ene uttarita ka2ze. samAdhi zataka 26 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, A paNa eka madhura mArga thayo AtmabhAvanI magnatAno : praNipAta, pariprazna, sevA... AvA ghaNA mArgo che; jenI carcA AgaLa AvI rahI che. mArga majhAno, maMjila majhAnI, yAtrika majhAno.... have to eka ja AziSa : 'zivAste panthAna ...' tAro paMtha sadA ujamALa bane ! kaDInA antya caraNane pharI gunagunAvIe : 'magana bhAva kahyu ora !' magnatA e kaMIka alaga ja vastu che. ane enI vizeSatA e rIte ahIM batAve che granthakAra, ke e anubhavagamya che. zabdo zuM ka2ze ? e mAtra dizA cIMdhaze; mArga para cAlavAnuM sAdhake ja che. zabdone anubhUtimAM pheravavAnuM kAma sAdhakanuM che. samAdhizatakanI ja AgaLanI kaDI yAda AveH 'dizi dAkhI navi Daga bhare, naya pramANa pada koDi; saMga cale zivapura lage, anubhava Atama joDi...' (44) naya zAstra ane pramANa zAstra dizA batAvaze; paNa e jovA mAtrathI AtmasvarUpa tarapha eka DagaluM paNa bharI zakAtuM nathI. paraMtu AtmAnubhava mokSa sudhI sAthe cAle che. samAdhi zataka 27 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDI AkhI A rIte vahe che : 'bhoga jJAna jyuM bAlako, bAhya jJAna kI do2; taruNabhoga anubhava jisyo, magana bhAva kachu o2.' bALakane vaiSayika sukhonuM jJAna zabdajJAna sudhI sImita hoya che; jyAre taruNa vyaktie bhogone bhogavela hovAthI tenI pAse bhogonI anubhUti hoya che. A ja rIte, prAraMbhika sAdhakane AtmabhAvanI magnatAno bodha zabdajJAna pUrato sImita hoya che. AtmabhAvamAM UMDe Utarela sAdhakane ja tenI anubhUti hoya che. kahevAnuM tAtparya e thayuM ke 'magana bhAva kachu ora...' jevA zabdo eNpiTAIjhara jevA uddIpaka banI zake. e yAtrAno prAraMbha karAvI zake. paNa pachI sAdhake anubhUtinI duniyAmAM cAlavuM ja rahyuM... samAdhi zataka | 20 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 AdhAra sUtra AtamajJAne magana jo, sau saba pudgala khela; IndrajALa karI lekhave, mile na tihAM manamela... (4) AtmabhAvamAM DUbela sAdhaka pudgalonI racanAne IndrajALa - AbhAsI racanA - jevI anubhave che ane tethI teno temAM manameLa jAmato nathI. [so = te] samAdhi zataka | ** Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTanA-aprabhAvitatA saMta kamAla pAse samrATa Ave che. karoDonI kImatano hIro gurunAM caraNomAM te mUke che. ane mAne che ke guru te hIrAthI prabhAvita thaze. hIrAthI prabhAvita thAya ene zuM kahevAya ? guru ke jhaverI ! samAdhi zataka | 30 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta A ghaTanAthI bilakula aprabhAvita che. temanA caherA paranI A aprabhAvitatAne joI rAjA prabhAvita to banyo, paNa sazaMka che te ke kadAca A dekhAtI aprabhAvitatA potAne prabhAvita karavA mATe to nathI ne ? kyAreka AvuM banatuM paNa hoya che ane tyAre pAchaLathI lAge ke A aprabhAvitatA, dekhItI, bahAra DokAtI aprabhAvitatAnuM zuM mUlya hoI zake ? jo ke, lAgalo ja eka bIjo prazna udbhavI zake bahArI aprabhAvitatAne kema na pichANI zakAI ? e mATe, caherA sudhI javAnI to jarUra ja kyAM che ? evA vyaktitvanI AsapAsanI havAne sUMghI lo toya khyAla AvI jAya... ane AMkho joI zakAya to... ? sadgurunI AMkho dvArAya paramAtmA ja pragaTatA hoya ne ! pUche che samrATa : A hIrAnuM zuM karavuM ? guru hasyA. jo e hAsya/smitano anuvAda samrATa karI zakyo hota to... to enI zaMkA tyAM ja nirAdhAra thaI tUTI paData. gurunA smitano anuvAda Avo hato : 'hIrAnuM zuM karavuM ? ghaNA kAMkarA bahAra paDelA che. eka kAMkaro ora ! kAMkarAnuM sthAna kyAM hoya ? AmAM pUchavAnuM zuM ?' mIrAM yAda AvI jAya : 'maiM to Ana paDI corana ke nagara, satsaMga bina jiu tarase; zabdoM ke hIre paTaka hAtha se, mUDI bharI kaMkara se...' gurunA zabdo te hIrA... bIjAnA te... ? samAdhi zataka |deg 31 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smitano anuvAda na thaI zakyo. samrATa saMtanA zabdonI pratIkSAmAM Ubho. gurune kahevuM paDyuM H kyAMya paNa mUkI do ! nAkhI do ! saMtanI jhUMpaDI para lAkaDAno bhAravaTa hato, te para hIro samrATe mUkyo. pachI teNe vidAya lIdhI. manamAM haju AzaMkA che ke huM rathamAM besI dUra jaIza; guruno aprabhAvitatAvALo mukhavaTo dUra thaze ane hIro nIce UtarI jaze, vecAI jaze, bhavya Azrama banI jaze. guru peTa pakaDIne ahIM keTaluM to hasI zake ! pAMceka varSa pachI pharI e ja samrATa saMtanI jhUMpaDIe Ave che. jhUMpaDI evI ne evI ja che haju. samrATane navAI lAge che. vandana karIne pUche che : pelA hIrAnuM zuM thayuM ? prabhunI duniyAmAM vicaratA saMtane gaIkAlanI ghaTelI dunyavI ghaTanAno paNa khyAla na hoI zake, smRti na hoI zake; pAMca varSa pahelAMnI A ghaTanA... saMta sAmuM pUche che : 'kayo hIro ?' 'huM pAMca varSa pahelAM Avela tyAre meM tene ApanAM caraNomAM mUkela. ane tene bhAravaTa para choDela.' samrATe kahyuM. 'koI nahi laI gayuM hoya to te tyAM ja haze...' gurue kahyuM. rAjA manamAM kahe : 'koI nahi laI gayuM hoya to... tame to kyAMka mukAvyo nathI ne ? vecavAno avasara haju nahi maLyo hoya !' ane samrATe potAno hAtha bhAravaTa bhaNI laMbAvyo. navAI vacce hIro tyAM ja maLI Avyo. samAdhi zataka 32 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca varSe samrATane samajAyuM ke gurunI aprabhAvitatA sAcI hatI. AmAM gurunA pakSe to kazuM meLavavAnuM ke chUTavAnuM na hatuM. aprabhAvitatA sAcI che ema mAnI samrATa emano bhakta banyo to paNa emane zuM hatuM ? emane mana to paramAtmAnuM dAsatva ja eTaluM moTuM hatuM ke enI AgaLa traNa bhuvananI Rddhi taNakhalAM jevI hatI ! ane pAMca varasa sudhI saMtane nakalI saMta tarIke samrATe mUlavyA, toya gurunuM zuM ochuM thayuM ? sadguru ApaNA lokonI duniyAthI eTale badhe dUra che, prabhumayatAnA lokamAM, jyAM ApaNI duniyAnI koI ghaTanAnI asara varatAI zakatI nathI. ne eTale ja, AvA sAdhako ApaNI duniyAnI ghaTanAone khela tarIke jotA hoya che. 'apUrva avasa2' nI kaDI yAda Ave : 'rajakaNa ke Rddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo ...' zo pharaka paDe che kAMkarAmAM ne hIrAmAM ? suvarNamAM ne dhULamAM ? beu Akhare che to pudgala ja. sAdhakanA vizeSaNa tarIke eTale ja paMcasUtraka "samanemaLavuM vaLe' kahe che. paththarano TukaDo, maNi ne suvarNa badhuM ja enA mATe samAna che. A pRSThabhU 52 kaDIne kholIe : 'AtamajJAne magana jo, so saba pudgala khela; IndrajALa karI lekhave, mile na tihAM manamela...' na AtmajJAnamAM DUbela sAdhakanI pichANa zuM ? e Atmatattva sivAya bIje kyAMya dRSTine sthApanAra na hoya. pudgalonI badhI ja racanA tene lAge che AbhAsI. mRgajaLa jevI. sandhyA samayanA vAdaLanA raMgo jevI. temAM te potAnI jAtane kyAreya joDI zakato nathI. samAdhi zataka 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIe sAdhakane kahyuM : tame bahu sArA cho ! sAdhaka mATe A zabdo haze pudgala-khela. ApaNI duniyAmAM, Ama paNa, ziSTAcArane nAme Avo ja khela khelAto hoya che ne ! ko'ke kahyuM : 'tame bahu sArA cho !' vaLatAM tamAre kahevuM paDe : 'huM ThIka chuM, paNa tamArI udAratA... adbhuta...' ziSTAcAranA A khelanA paDadA pAchaLanI vAta eka saMskRta zlokamAM majhAthI kahevAI che H uMTanA tyAM lagna. gadheDAbhAI vAjAM vagADe. (jorathI garjanA kare.) gadheDAbhAI kahe che H uMTabhAI ! zuM tamAruM rUpa ! uMTa kahe : gadheDAbhAI ! zo tamAro A mITho avAja ! (1) 'so saba pudgala khela...' pudgalonA A khelane sthirA dRSTimAM Avelo sAdhaka bhInI retanA gharanA khela jevo mAne che. varasAdane kAraNe bhIMjAyelI retamAM bALako ghara banAve... paNa mammI hAMka mAre jamavAnI, tyAre potAnA ja paganI pATu mArI e gharane retabheguM karI nAkhe ! khela... kSaNonI ramata. (2) zAzvatIno anubhava thayA vinA A kSaNikatAno bodha bhItara pAMgarato nathI. ATha dRSTinI sajjhAyanuM bahu mUlya vacana yAda Ave : ( 1 ) 30lRALAM vivAde tu, gIta gAyanti garvamAH / parasparaM prazaMsanti, aho smam aho dhvaniH // (2) bAhya dhUlidhara lIlA sarakhI, bhavaceSTA IhAM bhAse re... - yogadRSTinI sajjhAya. samAdhi zataka 34 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMze hoya IhAM avinAzI, pudgala jALa tamAsI re; cidAnandana sujasa vilAsI, kima hoya jagano AzI re ? huM avinAzI chuM A bodha thayo. pachI zarIra chUTuM - chUTuM thaI rahyuM hoya toya sAdhaka tene joyA kare che. AnandaghanIya puTamAM te gAze : 'nAsI jAsI, hama thi2vAsI...' zarIra nAzavaMta che, te jaze; ame sthira caitanya chIe. ame to chIe zAzvata. 'aba hama amara bhaye, na mareMge...' 'aMze hoya IhAM avinAzI...' AtmadravyanA nityatvano bodha sAdhakanI anubhUtimAM zAzvatIno laya rope che. ane tyAre. ? 'pudgala jALa tamAsI re...' pudgalono khela ene tamAzAthI vadhu mahattvapUrNa lAgato nathI. jJAna (cid) ane AnaMdanI dhArAmAM vahenAra e vyaktitva 52nuM cAhaka kema hoI zake ? 'mile na tihAM manamela.' mAtra pudgalonA khelane jovAnuM thAya; temAM bhaLavAnuM nahi. aphATa raNanA retasamUhane sUryabinduthI caLakato joI ajANyo mANasa tyAM pANInI - mRga marIcikAnI - kalpanA karI zake. paNa tyAMno thoDo anubhavI puruSa jANe che ke A pANI nathI, bhramajaLa che... ane mRgajaLa jANyA pachI ene levA koI doTa mUke ? 'AtamajJAne magana jo, so saba pudgala khela; IndrajALa karI lekhave, mile na tihAM manamela...' AtmajJAnI sAdhaka pudgalonI racanAne AbhAsI samAdhi zataka 35 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA tarIke joI zake che, ane tethI e pudgalonI racanAne satya mAnIne temAM te bhaLato nathI. na to sAmAnya vyaktinA prazaMsAnA zabdone e satyAMza rUpe svIkAre che ke na potAnI bhItara UThatA vikalpomAM ene satyAMza dekhAya che. prazaMsAnA sandarbhamAM eka majhAnI vAta : ajJAnI mANasane vyaMgyamAM koI paMDitarAja kaheze to e phulAze kharo ? jo vyaMgyane samajavAnI enI kSamatA nahi hoya to e vAtane e potAnI prazaMsAnA rUpamAM khatavaze. khyAla Avaze ke A to potAnI mazkarI thaI rahI che, to...? eka zikSaka sthULakAya hatA. emane joIne eka bhAI temane hipopoTemasa kahetA. zikSaka evuM mAnI beThA ke A koI grIkanA jUnA gaNitajJanuM nAma che ane A bhAI potAnI A rIte prazaMsA kare che. ane AthI teo porasAtA. pelA bhAI sAme joI smita paNa veratA. zikSakanI samaja evI hatI ke grIkanA mahAna vaidya hipokrITIsa hatA. evuM ja A nAma koI vidvAnanuM haze. bheda tyAre khUlyo, jyAre teo eka prANIsaMgrahAlayamAM gayA. tyAM hipopoTemasa nAmanA sthULa prANIne joyuM tyAre khyAla Avyo ke pelo to potAnI mazkarI karato hato. have... ? have pelo vyakti hipopoTemasa bole tyAre? samAdhi zataka | 36 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnAmAM udAratA kevI che, te pote jANato hoya. kadAca takatI vagara eka paisAnuM dAna karavA paNa e taiyAra na hoya. paNa ene koI udAra kaheze to...? e 'udAra' vizeSaNano anuvAda kaI rIte karI zakAya ? 'IndrajALa karI lekhave, mile na tihAM manamela...' e rUpe ja ne ? e ja rIte, potAnI eka sAmAnya TIkAne paNa na pacAvI zakatI vyaktine koI moTA mananA mANasa tarIke oLakhAvaze tyAre zuM e samajI zake ke A prazaMsA nathI, vyaMgya che ? jIvAtA jIvanamAM paNa A kaDIno kevo majhAno A anuvAda ! samAdhi zataka 39 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AdhAra sUtra jJAna binA vyavahArako, kehA banAvata nA? ratana kaho kou kAcakuM, aMta kAca so kAca... (5) jJAna vinAno vyavahAra sAdhanA-jagatamAM pratiSThita nathI. bhItara joDe jenuM sAmaMjasya che te ja vyavahAra vAstavika gaNAyela che. koI kAcane ratna kahe to paNa tethI zuM thAya ? kAca to kAca ja che. samAdhi zataka Si zataka | S 38 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 nizcaya ane vyavahAranuM saMtulana sAdhakanI duniyA - tenuM bhAvavizva kevuM hoya che ? nadImAM joradAra pravAha, vegathI, vaheto hoya tyAre e nadIne UtaranArano anubhava hoya che ke nadInuM vaheNa yAtrInA pagane UMcA karI nAkhe. yAtrikane khyAla hoya che ke jo beu paga jamInathI UkhaDI samAdhi zataka 39 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA to pote nirAdhAra banI jaze, potAno potA para vaza bilakula nahi rahe. ethI e sazakta AdhAra ApI pagane TekavI rAkhavA mathe che. sAdhaka Ane sAme cheDe hoya che. te nirAdhAra bane che. pravAhane - prabhuzakti/guruzaktine havAle e badhuM ja karI de che. 'tuM laI jAye, jAuM tyAM mAre; tuM mAruM sukAna che.' sAdhanA-vizvamAM viharavAnI be rIto ApaNe tyAM che. eka gItArthanI potAnI sAdhanA yAtrA. eka gItArthanI nizrAnI sAdhanA yAtrA. (1) sAdhaka tarIke ApaNe hoIzuM gurunizrita. guruAdhArita. prabhunI AjJA sadguru dvArA ja ApaNane maLaze ne ! krama Avo hoya che : gItArtha guru prabhunI AjJAdhArAmAM ane sAdhako gItArtha gurunI AjJAmAM. Ama, gItArtha guru dvArA ApaNane prabhuAjJAyoga thaI gayo. kaI sAdhanA paddhati ApaNe svIkAravI te guru nakkI karaze. vinaya majhAno, veyAvacca paNa majhAnI. svAdhyAya madhuro... ApaNA mATe kaI sAdhanA paddhati ? sadguru te nakkI karaze. sAdhanA paddhati paNa guru nakkI karaze ane nizcaya-vyavahAranuM saMtulana paNa sadguru ApaNane Apaze. (1) gIyattho ya vihAro bIyo gIyatthanissio bhaNio // samAdhi zataka 40 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanA aMgenI sUkSmagrAhiNI dRSTi te nizcaya ane enuM jIvananA stara para UtaravuM te vyavahAra. sadguru nizcaya daSTi ApaNane Apaze; je sAdhanA samyak rIte jaI rahI che ke nahi te cakAsavA mATe anUThI vidhi samAna banI raheze. sAdhanA dvArA thatI rAga, dveSa, ahaMkAranI zithilatA e sadguru dvArA maLela nizcaya dRSTi. have vyavahAra-sAdhanAnA mArge javuM keTaluM to sugama banI rahe ! sAdhanA mArge calAtuM rahe ane jovAtuM rahe ke vyavasthita rIte e mArga para calAya che ke kema. kadAca evuM bane ke ApaNI jAta mATe ApaNo suMvALo dRSTikoNa - saoNphTa kaoNrnara - hoya to ApaNe sadgurune pUchI zakIe ke gurudeva ! mArI sAdhanA barobara cAle che ? - sadgurunI nizrAmAM thatI sAdhanA. kaI rIte sadguru sAdhaka para kAma kare che ? be rIte guru kAma kare che. vRnda para paNa teo sAdhanA ApavAnuM kAma kare che. vyaktio 52 paNa. eka gItArtha mahApuruSa prabhubhaktinI dhArA vahAve che tyAre temanI AsapAsa evA sAdhako ekaThA thAya che, jeonI janmAntarIya dhArA bhaktinI hoya. have eka vRndra banyuM bhaktonuM. eka dhArA. vahevAnuM saraLatAthI cAlyA kare. bIjA mahApuruSa saMyama-zuddhinI vAto layabaddha rIte, zAstrIya saMdarbho samAdhi zataka | 41 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe kare che ane AcAra-custa vyaktitvonuM vRnda temanI AsapAsa ekaThuM thAya che ane sAdhanAnI majhAnI dhArA vahI UThe che. AvI rIte vRndro para kArya thAya che. AmAM samUhanuM baLa eka-bIjAne sahAyaka bane che. bIjI rIta che vaiyaktika sAdhanAnI dhArAnI. guru te sAdhakanI janmAntarIya dhArAne zrutabaLa, abhyAsa Adi vaDe joI tene te dhArAmAM AgaLa vadhAre che. A pRSThabhU para kaDIne kholIe : 'jJAna binA vyavahArako, kahA banAvata nAca ? ratana kaho kou kAcanuM, aMta kAca so kAca...' gurunA jJAna vinAnI vyavahAra sAdhanA zuM pariNAmalakSI banI zakaze ? eka majhAno prazna ghaNIvAra huM pUchato houM chuM vAcanAmAM : eka sAdhaka pAse, eka ziSya pAse, keTaluM jJAna hovuM jarUrI che ? ema lAge ke, sadguru te te samaye, tatkAlIna sAdhanAnA pariprekSyamAM je paNa AjJA Ape tene samajI zakAya eTaluM jJAna hoya to te paryApta che. have A gurudatta samaja na hoya ane sAdhanAmArge javAya to zuM pariNAma maLI zake ? eka dardI paNa niSNAta DaoNkTaranA mArgadarzana heThaLa ja davA leto hoya che. kAraNa ke DaoNkTarane khyAla che ke A saMyogomAM kaI davA kAragata nIvaDaze ? samAdhi zataka 42 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jJAna binA vyavahArako, kahA banAvata nAca ?' aMdarathI UbharelI A eka vedanA che. A Akroza nathI. ApaNe jo barobara joIe to sadgurunAM bhInAM locana, ApaNane, A kaDI uccAratAM dekhAI zake. ane e bhInAM locanane ArapAra dekhAtI sadgurunI vedanAno sparza ApaNane thaI zake... 'bhAI ! jJAnadaSTi vinAnI A vyavahAra sAdhanA tane kyAM laI jaze ?' hA, khoTo bhrama pedA thaI zake ke meM sAdhanA karI. paNa e bhramane vidA2vA lAgaluM ja A aNamola vacana AvyuM : 'ratana kaho kou kAca kuM, aMta kAca so kAca. . .' tame kAcane ratna kahI do, eTale e ratna thaI jato nathI. e kAca ja rahe che. ema jJAnadaSTinizcayadRSTi vinAno vyavahAra pariNAmalakSI nahi bane. niSkarSa e nIkaLyo ke sadgurune pUchIne ja, sadgurunA jJAna pUrvaka ja vyavahAra sAdhanAnA mArge javuM joIe. jethI ApaNI e vyavahAra sAdhanA rAga, dveSa, ahaMkAranI zithilatAne ApanArI banI zake. samAdhi zataka 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 AdhAra sUtra rAce sAce dhyAname, nAce mArca muti rasa, yA2e viSaya na koI; AtamajJAnI soI... (6) sAcA dhyAnamAM je DUbe che, ane ene kAraNe viSayonI - paramAM javAnI jene IcchA nathI thatI ane muktinA rasamAM - potAnA svarUpanI mastImAM je nAce che, jeNe emAM dhUma macAvI che, te AtmajJAnI che. [soI = te ja] samAdhi zataka 44 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 'binu paga nirata karo tihAM...' kaDIno prAraMbha dhyAna kheMce tevo : rAce sAce dhyAnameM...' AtmabhAvamAM DUbela sAdhaka sAcA dhyAnamAM otaprota bane che. dhyAnane sAcuM vizeSaNa kema ApavAmAM AvyuM ? sAcuM dhyAna zabda vAparIne granthakAra kaI bAju AMgaLI samAdhi zataka 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIMdhe che ? AvA mahApuruSo nAno zabda vApare, toya enI pAchaLa mahattvanuM kAraNa hoya. dhyAnane ApavAmAM Avela A vizeSaNa pAchaLanI be STiono khyAla Ave che. pU. padmavijaya mahArAje dhyAna dvArA AvatI rAga-dveSanI zithilatAnI bhUmikA navapada pUjAmAM carcI che. krama Avo mUkyo che tyAM H jApa, ekAgratA, dhyAna, rAga-dveSanI zithilatA... (1) eka padano jApa... jApamAM mana sthira thatAM ekAgra dazA. e pachI, e padamAM Avela sthiratAno upayoga svarUpamAM UtaravA mATe karavAno. jApanuM pada chUTI jAya ane svaguNanI dhArAmAM upayoga vahyA kare. have A je svaguNadhyAna ke svarUpadhyAna thayuM; te vAstavika rUpe thayuM ke na thayuM tenI pArAzIzI kaI ? pArAzIzI A : rAga ane dveSa DhIlA paDyA ke kema. DhIlA paDyA te, to dhyAna barobara rIte thaI rahyuM che tema mAnI zakAya. ghaNIvAra, prANAyAma Adi sAdhaka karato rahe ane mAnI le ke meM dhyAna karyuM. prANAyAma dvArA zvAsocchvAsanI layabaddhatA nikharI; paNa rAga- dveSanI zithilatA kyAM? (1) namo uvajajhAyANaM japo ho mittA, jehanA guNa pacavIsa re ekAgaracittA; e pada dhyAvo dhyAnamAM ho mittA, mUkI rAga ne rIsa. samAdhi zataka 4 46 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ke, ATha dRSTinI sajjhAyamAM maho. yazovijayajIe recaka ane pUrakane bhItarI sAdhanA sAthe vaNI lIdhA che. temaNe tyAM lakhyuM che ke zvAsa choDatI vakhate vibhAvane choDavAnuM ane zvAsa letI vakhate svaguNane bhItara levAnuM karavuM joIe.(2) ane kuMbhakamAM e svaguNane sthira ka2vAnuM karI zakAya. 'rAce sAce dhyAnameM...' magnatA mATenA A caraNamAM Avela sAcuM dhyAna zabda samajavA mATe 'jJAnasAra' prakaraNano zloka yAda AvI rahe : pratyAhRtyendriyavyUhaM, samAdhAya mano nijam / dadhaccinmAtravizrAnti, magna ityabhidhIyate / / (3) Indriyono temanA viSayomAMthI pratyAhAra, mananI samAhita dazA ane jJAna mAtramAM sthiti te che magnatA. w - paheluM caraNa : pratyAhAra. upaniSad ene cakSuHpratyAvRtatAno mArga kahe che. mIrAM pratyAhAranI bhUmikAne varNavatAM kahe che : 'ulaTa bhaI mere nainana kI...' je AMkho duniyAne jotI hatI, e have pa2mAtmAne jue che. AvuM ja badhI Indriyo mATe. kAna zuM sAMbhaLaze ? mIrAMnI kephiyata bhItara jhaMkRti pedA kare : 'sunI re maine hara Avana kI AvAja...' prabhunAM pagalAMnI AhaTa sAMbhaLI mIrAMe. (2) bAhya bhAva recaka IhAM jI, pUraka aMtara bhAva. (3) jJAnasAra, magnatASTaka. samAdhi zataka 47 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAhAranI A bhUmikAnI majhAnI vAta paramapAvana dazavaikAlika sUtramAM Ave che : sAdhu kAna vaDe sAMbhaLe che, AMkho vaDe jue che; paNa sAMbhaLela ane dekhela badhuM bIjAne te kahI zakato nathI. (4) tAtparyArtha evo nIkaLI zake ke sAdhunA kAna-AMkha khullA hatA, ane rUpa ke zabdanA paramANuo tyAM pahoMcI gayA; paNa sAdhune e para-dravyamAM rasa nahoto, mATe te zabdo bhItara na gayA. have sAdhu kaI rIte kahe ke pote zuM joyela ke zuM sAMbhaLela. mananuM samAhita thavuM. bIjuM caraNa. paramAM gayela mana ti ke atine upajAvaze. svamAM gayela mana haze svastha, zAnta. trIjuM caraNa : jJAnasvarUpamAM sthiti. jJAyaka bhAvanuM sAtatya cAlyA kare.huM mAtra jANanAra chuM. vaibhAvika ghaTanAomAM mAruM AMzika paNa kartRtva nathI... Indriyo ane mana bahirbhAvamAMthI nIkaLyA ane jJAyakabhAvamAM- svarUpamAM cetanAno praveza thayo... A che sAcuM dhyAna. 'rAce sAce dhyAna meM.' (4) bahuM suNehi kannerhi, bahuM acchIhiM picchaI; na ya diTTaM suaM savvaM, bhikkhu akkhAu mArA (5) jJAyaka bhAva je ekalo, grahe te sukha sAdhe. samAdhi zataka | r 48 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane eTale ja AgaLa kahyuM : 'yAce viSaya na koI.' bahirbhAva gamato ja nathI, to enA mATe koI prayatna karavAnI vAta to kyAM rahI ? 'nAce mArca mugatirasa.' muktinA rasamAM, muktinI rasadhAramAM sAdhakanuM nAcI UThavuM, macI paDavuM. nRtya... yAda Ave bhaktimatI mIrAM. 'paga ghUMgharu bAMdha mIrAM nAcI re...' kevuM e nRtya hatuM ? jyAM nRtyakAra (nartikA) nahoto, hatuM mAtra nRtya. nRtyanI AkhirI paLomAM nRtyakAra nathI raheto. rahe che mAtra nRtya. mIrAnuM A svayaMsphUrta nAcI UThavuM... 'loga kahe mIrAM bhaI bAvarI, sAsa kahe kulanAsI re...' joke, lokonI phUTapaTTI ahIM kema cAlI zake ? evI phUTapaTTI, je lokone rIjhavavA mATe lokoe zodhelI ne loko dvArA upayogamAM levAyela hoya. 'loga kahe mIrAM bhaI bAvarI.' loko kahe che ke mIrAM pAgala thaI gaI che.(6) 'sAsa kahe kulanAsI re...' sAsu kahe che ke mArA kuLamAM A kalaMkinI kyAMthI AvI? mIrAM mATe A phUTapaTTIno zo artha ? e to dehanuM paNa bhAna bhUlIne nAcI rahI che. jo ke, 'huM nAcuM chuM' evo zabdaprayoga mIrAM nahi karI zake. 'mArAthI nacAI jAya che' ema paNa e nahi kahe. enI anubhUti to AvI (6) sarakhAvo : 'jaga jANe unmatta o, o jANe jaga aMdha; jJAnIkuM jagameM rahyo, yuM nahi koI saMbaMdha...' (samAdhizataka, 24) samAdhi zataka 49 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che : 'e' nAce che. huM houM to mArA nAcavAno savAla Ave ne ! 'e' Avyo e kSaNathI huM to chuM ja nahi. mIrAMnA pati cittoDanA rANAjI potAnI A apratiSThAthI eTalA bhayabhIta banelA ke emaNe mIrAMne jherano pyAlo mokalyo. 'viSa kA piyAlA rANAjI bhejA, pIvata mIrAM hAMsI re...' paramAtmA maLI gayA. have mRtyu kevuM ? 'pIvata mIrAM hAMsI re.' mIrAM khuzInI mArI UchaLI paDI. sarvasvIkAra hato mIrAM pAse. 'viSa kA piyAlA rANAjI bhejA, pIta mIrAM hAMsI re; mIrAM ke prabhu giridharanAgara, sahaja mile avinAsI re...' prabhu A rahyA ! 'sahaja mile...' anAyAsa maLI gayA prabhu. 'nAce mArca mugati rasa.' muktinA rasamAM nAcI UThavuM. jJAna ane dhyAnanI mastImAM DolI UThavuM. A nRtya, kabIrajI kahe che tema, paga vagaranuM nAcavAnuM che ane hAtha vinA tALI pADIne temAM sUra pUrAI rahyo che. 'binu paga nirata karo tihAM, binu kara de tArI...' e nRtyane ApaNe zI rIte joIzuM ? zI rIte e saMgItane sAMbhaLIzuM ? 'binu nainana ko dekhanA, binu saravaNa jhaMkArI.. .' bhItaranAM cakSuthI ja A nRtya dekhAya. aMdaranA kAna vaDe ja A saMgIta saMbhaLAya. samAdhi zataka | 50 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRtyanI pRSThabhuM bijaLezalisaMtasUri graMtha saMgraha vilakSaNa 'rAce sAce dhyAnameM...' dhyAnanI AgaLa lAgela A vizeSaNa (sAcuM) dhyAnanI anubhUlyAtmaka vyAkhyA bhaNI ApaNane dorI jAya che. mAtra zabdo vaDe dhyAnanI sugaMdhano paricaya nahi thAya. zabdo adRzya thaze, vikalpo jaze. ane bhItara laherAI rahela svaguNanA samaMdarano anubhava thaze. kalikAla-sarvajJa AcAryapravara zrI hemacandrasUri mahArAjA yogazAstramAM kahe che : mananA vikalpone jeNe nAthyA nathI, tevo sAdhaka yoganI, dhyAnanI zraddhA rAkhe te pAMgaLo mANasa paga vaDe gAma javAnI IcchA rAkhe tevuM che. (7) tyAM temaNe manonirodhane karmanirodha sAthe sAMkaLela che. mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjanuM prasiddha vacana yAda Ave H nirvikalpa upayogamAM, nahi karmano cAro... : to, nirvikalpatAne pAyo banAvI yogI yogano/dhyAnano prAsAda khaDo kare che. 'rAce sAce dhyAnameM, yAce viSaya na koI.' paranI apekSA bilakula nIkaLI-cUkI che. pariNAme, 'nAce mAce mugati rasa'... ane te ja AtmajJAnI. 'AtamajJAnI soi.' $Z * 1 (7) aniruddhamana: san, yogazraddhAM ddhAti yaH / padbhyAM jigamiSurgrAmaM, sa paGguriva hasyate // manorodhe nirudhyante, karmANyapi samantataH / anirUddhamanaskasya, prasaranti hi tAnyapi // * yoga zAstra 4/37-38 samAdhi zataka 51 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nAce mArca mugati 2sa.' mukti-rasa. sva-rasa. Ama juo to, 2sa eka ja che; bIjA to che kuccAM... paNa sAmAnya vyaktio bIjA rasane paNa rasa rUpe lekhe che tyAre granthakAra muktirasa nAma Ape che bhItarI rasa mATe. e rasa cakhAyo, eTale badhuM ja phikkuM-phasa. e rasane AsvAdyA pachI enA AsvAdanI kephiyata ApatAM pUjya mahopAdhyAya mAnavijayajI kahe che : 'kahIe aNacAkhyo paNa anubhava rasano TANo miliyo...' agaNita janmomAM kyAreya na cAkhyo hoya tevo A rasa A vakhate cAkhavA maLyo. kaI rIte A rasa cAkhavA maLyo enI vAta karatAM teo kahe che : 'prabhunI mahere te rasa cAkhyo, antaraMga sukha pAmyo; mAnavijaya vAcaka Ima jaMpe, huo muja mana kAmyo...' prabhunI kRpA vaDe A rasa cAkhavA maLyo ane antaraMga sukha maLyuM... Aje mArA mananI kAmanA, IcchA, pyAsa pUrI thaI. pyAsa... ApaNe sahuM 52macetanAnI pyAsa laIne nIkaLelA yAtriko chIe. jayAM sudhI e na maLe tyAM sudhI ApaNI pyAsa chipAvAnI nathI. prabhune joyA, pyAsa uddIpta banI. prabhu maLyA, pyAsa zamI gaI. prabhunAM bhuvana-vimohana rUpane joyuM. kevI AMkho ? kevuM mukha ? 'locana zAnta sudhArasa subhagA, mukha maTakALuM suprasanna...' nayanomAMthI zAnta amRtarasa varasI rahyo che. mukha che atyanta prasanna. samAdhi zataka |52 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayuM ke kevo adbhuta rasa prabhunA astitvamAMthI jharI rahyo che ! e rasane meLavavAnI pyAsa jAgI... pyAsa tRptimAM zI rIte pheravAI ? 'ajita jinesara caraNanI sevA, hevAe huM haLiyo...' A paMkti paramarasanA pAnano mArga batAve che. prabhunI caraNa sevA eTale AjJApAlana. e AjJApAlanano abhyAsa sudaDha bane tyAre prabhu maLI rahe. pa2marasa maLI rahe. eTale ja, kumArapALa mahArAjA AtmanindA dvAtriMzikAmAM AjJApAlana dvArA AvatI AmatattvatAnI vAta kare che. (8) svAdhyAya dvArA jJAtatattvatA, AjJApAlana dvArA AptatattvatA. (8) kadA tvadAjJAkaraNAptatattva, styaktvA mamatvAdibhavaikakandam / AtmaikasAro nirapekSavRttiH, mokSepyaniccho bhavitAsmi nAtha ! // samAdhi zataka 53 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 AdhAra sUtra bAhira aMtara parama e, Atama-pariNati tIna; dehAdika Atama-bharama, bahirAtama bahu dIna... (7) AtmadazAnAM traNa avasthAntaro darzAvela che H bahirAtmadazA, antarAtmadazA ane paramAtmadazA. bahirAtmadazA kaI ? deha vageremAM AtmAno bhrama karI, pariNAme dInatAne meLavanAra bahirAtmadazA che. samAdhi zataka 54 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maro he jogI ! maro...!' saMta gorakhanAthanuM eka priya pada yAda Ave : 'maro he jogI ! maro, maraNa hai mITho, jisa maraNi gorakha mire...' A kayA mRtyunI vAta che ? A bahirbhAvanA mRtyunI vAta che. dehabhAvanA kocalAmAMthI chUTavAnI vAta. samAdhi zataka 55 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra vyAdhigrasta thaIne pathArI para leTeluM hoya to ene paNa jovAnI vAta. zarIra chUTuM, chUTuM thaI rahyuM hoya tyAre paNa ene zAntacitte nIrakhavAnI vAta. pIDA kyAM rahI have ? 'za2I2 te huM' A mAnyatA ja pIDAnuM mULa che. eka saMgoSThimAM prabuddha zrotAone meM pUcheluM : zarIro, atItamAM bhinna bhinna rahelAM - pazuonAM, pakSIonAM - chatAM A zarIra pratye ApaNI Asakti kema che ? zrotAoe mArI sAme joyuM. meM kahyuM ke Atmatattva pakaDAtuM nathI, ane e pachInuM je za2I2 che, te huM tarIke pakaDAI gayuM che. ane eTale ja zarIronA AkAronI badalAhaTa vacce paNa A zarI2 52 Asakti rahyA kare che. 'huM' ne mUkavAnI jagyA kyAMka to joIe ne ! Atmatattva na pakaDAyuM, to zarIra para e mukAyuM. aSTAvakra gItAmAM RSi aSTAvakra rAjA janakane kahe che : 'ayameva hi te vandho:, drAra pazyasaItaram / ' tane karmabaMdha thAya che, enI pAchaLanuM kAraNa e che ke tuM draSTA tarIke - huM tarIke bIjAne / za2I2 Adine mAne che. be zabdo che : draSTA ane dRzya. je jonAra hoya te draSTA. jene joI zakAya te dRzya... samAdhi zataka 56 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkho jue che, e hakIkata nathI. AMkho to che jovA mATenuM mAdhyama. AMkha dRzyane potAmAM pratibiMbita kare; jJAnataMtuo enuM arthaghaTana kare. upayoga rUpa draSTA/jJAna dazyane hAnikA2ka athavA lAbhakAraka tarIke joze. je dekhAya te dRzya... zarIra paNa dRzya koTimAM. draSTA tame. sAcuM huM pakaDAya eTale khoTuM huM - ahaMnA layanuM - visarjita thAya. eka sarasa gIta - ahanA visarjana mATenI prArthanA svarUpa - hamaNAM joyeluM : prabhu ! kyAre mAro A 'huM' TaLavAno ? meM karyuM, huM karuM, huM karavAno, huMkAre di' vaLavAno ? AvaDA moTA virATa viSe, rajakaNe artha zo sa2vAno ? paththariyA nAve ta2vAmAM, madhadariye DUbavAno... prabhu ! kyAre mAro huM TaLavAno ? tame draSTA. bIjuM badhuM dRzyakoTimAM. have pIDA ja kyAM che ? samAdhi zataka 57 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapAvana AcArAMga sUtramAM prabhune pUchavAmAM AvyuM : prabhu ! draSTAne upAdhi hoya che ? prabhue kahyuM : draSTAne koI ja upAdhi, pIDA hotI nathI. (1) paryAyonI Avana-jAvanane jonAra tame paNa draSTA ja cho. zarIramAM bALapaNa hatuM ene paNa joyuM, yuvAvasthAmAM paNa te jovAya. vRddhAvasthAmAM paNa. majhAnI vAta e che ke 'khamIsa ke pATalUna te huM nahi' Avo koI maMtra tamAre gaNavo paDato nathI. tamArA manamAM spaSTa khyAla che ke zarIra juduM che, khamIsa vagere judAM che. to pachI, zarIra ane AtmA vacce A bhedarekhA kema na dorAI ? na A mATe saMta gorakhanAtha je mRtyuMjaya sAdhanAmAM garakAva banyA che, e sAdhanA sAdhake karavI joIe. 'jisa maraNi gorakha mire, bahuri maraNa na hoya'. have emane maraNa nathI. kAyAbhAvathI upara UThI javAyuM ne ! pU. AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM : 'so hama kAla hareMge...' kALane ja ame harI laIzuM. zAzvatInA layamAM Atmatattva pakaDAI gayuM to kALa kyAM rahyo ? A pRSThabhU para kaDI kholIe : 'bahira aMtara parama e, Atama pariNati tIna; dehAdika Atama-bharama, bahirAtama bahu dIna...' (2) mityi vAhI pAsAska.....? sthi ttinemi // samAdhi zataka | 58 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmadazA traNa : bahirAtmadazA, antarAtmadazA ane paramAtmadazA. bahirAtmadazA kevI hoya che ? 'dehAdika Atama-bharama, bahirAtama bahu dIna.' deha Adine AtmA rUpe, huM rUpe samajanAra vyakti bahirAtmadazAmAM che ane te khUba ja dInatA anubhave che. huM eTale zarIra... pachI zarIra mAMduM paDaze tyAre ? mane tAva Avyo... mane TI.bI. thayo, mane kensara thayuM; A vicAro kevI to pIDA ApI zake ! e vyakti kevI to dIna-hIna banI jAya ? erere, zuM thaI gayuM ? have zuM thaze ? paramatAraka zrI sumatinAtha prabhunI stavanAmAM A bahirAtmadazAnuM varNana karatAM pU. AnaMdaghanajI mahArAja kahe che : 'Atamabuddhe ho kAyAdika grahyo, bahirAtama agharUpa...' kAyAdika zabdamAM kAyA pachI Adi zabdathI mana, citta, sUkSma huM (aham) vagere levAya che. - zarIra te huM... athavA mAruM zarIranI jema, mArA vicAro... mAruM nAma... vagere 52 mamatva sthApita thayeluM che. ane tethI ja potAnA vicAro manuSyane mahattvanA lAge che ane ko'ka ene toDI pADe to e pIDita thAya che. 'mArA vicAro...' zabdaprayoga ja kevo khaTake tevo che ! sarasa vicAro tamArI pAse kyAMthI AvyA ? AjubAjumAM rahela koI mahApuruSe vicAro samAdhi zataka / 59 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : choDyA; tame emane jhaDapyA. ane have tame udghoSaNA karazo : mane AvA vicAro AvyA ! hakIkata e che ke, tamArA mane e vicAronA paramANuone grahaNa karyA. pU. devacandrajI mahArAja yAda Ave : 'jaDa cala jaganI eMThano, na ghaTe tujane bhoga ho...' (2) bhASAvargaNAnAM pudgalo ke manovargaNAnAM pudgalo (zabdo ane vicAro) e zuM che ? jaDa ane caMcaLa (kSaNika) pudgalonA eMThavADano bhoga sujJa janane kema game ? tame kahezo : navA zabdo. parimArjita zailI. paNa, A to agaNita vAra punarAvartita thayelI zailI che ! tamArI TUMkI kSitija rekhAnA dAyarAmAM e parimArjita zailI rUpe tamane bhAsI zake. ItihAsanA ke bhASAzAstranA tajjJane to nahi ja. ane e parimArjita zailInA vaktAnA vicAro paNa uchInA levAyela haze ane emAM tenA potAnA AcaraNanuM pratibimba nahi paDatuM hoya to...? eka vaktAnA AvA pravacana pachI eka mitre temane kaheluM : tamAruM pravacana, zabde zabda, mArI pAse rahela eka pustakamAM chApela che ! pravacanakAra vicAramAM paDyA. Aje ja taiyAra kareluM pravacana... ane A sajjana Ama kahe che. temaNe pUchyuM : kayuM pustaka ? mitre temane potAnI pAse rahela zabdakoza sAdara(!) samarpita karyo. (2) zrI abhinandana jinastavana samAdhi zataka | 60 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItarano ujAza na bhaLela hoya to zabdakozanA zabdo ke ko'kanA mukhethI pragaTela zabdo; zo pha2ka ? bahirAtmadazAnI AnaMdaghanIya vyAkhyA : 'Atamabuddhe ho kAyAdika grahyo, bahirAtama agharUpa...' bahirAtmadazA pAparUpa eTalA mATe kahI ke mAruM zarIra ane mArA vicAro keTalA to rAga, dveSa ane ahaMkAra janmAve che ! zarIrane poSavA mATe keTalo badho zrama... tamArA vicArone koI paMpALe to ahaMkAra, koI ene toDe to dveSa... cakra cAlu ! bahirAtmadazAnI samAdhizatake ApelI vyAkhyA : 'dehAdika Atama- bharama, bahirAtama bahu dIna...' deha, buddhi AdimAM AtmAno bhrama thAya te bahirAtmadazA ane e dazA bahu ja dIna-hIna banAve che manuSyane. sAdhaka to AthI aLago ja hoya. 'tamAruM nAma zuM ?' evuM puchAya tyAre sAdhako kahetA hoya che : A dehane loko A nAme saMbodhe che. khyAla che ke pote to nAmane pele pAranI ghaTanA che. bhakta bahirAtmadazAne antarAtmadazAmAM pheravavA mATe prabhune kevI prArthanA kare ? zrI sureza dalAla 'mArI prArthanAno sUrya'mAM lakhe che H samAdhi zataka 61 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tArI kRpAnA varasAdathI mArA ahanA agnine olavI nAkha. mArA vyaktitvano dIvo olavI nAkha ane svatvanuM sattvazIla AkAza prakaTAva. mArA hoTha huM-padanA aMgArAthI dAjhI gayA che. tuM ahIM Ava ane tAro sAkSAtkAra karAva jethI huM tArA caraNane cUmuM ane mArA hoThane zAtA vaLe. vAMcyuM-lakhyuM-haryA-pharyA-kazAno artha nathI e vAta mane kyAranI samajAI gaI che." samAdhi zataka | *2 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAra sUtra cittadoSa Atama-bharama, aMtara Atama khela; ati nirmala paramAtamA, nahi karmako bhela... (8) manamAM UThatA rAga, dveSa, ahaMkAra Adi doSomAM (ahaMkAra-janya 'huM'paNA AdimAM) AtmadazA nathI, paNa te dazAmAM AtmadazA mAnavI te bhrama che, AvuM mAnavuM te attarAtmadazA. paramAtmadazA atyanta nirmaLa che, tyAM karmanuM mizraNa bilakula nathI. svanuM zuddha rUpa tyAM pUrNatayA nIkhareluM che. samAdhi zataka 63 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * beMce to bika jAuM...!' samAdhi zataka antarAtmadazA majhAnI avasthA che. jyAM dRSTi potAnI bhItara ja kendrita thayelI hoya che. Ane sAme cheDe, bahirAtmadazAmAM dRSTi mAtra bahAra/ vibhAva tarapha ja kendrita thayela hatI. | = 4 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIrAMe A antarAtmadazAnI vAta pyArA zabdomAM kahI che : jo pahirAve soI paheruM, jo de soI khAuM; jahAM beThAve titahIM baiThuM, baice to bika jAuM... 'e' Ape te paheravAnuM. 'e' Ape te khAvAnuM. 'e' besADe tyAM besavAnuM ane 'e' vece to vecAI javAnuM ! sAdhu bhagavaMtanI dinacaryA juo tyAre A vAta spaSTa rIte samajAI jAya. munirAja zuM pahere, zuM vApare (khAya) ? paramAtmAnI AjJA pramANe vastro paheravAnA. prabhunI AjJA pramANe gocarI (bhikSA) lAvavAnI. bhUkha lAgI hoya, paNa na to peTane pUchavAnuM, na jIbhane pUchavAnuM; pUchavAnuM prabhune. kevI majhAnI vAta ! 'baice to bika jAuM...' mIrAMnI A adbhuta kephiyata che. khaMdhaka mahAmuni potAnI cAmaDI utAravA Avela rAjasevakane jyAre kahe che ke, bhAI ! tame kaho tema Ubho rahuM, jethI mArI cAmaDI utAratAM utaraDatAM tamane takalIpha na paDe ! tyAre samarpaNanI divya gAthAnuM eka jhaMkRta karI detuM svarUpa jovA maLe che. : temanuM - mahAmuninuM antastara prabhune kahetuM haze H prabhu ! tArI AjJAne huM samarpita chuM. huM cAmaDI utAranAra pratye paNa mAro upakArI te che evuM mAnIza. mAre tArI najIka AvavuM che, prabhu ! paraMtu vacce karmo ghaNAM che ne ! paNa A mAro mitra mArAM keTalAM badhAM karmono kaccaraghANa vALavAmAM mAro sahAyaka banaze ! samAdhi zataka 65 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhaka muninI sajjhAyanI eka paMktimAM kahevAyuM che : 'e to vaLI sakhAyo maLiyo, bhAI thakI bhalero re...' gajasukumAla muninI vAta sAMbhaLatAM rUMvADAM khaDAM thaI jAya. tAjA laMcana karAyela mastaka para kheranA dhadhakatA aMgArA mukAyA. paraMtu AnaMdaghanIya antarAtmadazAnA varNana pramANe teo potAnA zarIranA sAkSI ja mAtra hatA (1) 'aMtara Atama khela...' paMktinI A jIvanta abhivyakti ! potAnI bhItarI dazAmAM, antarAtmadazAmAM gajasukumAla muni evA to otaprota banyA che ke zarIramAMthI huMpaNAnI cAdara saMkelAI gaI. cAdara ja na rahI, to ene baLavAnI vAta kyAM rahI ? 'cittadoSa Atama-bharama...' manamAM, cittamAM UThatA rAga, dveSa, ahaMkAra Adi doSo te AtmatattvanuM svarUpa nathI; e doSomAM huMpaNAnI buddhi thavI - 'mAro gusso evo che ke jo e bekAbU banyo to'... vagere zabdo dvArA abhivyakta thatI, krodhamAM huMpaNAnI buddhi - e Atmatattvano temAM thayela bhrama che. AnaMdaghanIya vyAkhyA kAyAnA ane rAgAdinA mamatvathI upara UThavAnI vAta kare che. 'kAyAdikano ho sAkhIdhara rahyo...' samAdhizatakanI vyAkhyAmAM paNa upalakSaNathI kAyAnA mamatvane TALavAnI vAta laI zakAya. (2) kAyAdikano ho sAkhIdhara rahyo, aMtara AtamarUpa... sumatijina stavana. samAdhi zataka | ** Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antarAtmadazAne pU. AnaMdaghanajI mahArAje AtmArpaNadazA kahI che. prabhunAM caraNomAM potAnI jAtane nyocchAvara karI devAnI. pyArI kaDI tyAM Ave che : 'bahirAtama tajI aMtara AtamA, rUpa thaI thira bhAva, sujJAnI; paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arpaNa dAva...4 (2) bahirAtmadazAne choDIne antarAtmadazAmAM sthira thaIne paramAtmadazAnuM dhyAna karavuM te antarAtmadazA. ane te ja AtmArpaNa... 'sumati caraNa kaja Atama a25NA.' zrI sumatinAtha prabhunAM caraNakamaLamAM AtmArpaNa. prabhunI AjJAne zaraNe javuM te AtmArpaNa. 52mAtmAnA jJAnAdi guNonuM dhyAna karavuM te AtmArpaNa. antarAtmadazAnI mastI, kepha A samarpaNanI bhUmikAe anubhavAya che. ahIM sAdhaka haLavo phUla thaI jAya che. bilakula nirbhAra. ane nijAnandI. sahajAnandI... nirbhAradazA kaI rIte antarAtmadazAmAM (AtmArpaNadazAmAM) Ave che, tenI vAta karatAM pU. AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM : 'Atama a2paNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matidoSa, sujJAnI; 52ma padAratha saMpatti saMpaje, AnaMdaghana rasa poSa...' AtmArpaNadazAne vicAratAM, anubhavatAM buddhimAM je doSo - vikRtio - ahaMkAra AdinI - Upajela che, te TaLI jAya che. mokSanI saMpatti kramazaH maLe che. ane hamaNAM tarata AnaMdathI saghana rasa - parama rasa, te puSTa thayA kare che sAdhakanA hRdayAMgaNe. (2) sumati jina stavana. = samAdhi zataka 67 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'cittadoSa Atama-bharama, aMtara Atama khela.. .' potAnI bhItara khelavAnuM. AnaMdamaya Avo mahela maLyo hoya tyAre koNa bahirbhAvanI dhULe maDhI, baLa-baLatI zerImAM jAya ? 'cittadoSa Atama-bharama...' na zarIra te huM, na cittanI azuddhio te huM. rAganI pIDA ke dveSanI garamI, IrSAnI lU ke ahamno asahya tApa : A to che saMkleza. huM A badhAthI para chuM. huM chuM sAkSIbhAvamAM otaprota sAdhaka. kartRtvanI pIDA have thaI che chU. zarIra vyAdhithI grasta hoya ane sAdhaka sukha-sAtAmAM hoya. sukhasAtA zabdanI sarasa vyAkhyA thaI che : vaiSayika sukhonI spRhA aTakI gaI te sukhasAtA. bahirbhAvamAM javAnuM dUra thayuM te sukhasAtA. (3) manamAM krodha UbharAto hoya, e ko'kanA bhaNI vaheto hoya; tame ho ethI nyArA... tame tamArA krodhane jotA ho... cittanA doSa-krodhane huM (AtmA) mAnavAnI (mAro krodha... mArA zarIranI jema) bhramaNA tUTI. have paramAtmAdazAnuM varNana : 'ati nirmala paramAtamA, nahi karmako bhela' paramAtmadazA atyaMta nirmaLa che, karmanA kalaMkathI sarvathA vipramukta. A niSedhAtmaka vyAkhyAnI pUraka vidheyAtmaka AnaMdaghanIya vyAkhyA AvI (3) sukhasya vaiSayikasya zAtaH tadgataspRhAnivAraNena apanayanaM sukhazAtaH // uttarAdhyayanasUtra, lakSmIvallabhIya TIkA, 29/29 samAdhi zataka | 68 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che H 'jJAnAnaMde ho pUraNa pAvano, varjita sakaLa upAdhi, sujJAnI; atIndriya guNagaNa maNi Agaru, Ima pa2mAtama sAdha... ,(4) 5ramAtmA jJAna ane AnandathI paripUrNa che. kevaLajJAnI prabhu. paramAnandamaya prabhu. prabhu che 'pAvano'. pavitra. nirmaLa. karmo gayA ne ! ane karmo gayA to badhI upAdhi/pIDA paNa chU ja thaI ne ! buddhimAM na samAI zake evA ananta guNorUpI maNinI khANa jevA paramAtmA che. AvA paramAtmA sAdhya koTimAM che sAdhaka mATe... bahirAtmadazAmAMthI antarAtmadazAmAM Avela sAdhaka paramAtmadazAne prApta karavA mATe sAdhanAmAM lIna bane che. (4) sumati jina stavana-4 samAdhi zataka 69 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 AdhAra sUtra naradehAdika dekhake, AtamajJAne hIna; IndriyabaLa bahirAtamA, ahaMkAra meMna lI... (9) manuSyano deha, IndriyonuM baLa, dhana vagerene joIne AtmajJAna vagarano hirAtmA ahaMkAramAM lIna bane che. 1. mati, A - B - D - F samAdhi zataka |degdeg Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 bhedajJAnanA be mArgo ramaNa maharSine antarAtmadazAnI pahelI jhalaka mAMdagImAM maLelI. mAMdagI gaMbhIra hatI. lAgyuM ke mRtyu najIka AvI rahyuM che. thayuM ke mRtyune joI laIe. anubhava thayo ke zarIra ThaMDuM thaI rahyuM che ane 'huM' to akabaMdha che. 'ahaM brahmAsmi' no A prathama anubhava. samAdhi zataka 71 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI to, virupAkSI mandiranA bhoMyarAmAM divaso sudhI samAdhi dazAmAM rahevAnuM thayuM. kIDIo ne jIvAtoe sAthaLane ArapAra vIMdhI nAkhI. ne chatAM kazo dehabodha ja nahoto. A bhedajJAna zI rIte maLe ? gItA kahe che : 'vAtAMtti nIrvAMgi yathA vihAya, navani vRddaLAti naroDapaLi / ' vastro jUnAM thAya eTale pheMkI devAya. AvuM ja zarIra pratye hovuM joIe. kema nathI thatuM Ama ? vastrone roja caDAvavA, utA2vAnuM thAya che ane ethI zarIrathI bhinna vastro che A vAta anubhavano viSaya bane che. jarUra, za2I2no vastranI peThe caDAva-utarAva nathI thato; paNa dehabhAvano to A rIte caDAva-utarAva thaI zake. kaI rIte ? azuica bhAvanA ane anitya bhAvanAne ghUMTo. e chUTAmaNanI Atyantika paLomAM dehabhAvathI upara uThAze. e samaye jo savAranA nAstAno samaya thaI gayo haze to garama nAsto taiyAra thato hoya tenI sugaMdha ane cAnI soDama nAkamAM jaze. tame nAsto karatI vakhate temAM Asakta banyA paNa ho. samAdhi zataka 72 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have nAstA pachI, zAntasudhA2sano svAdhyAya karo. arthAnuprekSA pUrvaka. 'mAvaya re ! vapurivatimalinam...' tame tyAM aTakazo. azuci bhAvanAne pragADha banAvazo. thoDI kSaNo mATe, alapa-jhalapa, peluM dehabhAvanuM vastra aLaguM thaze. vAraMvAra doharAvo A prakriyAne. svAdhyAya-anuprekSA-bhAvana-dehAdhyAsamukti e eka mArga che. bhakti- dehAdhyAsamukti e bIjo mArga che. bIjA mArgamAM prArthanAne ja saghana banAvyA karavAnI hoya che. prabhu ! tuM mane Atmarati banAvI de ! mAre kAyati tarIke nathI ja rahevuM. dehanA pAMjarAmAM rahela sAdhaka dehane sAcavI le; paNa e dharma ArAdhanA mATe. dehanA poSaNa mATe to nahi ja. munirAja gocarI AlocatI vakhate je gAthA bole che te A bhAvanI ghotaka che : aho nigeEi asAvadhnA, vittI sAduLa Tesi| muvalrasAdaLaheDamsa, sAdu vehassa dhArA II aho ! prabhue kevI to nirdoSa bhikSAvRtti sAdhakane batAvI che ! mokSanA sAdhanarUpa sAdhunA dehanuM dhAraNa te vaDe thAya, paraMtu pApa na lAge. dehAdhyAsamukti mATenA be mArgonI carcA ApaNe karatA hatA : svAdhyAya, anuprekSA, bhAvana, dehAdhyAsamukti e eka mArga. bhakti, dehAdhyAsamukti e bIjo mArga. samAdhi zataka 73 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAyamAM sUtrAnuprekSA ane arthAnuprekSA tame karazo. jemake, zAntasudhA2sano A samazlokI gUrjara anuvAda : saMsarga jeno lahIne turaMta, cokkhA padArthoya bane azuddha; te melanI khANa samA za2I2mAM, cokkhAIno moha aho ! apUrva...(1) arthAnuprekSA thayA pachI bhAvana thavuM joIe. A zarIramAM keTalI gaMdakI bharelI che ane kaI rIte te nIkaLI rahI che.. e bhAvana jema UMDuM jaze tema dehAdhyAsa mukti thaze. A ja rIte zarIra anitya che enI arthAnuprekSAmAM pahelAM sarAya. pachI bhAvana ane dehAdhyAsamukti. enA svAdhyAya mATe zAntasudhA2sanI A kaDIo : vAyukaMpita tRNe udakabindu jiyuM, vinaya ! tuM jANaje jIvita eha.... e pachInI A hRdayaMgama kaDI : jenI sAthe ramyA, jemane bahu namyA, jenI sAthe karyA prItivAda; temanI dekhIe bhasma toye chIe, svastha, hA ! dhik amAro pramAda.... (1) gUrjarAnuvAdaka : pU. munirAja zrI dhurandhara vijaya mahArAja samAdhi zataka 74 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRNabindu para, kamalinInA pAMdaDA para pANInuM TIpuM... saheja havAno jhakoro ane tenuM bhUmipatana. AvuM kSaNabhaMgura A jIvana. ane e jIvana mATe keTakeTalAnI sAthe keTakeTalA saMgharSo ! zo artha Ano ? ', jenI sAthe ramyA, mastI karI, AnaMda mANyo; enI rAkha joIne paNa mAre javAnuM che e vicAra nathI Avato. Ane zuM kahevuM ? AvuM anuprekSaNa bhAvananA stare Utaraze. bhAvana eTale ghammaravaloNuM. hRdayamAM UMDe sudhI A vicAra Utare. A bhAvana hRdayakaMpa karI zake che. ane eTale ja 'zAnta-sudhA2sa' grantha kahe che : 'mAvaya re! vamitimalinam...' bhAI! tuM bhAvana kara ke zarIra kevuM gaMduM che... tyAM vintaya (vicA2 ka2) ke vrudyuta (sAMbhaLo) Avo zabda prayoga nathI thayo. bhAvaya... cittane jhaMkRta karanAra zabda. bhAvana UMDuM ne UMDuM Utaraze. ane dehAdhyAsamAMthI mukti ! bIjo mArga : prArthanA - dehAdhyAsamukti. eka hRdayaMgama prArthanA che : prabhu cho tribhuvananAtha ! dAsa huM tAharo ho lAla, karuNAnidhi ! abhilASa ache muja e kharo ho lAla; Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo ho lAla, bhAsana vAsana eha caraNa dhyAne dharo.. (2) keTalI sarasa prArthanA ! prabhunAM caraNomAM bhakte potAnI IcchA sAda2 rajU karI : Atmatattvano ja vicAra satata mArA manamAM cAlo ! (2) pU. devacandrajI mahArAja kRta zrI suvidhinAtha jina stavanA. samAdhi zataka 75 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasvabhAvanI smRti satata mArI bhItara saLavaLyA kare. smRti pachI AtmatattvanuM bhAsana (darzana), vAsana (jJAna), caraNa (AtmacaraNarUpa cAritra) ane AtmasvarUpanuM dhyAna Avaze. 'Atama vastu svabhAva sadA muja sAMbharo...' satata AtmatattvanuM smaraNa ane dhyAna cAlatA hoya tyAM dehAdhyAsa kyAM rahI zake ? A pRSThabhU para kaDIne kholIe. dehAdhyAsa-mukti A rIte thAya e to parama saubhAgyanI vastu che. paNa e na thAya to A janmanA mUlya 52 ja praznacihna lAgI jAya. 'naradehAdika dekhake, AtamajJAne hIna; IndriyabaLa bahirAtamA, ahaMkAra mana lIna...' potAnA kahevAtA sundara zarIrane joIne anAtmajJa puruSa ahaMkArane ubhAre che : huM kevo rUpALo chuM ! je deha mokSanuM sAdhana banI zake tema che; ene ahaMkAranuM sAdhana banAvavAnI A kevI bAliza ceSTA ! zarIranuM saundarya eTale zuM ? kacarA peTInuM bahAranuM rUpALuM kavaca ja ke bIju kaMI ? aMdara zuM che ? sivAya ke kacaro. aSTAvakra RSi. temanA hAtha, paga, mukha, nAsikA Adi ATha aMgo vAMkAM. samAdhi zataka 76 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanI vidvattAnI prazaMsA sAMbhaLI samrATe potAnI sabhAmAM temane AmaMtryA. ghaNAM badhAM AmantraNa pachI ekavAra teo sabhAmAM AvyA. pahelI ja vAra temane jonAra sabhAmAM beThelA paMDito hasI paDyA. pahelAM to hatuM temanA manamAM ke RSi kevAya prabhAvazALI haze. A to kothaLImAMthI bilADI nIkaLI ! paMDito hasyA. RSie sAme smita veryuM. teo jarAya hataprabha banyA nahotA. UlaTuM, temaNe samrATano UdhaDo letAM kahyuM : A tamArI paMDitonI sabhA che ke camAronI sabhA che ? cAmaDAne jue te to camAra kahevAya. A badhA camArone kema ahIM bhegA karyA che ? paMDitonI hAlata to evI thaI ke kApo to lohI na nIkaLe. ane pachI RSie jJAnanI evI UMDI, talasparzI vAto karI ke paMDito temanAM caraNomAM jhUkI paDyA. 'naradehAdika dekhake, AtamajJAne hIna...' manuSyano rUpALo kahevAto deha ke saMpatti Adine joIne anAtmajJa puruSa ahaMkAramAM ALoTe che. 'kevuM mAruM rUpa !' sanatkumAra cakravartI rUpavAna hatA. rUpanuM abhimAna paNa tevuM ja. ekavAra devasabhAmAM Indra mahArAje temanA rUpanI prazaMsA karI. e prazaMsA pa2 azraddhA dharAvato eka deva pRthvIloka para Ave che. te vakhate rAjA snAnagharamAM che. tela vagere coLAI rahyuM che. pIThI paNa deha para ragaDavAmAM AvI che. samAdhi zataka 77 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNanA rUpamAM deva tyAM Avyo. ane enuM rUpa joI mAthuM dhuNAve che : adbhuta che A rUpa ! cakravartIe pUchyuM : kema AvavuM thayuM ? 'tamAruM rUpa jovA mATe.' 'are, atyAre mAruM rUpa zuM dekhavAnuM hoya ? mAruM rUpa to huM nAhI-dhoI vastrAlaMkArothI sajja thaI sabhAmAM AvuM tyAre jojo !' sabhAmAM beThA pachI cakrIe pUchyuM : 'kema, bhUdeva ! have kevuM rUpa lAge che ?' paNa svastha e za2I2mAM eka sAthe soLa roga pedA thayelA eno cakrIne khyAla nahoto. deve e joyuM ane kahyuM H mahArAja ! huM deva chuM. tamAruM rUpa jovA Avela. paNa mahArAja ! atyAre tamArA zarI2mAM soLa rogo eka sAthe pedA thayA che. tamAre khAtarI karavI hoya to tamAruM thUMka nIce nAkhI juo. ema karatAM thUMkamAM kIDAo joyA. A dazya. ane cakravartI virAgI banI gayA. temaNe dIkSA lIdhI. rUpanA ahaMkAramAM garakAva cakravartIe zarIrane rogothI gherAyeluM joI deha pratyenI Asaktine toDI nAkhI. anAtmajJa puruSa jene joIne ahaMkArI bane che, tene - te deha Adine joIne AtmajJa sAdhaka virAgI bane che. samAdhi zataka 78 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 AdhAra sUtra alakha niraMjana akaLa gati, vyApI rahyo zarIra; lakha sujJAne AtamA, khIra lIna jyuM nIra... (10) alakSya (na dekhAto), niraMjana (karmarUpI aMjana - karmarUpa kalaMkathI rahita) ane akaLa gati (jenI gati kaLI na zakAya) AtmA zarIramAM vyApIne 2hela che. dUdhamAM pANI vyApIne rahe tema. sArA jJAna vaDe A tuM jo ! [lakha = jo] samAdhi zataka 79 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 * nirvikalpa rasa anubhave.' hindu gRhasthane AMgaNe AvIne saMnyAsI AziSa Ape che : 'alakha niraMjana.' ApaNI sAthe ApaNuM anusanmAna karAvanAra kevo A sarasa mantra ! tuM alakha (alakSya) che, mahAnubhAva ! tu niraMjana che. kevo majhAno A Arya deza ! samAdhi zataka 80 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA majhAnA mantro jyAM vAraMvAra sAMbhaLavA maLe. madAlasA satI potAnA putrone pAraNAmAM jhulAvatAM kahetI : zuddho'sa, yuddho'sa, niraMganosi, saMsAramAyAvinito'si.' mArA lAla ! tuM zuddha che, buddha che, niraMjana che; saMsAranI mAyAne pele pAra tuM che. pAraNAmAM AvA zabdone sAMbhaLanAra bALaka AtmajJa na bane to ja navAI ne ! 'alakha niraMjana akaLa gati, vyApI rahyo zarIra.' AtmA alakSya, niraMjana, akaLa gati; paNa e zarIramAM vyApIne rahela che. kaho ke karmanI adhInatAne kA2Ne AtmAne za2I2nA piMjarAmAM pUrAvuM paDyuM che. hRdayadrAvaka paMkti che gItanI : 'piMjare ke paMchI re, terA darada na jAne koya.' asIma avakAzamAM pAMkhone phelAvIne UDI zake tevuM paMkhI. ne ene nAnA sA kAyAnA piMjarAmAM keda thaIne rahevuM paDe to...? kevI to A vivazatA ! 'alakha.' , AtmA che alakSya. Indriyo ane mana tene jovAmAM, pArakhavAmAM asamartha che. hA, e rIte alakSya hovA chatAM ene anubhavI zakAya che. zo che mArga AtmapratItino ? samAdhi zataka 81 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mArganI hRdayaMgama carcA pUjya cidAnandajI mahArAje temanA 'svarodaya vijJAna' mAM (394-97) ka2I che : paMcama gati viNa jIvakuM, sukha tihuM loka mojhAra; cidAnanda navi jANajo, e moTo niradhAra... Ima vicA2 hirade karata, jJAna dhyAna rasa lIna; nirvikalpa rasa anubhave, vikalpatA hoya chIna nirvikalpa upayogameM, hoya samAdhi rUpa; acaLa jyoti jhaLake tihAM, pAve darasa anUpa... dekha darasa adbhuta mahA- -kALa trAsa miTa jAya; jJAna joga Atama dazA, sadguru diyo batAya... keTalo sa2sa A mArga ! nirvikalpa rasanI anubhUti, samAdhi, Atma svarUpanuM darzana. samAdhi zataka 82 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirvikalpa rasa zI rIte pIvo ? vidhi batAvI : 'jJAna dhyAna rasa lIna, nirvikalpa rasa anubhave.' ahIM mAtra vikalpo vihoNI avasthAnI vAta nathI. nirvikalpatAnI pRSThabhU paranI jJAna ane dhyAnanI lInatAnI vAta che. nirvikalpatA pote ja adbhuta vastu che, tyAM tenI pRSThabhU paranI jJAna- dhyAnanI lInatA to adbhuta-tama vAta banaze. vikalpo jyAre pAMkhA - ekadama pAMkhA bane che tyAre upayoga bhItara vaLe che. bhItarano madhumaya jhaMkAra, e vakhate, pUrA astitvane jhaMkRta banAvI de che. aMdara to divya AnaMdanuM anokhuM jharaNuM vahI rahyuM che. e jharaNAno khaLakhaLa dhvani, enI ThaMDaka keTaluM to majhAnuM che A badhuM ! jharaNAne kAMThe beThela mANasa paNa bAjumAM jo2thI Dhola DhabUkatA hoya tyAre jharaNAnA khaLakhaLa dhvanine sAMbhaLI zakato nathI. paNa jyAM e Dholano avAja baMdha thAya tyAre...? A ja sthiti sAdhakanI hatI. vikalponA Dhola-dhamAkAne kAraNe bhItarI jharaNAnuM saMgIta maNAtuM nahotuM, have te zakya banyuM. tyAra pachI, svaguNa sthitimAM lasaravAnuM thaze. 'jJAna dhyAna rasa lIna' jJAna ane dhyAnanA rasamAM UMDe sudhI viharavAnuM thaze. nirvikalpa rasa pote to sarasa hato ja. kAraNa ke e svanA rasamAM saheja jhaboLAyo hato. jJAnAdimAM UMDe UtaravAthI e rasa pragADha banyo. samAdhi zataka 83 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nirvikalpatAnI vadhu pragADhatA te samAdhi. samayanA gALA para paNa vikalponA pAMkhA paDavAno laya laMbAze ane UMDANanA stara para paNa. e nirvikalpa upayogamAM, samAdhimAM zuM ghaTe che ? hRdayaMgama varNana apAyuM che ahIM : 'acaLa jyoti jhaLake tihAM, pAve darasa anUpa.' Atmadarzana. AtmajayotinuM A darzana. jayotirmaya banIne, samAdhinI dazAne pAmIne thayeluM A jyotirmayanuM darzana. 'pAve darasa anUpa...' AvuM darzana to kyAreya thayuM nathI. basa, have to ene ja joyA karIe tema thayA kare... 'adhyAtma bindu' kahe che tema tene ja jovAno che.(1) narasiMha bhagata A acala jyotinI vAta karatAM kahe che : battI viNa, tela viNa, sUtra viNa jo vaLI, acaLa jhaLake sadA anaLa dIvo; netra viNa nIrakhavo rUpa viNa parakhavo, vaNa jihvAe 2sa sarasa pIvo... nIrakhane gaganamAM koNa ghUmI rahyo... +. kiM mugdha ! cintayasi kAmamasadvikalpAM- stadbahmarupamanizaM paribhAvayasva / yallAbhato'sti na paraH punariSTalAbho yaddarzanAcca na paraM punarasti dRzyam // 29 // samAdhi zataka 84 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e darzana thatAM ja tame kALavijetA banI gayA ! 'dekha darasa adbhuta mahAkAla trAsa miTa jAya...' mRtyuno bhaya have kyAM rahyo ? mRtyu eTale mAtra vastra-parivartana. vastrane badalatAM vAra keTalI ? ne, jUnuM vastra kADhI navuM paheratAM zoka kevo ? kALano trAsa gayo. paryAyone pele pAra rahela acaLa jyoti - zAzvata AtmadravyanuM darzana thaI gayuM. have paryAyonI badalAhaTathI rati-ati kevI ? 'niraMjana.' AtmA karma rUpI aMjana-DAghathI rahita che. siddhazilA para AtmAnuM je svarUpa che te zuddha AtmadazAnuM che. zarIramAM rahela ane mana vaDe rAga, dveSa ane ahaMkAramAM rAcanAra puruSa karmanAM pudgalone kheMce che ane Atmapradezo para te karma2ja lAgavA de che. paraMtu zuddha Atmatattva to niraMjana ja che. 'akaLa gati.' jenI cAla na samajI zakAya tevI hoya. padArthonI cAlano anAdino anubhava che. Atmagatino kyAM anubhava che ? jo ke, zrI aravinda to kaheze ke jaDanI cAla paNa AtmagatinA khyAla pachI ja samajAze. 'sAvitrI' mAM teo kahe che : samAdhi zataka 85 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ And life is filled with a spiritual joy, And matter is the spirit's willing bride. kavizrI sundarame Ano sarasa anuvAda Apyo H 'ane jIvana AtmAnA AnaMdathI sabharyuM thAze, jaDAtmA prakRti thAze svecchAthI AtmanI vadhU.' ane tyAre zuM thaze ? zrI aravinda lakhe che : Even the body shall remember God. keTalI adbhuta vAta ! mana to prabhune smare ja che, ne prabhune ja smare. AtmAnuM sahacara hovAne kAraNe zarIra paNa prabhune sma2ze. 'akaLa gati.' tame anubhUtinI-svAnubhUtinI dhArAmAM Avo to tamane AtmAnI gatividhino khyAla Ave. bAkI zarIra sudhI ja jenI dRSTi sImita che tene Atmagati-AtmasvarUpa kyAMthI samajAvAnuM ? mATe kahyuM : 'lakha sujJAne.' sArA jJAna vaDe tuM nihALa ke zarIravyApI A Atmatattva dUdhamAM pANI peThe vyApeluM lAge che; paNa chatAM te bhinna ja che. samAdhi zataka 86 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 AdhAra sUtra ari-mitrAdika kalpanA, dehAtama abhimAna; nija-para tanu saMbaMdha mati, tAko hota nidAna... (11) dehane viSe AtmatattvanA ajJAnathI (ahaMkArane kAraNe thayela ajJAnathI) zatru, mitra vagerenI kalpanA thAya che. A potAnuM ne A pArakuM evo vicAra paNa tanu-saMbaMdha-mati (za2I2 joDe ja saMbaMddha, za2I2 sudhI ja sImita buddhi/daSTivALo manuSya) kare che. [tAko = tene] - 1. putrAdika, A - B - C - D - F samAdhi zataka 87 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 tamAruM tamArAmAM hovApaNuM vikhyAta citrakAra pikAsone emanA mitre eka citra batAvIne pUcheluM : A citra tame cItaryuM che ? pikAso dhArI dhArIne joIne kahe che : nA, A meM cItaryuM nathI. mitra hasI paDyo. eNe kahyuM : Aje tame banI gayA ! A citra tame pote ja doryuM che, mArI najara samakSa... ne tame kaho cho, meM cItaryuM nathI. samAdhi zataka 88 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikAsoe tattvajJanI adAthI masta javAba Apyo : huM covIsa kalAka thoDo huM houM chuM ? A citra doryuM tyAre huM nijAnandamAM nahoto. tethI e meM doryuM che ema kema kahI zakAya ? A sandarbhamAM eka sarasa prazna bhAvakane : tame kharekhara tame keTalo samaya ho cho ? athavA ema pUchI zakAya ke tame covIsa kalAkamAM 'svastha' keTalo samaya ho cho ? svasthatA. tamAruM tamArAmAM hovApaNuM. AnI sAme che asvasthatA. apekSA - utsukatA - asvasthatA A krama che.(1) apekSA jAgI ke mane amuka loko sAro mAne. A apekSA bhItara utsukatAne pragaTAvaze. manamAM saLavaLATa A aMge thayA karaze. e saMbaMdhita lokone pUchaze : amuka loko mAre mATe zuM mAne che ? teo mArA pravacana ke saMbhASaNathI prabhAvita thayA che ? javAba 'hA'mAM Avaze to ratibhAvanI asvasthatA. 'nA'mAM javAba Avyo to aratibhAvanI asvasthatA. -paNa-- niHspRha thaI javAyuM to . .? to majhA ja majhA. svasthatA... ahIM krama Avo thaze : apekSAhIna dazA - utsukatAno abhAva - svasthatA. (1) nairapekScAranaulluya - manaubhuyAnna susthatA / susthatA ca parAnanda stadapekSAM kSayenmuniH // yogasAra samAdhi zataka 89 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovApaNuM. Being. Akhare, koIpaNa sAdhaka 52mAM kema jAya che ? 52mAM javAya ne asvastha banI javAya. paNa 52mAM javAnuM zA mATe thAya che ? potAnI paripUrNatAno AbhAsa/anubhava thayo nathI, tyAre A ke pelA dvArA potAnA ahaMkArane paripUrNa karavAnI dizAmAM vaLI ja javAya. koI yAtrika sAMja samaye, jamIne koI tIrthanI dharmazALAmAM gayo. have savAra sudhI tene bahAra nIkaLavAnuM koI prayojana nathI. kAraNa ke tenI rUmamAM ToileTa, pANI vagerenI suvidhA che. paNa jUnA yuganI ToileTa vinAnI rUma haze to tene dehacintA mATe bahAra AvavuM paDaze. A ja rIte, sAdhaka potAnI bhItara apUrNatAne mahesUsa kare che tyAre para dvArA pUrNatA meLavavA te phAMphAM mAre che. tame svayaM paripUrNa cho, mitra ! ananta Ananda tamArI bhItara ja che. e Anandane mANo ! bIjA kazAthI ratibhAva meLavavAnI tamAre jarUra nathI. bhItarI AnaMdano anubhava thayo tyAM saMyogajanya ratibhAva kyAM rahevAno ? Ananda. eka sarasa vyAkhyA che : saMyogajanya che ratibhAva. asaMyogajanya che samAdhi zataka 90 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manabhAvana padArtho ane vyaktiono saMyoga ratibhAvane nIpajAvaze. aNagamatA padArtho Adino saMyoga aratibhAva nIpajAvaze. asaMyogajanya che Ananda. prabhunA, sadgurunA ke guNIjananA guNone jovA, prazaMsavA e badhuM asaMyogamAM Ave che. kAraNa ke e badhuM sAdhakane svaguNanI dhArAmAM mUke che. ahIM eka majhAnuM sUtra maLe che : asaMyoga barobara paramayoga. A praznane laIne yAtrA zarU karI hatI : tame kharekhara keTalo samaya tame ho cho ? rAjA philIpanI pAse eka sainikane lAvavAmAM Avyo. kAmanA bojane kA2Ne rAjA thoDAka susta hatA. jhapakI AvatI'tI. adhikArIe AropI sainikanA gunA aMge kahelI vAta, nidrAmAM hovAne kAraNe, rAjAe pUrI sAMbhaLelI nahi. ane Adatavaza, cukAdo ApI dIdho : Ane phAMsIne mAMcaDe caDAvI do ! sainika himmatavALo hato. eNe kahyuM : huM AgaLa apIla karIza. adhikArIne ane rAjAne hasavuM AvyuM : jyAre samrATa ja nyAyataMtranA adhyakSa che, ane eNe mRtyudaMDa Apyo che, to AgaLa evI kaI sattA che jyAM apIla karI zakAya ? samrATa pUche che H kyAM ka2ze arajI tuM ? AropI jhUkIne, vinayathI kahe che : jAgatA samrATa philIpa AgaLa. samAdhi zataka 91 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne philIpe tarata ja eno mRtyudaMDa rada karyo. pharIthI sAvadhAnI sAthe tenA gunAnI vAta sAMbhaLI. vIgatavAra vAta sAMbhaLatAM tene lAgyuM ke kharekhara sainikano guno evo moTo nahoto. gunAnA pramANamAM sAmAnya sajA pharamAvI tene choDI dIdho. tame atyAre tame cho ? svastha, Atmastha cho ? javAba hAmAM hoya toya keTalI sAvadhAnI joIze ! kAraNa ke tamArA hovApaNAne naMdavAtAM vAra keTalI lAgavAnI ? eka cIja sAme AvI. tamane e gamI gaI. rAga aMga-aMgamAM vyApI gayo. zuM thayuM ? tamArI svasthatA cukAI gaI. apekSA jAgI. svasthatA haNAI. paraMtu rAga tamArA cittano kabajo levA jaI rahyo hoya tyAre tame bhAvanA dvArA rAgane uDAvI do to...! to tamArI svasthatA akabaMdha rahI zake. AMkha micaunInI A ramata cAlyA ja kare che. tamArI jAgRti saheja ochI paDI ke vibhAvanuM bhUta tamArA 52 savAra ! tame jAgo ke bhUta bhAge ! A pRSThabhU para kaDIne kholIe : 'ari-mitrAdika kalpanA, dehAtama abhimAna; nija-52 tanu saMbaMdha mati, tAko hota nidAna.' dehane viSe huM- paNAnuM abhimAna thavAthI huMno virodhI te duzmana rUpe, huMne anukULa te mitra rUpe che; AvI kalpanA zarU thAya che. samAdhi zataka 92 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kendrabindu ja gaDabaDAyeluM hoya to tenA AdhAre thayelAM badhAM samIkaraNo khoTAM nahi paDe ? dehamAM huMpaNuM... jemAM huM che ja nahi, temAM huM-bhAva. kendrabindu ja khoTuM thayuM. have mitra ane zatrunAM samIkaraNono zo artha rahe ? AtmAne viSe Avela huM-bhAva e ja sAcuM kendrabindu. have samIkaraNa AvuM haze : pa2mAM javuM te mArA mATe khataranAka. svamAM viharavuM te mAre mATe varadAna rUpa. antarlIna dazA joIe, bahirlIna dazA na khape. 'nija-para tanu saMbaMdha mati, tAko hota nidAna...' tanu saMbaMdha mati, zarIra sudhI sImita dRSTi/buddhivALo manuSya potAne anukULa vyaktitvo Adine potIkA rUpe ane potAne pratikULa vyaktitvo Adine parAyArUpe, 'nidAna' - nizcitarUpe, svIkAre che. sAmAnya manuSya khAnAvALo mANasa che. e jIvasRSTi ane padArthasRSTine be khAnAmAM vaheMce che : A sAro-sAruM, A kharAba. sAdhaka che khAnA vagarano mANasa. ene caitanya para che maitrIbhAva. jaDa pratye che udAsIna bhAva. samAdhi zataka 93 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. lage, A 12 AdhAra sUtra dehAdika Atama-bhrame, kalpe nija-para bhAva; AtamajJAnI jaga lahe,' kevaLa zuddha svabhAva... (12) deha AdimAM AtmAnA bhramavALo manuSya A potAnuM ne A pAkuM evA khyAlo kare che. jyAre jagatamAM rahela AtmajJAnI puruSa AtmAnA zuddha svarUpa para ja dRSTi sthApe che. lakhe, B - D - F samAdhi zataka |94 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ***** tame cho amala, akhaMDa, alipta samAdhi zataka speniza kavi laoNkonI eka kavitAnI vAta bhoLAbhAI paTela 'zAlabhaMjikA' (pR. 122) mAM kare che H If I die, keep the balcony open. (jyAre mArA mRtyunI paLa Ave tyAre jharUkho khullo rAkhajo.) | 95 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pachI, e kAvyapaMktio sAthe otaprota thatAM bhoLAbhAI lakhe che : huM AMkhomAM chelle zuM bharI levA mAguM chuM ? kaMI nahi, bAlkanI khullI rahe toya basa. khullA AkAzane jouM, jemAM kyAMka vilIna thaI javAnuM che. mokaLAza, aMta samaye mokaLAza. If I die.' dehamAM Atmabuddhi hatI, te gaI. maraNa-bhaya have kyAM rahyo ? caitanyanA khullA avakAzamAM viharavAnI majhAnI A ghaDI. dehanA piMjaramAMthI mukti. joke, dehamAM rahevA chatAM, 'deha te huM chuM' A buddhi na rahe to tame virATa caitanyanA avakAzamAM ja cho. ane tyAre zuM thaze ? prastuta kaDIno niSedhAtmaka anuvAda Avo thaze. dehamAMthI huMpaNAnI buddhi nIkaLI gaI to A potIkuM ane A pArakuM A bhAva manamAM raheto nathI. deha te huM raheze tyAre ke sUkSma huMne huM mAnazuM tyAre ene anukULa vyaktitvo ne padArtho sArA lAgaze, ane ene pratikULa vyaktitvo ne padArtho kharAba lAgaze. paNa, kendrabindurUpa zarIra ane sUkSma huM gayuM to... ? 'na rahe bAMsa, na baje bAMsurI...' muslima saMta haridAsa. janme muslima, paNa kRSNabhaktinA raMge raMgAyelA. kadAca janmAntarIya prabhuprItinI dhArAmAM vahI AveluM vyaktitva haze. samAdhi zataka 96 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo kRSNabhaktinA raMge raMgAyela pado gAya tyAre bhalabhalA DolI UThe. prabhunuM smaraNa... prabhunuM gAna A kSaNo kevI majhAnI hoya che ? zrI bhagavatIkumAra zarmA eka gItamAM kahe che : harine smarIe te zubha ghaDI jANavI, maMgaLa veLA varatI pUraNa mANavI harine smaravAnuM muharata na nIkaLe, rudiye hari sAMbharyA e paLa jhaLahaLe; hoThe hoya bhale vajjara sAMkaLo, Atama bole AtamarAma sAMbhaLe... harinI padma-aMkita pagalI pa2mANavI, harine smarIe te zubha ghaDI jANavI... saMta haridAsanI kRSNabhakti 52ka saMgItanA sandarbhamAM ko'ke bAdazAhanA kAna bhaMbheryA : musalamAna hovA chatAM kAphironA bhagavAnanI teo stuti kare che. bAdazAhe saMtane kahyuM : havethI kRSNanI stuti nahi karatA. samAdhi zataka 97 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMta hase che H huM ekanI ja AjJA mAnuM chuM, antaryAmInI. mArA prabhunI. bAdazAha gusse thayA : mArI AjJAno anAdara ? bAdazAhe gusse thaI cAbuka phaTakAravAno hukama Apyo. cAbuko phaTakAravAmAM AvI H pacIsa, pacAsa... cAbuka phaTakAranAre jiMdagImAM AvI vyakti nahi joyelI. lohIluhANa thayA saMta. paNa caherA para e ja AnaMda. bebhAna thaIne saMta paDI gayA. bebhAna thaI gayA. cAbuka phaTakAranArane lAgyuM ke saMtano deha prabhuzaraNa thaI gayo che. bAdazAhanI AjJA pramANe saMtanA dehane nadImAM padharAvyo. saMta jIvaMta hatA. nadImAM AgaLa ko'ke emane joyA. za2I2mAM halana- calana thatuM joI bahAra kADhyA. auSadhopacArathI teo svastha banyA. ane dilhImAM potAnI jagyAe AvI gayA. bAdazAhe A sAMbhaLyuM tyAre emane navAI lAgI. saMtanI mAphI mAgavA vicAryuM. saMtane kahyuM : mArA aparAdhanI kSamA Apo ! saMte sarasa javAba Apyo : aparAdha hoya to kSamA hoya ne ! A to mArA prabhue mArA samabhAvanI kasoTI karI hatI. tame to mAtra nimittarUpa cho. dehabodha saMtano gayo hato ane eTale ja dehane phaTakAravAnI sajA pha2mAvanAra pratye paNa krodha Avato nathI. kaDIne gunagunAvIe : 'dehAdika Atama-bhrame, kalpe nija-52 bhAva...' deha AdimAM jene huMnI bhramaNA thaI gaI e potIkApaNA ne samAdhi zataka 98 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAyApaNAnI vicAradhArAmAM vaheze. dehane anukULa athavA sUkSma huM (ahaMkAra) ne anukULa te potIkuM, tene pratikULa te parAyuM. kendrabindu ja gupacAI gayuM. have kendrabindu sulajhAI jAya to...? 'AtamajJAnI jaga lahe, kevaLa zuddha svabhAva.' AtmajJAnI sAdhaka, A jagatamAM rahevA chatAM, mAtra zuddha svabhAvane ja pAme che, jue che. sAcuM huM pakaDAI gayuM. have tenA svarUpanA sandarbhamAM be dhArA pakaDI zakAya : svaguNanI dhArA ane svarUpanI dhArA. prAraMbhika sAdhaka pahelAM jJAna, darzana, cAritra Adi svaguNanI dhArAmAM vaheze. jANavAnuM thaze ane nirlepa dazA haze e thaze eno jJAtAbhAva. jovAnuM haze ane dazyo sAthe cetanAne bheLavavAnI nahi hoya A che draSTAbhAva. svaguNanI dhA2A abhyasta thayA pachI svarUpanI dhArAmAM. 'amala akhaMDa alipta svabhAva ja sAMbhare ho lAla...' AtmAnuM svarUpa che amala. nirmala. rAga-dveSathI rahita. amala svarUpano anubhava A rIte thAya : rAga, dveSano kacaro Acharelo hoya, taLiye beThela hoya tyAre bhItara rahela zAntino anubhava pragADha rIte thAya che. kadAca dveSa AvI gayo to paNa huM ene jonAra chuM, karanAra nahi A anubhUti cAle toya amala dazAne anubhavI zakAya. samAdhi zataka 22 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhaMDa caitanya dazAno anubhava. bhItarI dhArA akhaMDa rUpe cAlyA kare ja che. vikalpo e dhArAne toDe che. sAdhaka vikalpone AvatAM rokI na zake na toya emane jovAnuM to karI ja zake ane e rIte akhaMDa caitanya dazAnI jhalaka meLavI zake. alipta dazAno anubhava. karmanI rajakaNo, aNuo rAga-dveSathI yukta AtmAnI cIkaNI sapATI para lAge che. paNa nirmala sapATI para ane nirvikalpa AtmadazA para karmanI raja kyAMthI lAge ? 'AtamajJAnI jaga lahe, kevaLa zuddha svabhAva...' AtmajJAnIne potIkApaNuM ke parAyApaNuM kyAMya nathI. te to mAtra badhe svabhAva dazA jue che : potAnAmAM paNa, anyomAM paNa. ane eTale ja, ene badhe pUrNatAno anubhava thAya che. samAdhi zataka 100 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 AdhAra sUtra sva-para vikalpe vAsanA, hota avidyArUpa; tAte bahurI vikalpamaya, bharamajAla aMdhakUpa... (13) sva ane 52nA vikalpayukta vAsanA (52mAM svatvanI buddhi) avidyA che. A bahu vikalpamaya bhramajALarUpa aMdhakAramAM je manuSyo paDe che, te dukhe karI temAMthI bahAra nIkaLI zake che. [tAteM = tethI] [bahu2I = bahu] [bharamajAla = bhramajALa] 1. tAteM bahura vikalpa Ima, A - B - C - D - F samAdhi zataka | 101 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 A pANI pIva khAlI thaIne bharAI javuM yuspenskI nAmAMkita vidvAna. sAdhanA-mArganI adamya jhaMkhanA jAgI. te divasomAM sAdhanAcArya tarIke gurjiephanuM nAma Toca para hatuM. yuspenskI temanI pAse gayA ane vinaMtI karI : mane sAdhanAmArganI dIkSA Apo ! samAdhi zataka 102 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurjiephe kahyuM : teM Aja sudhI keTalo abhyAsa karyo che tenI noMdha eka kAgaLa para mane Apa. pachI AgaLanuM vicArIe. yuspenskI potAnI rUmamAM gayA. kAgaLa lIdho moTo. ghaNuM badhuM bhaNela che ne pote ! kAgaLa bharAI gayo, paNa ghaNI vIgato bAkI hatI. kAgaLanI pAchaLanI bAju paNa bharI kADhI. paraMtu chellI vIgato lakhatAM hAtha dhrUjI jAya che : gurjiepha jene vidyA kahI zake evI A sUci kharI ? mArI pAse to che mAtra ahaMkAra. ahaMkAra sAthenI vidyAne yogAcAryo vidyA kahe kharA ? kAgaLa temaNe phADI nAkhyo. lAgyuM ke mAtra avidyA ja potAnI pAse che. gayA gurjiepha pAse. kahyuM : ApanA jevA yogAcArya jene vidyA kahe evuM kazuM ja mArI pAse nathI. huM to avidyAthI ghe2Ayela vyakti chuM. gurune ATaluM to joItuM hoya che H tamAruM khAlI thaI javuM. yuspenskI gurjiepha dvArA sAdhanA mATe svIkRta banyA. - sAdhaka khAlI thaI jAya - vibhAvothI, e to mahattvapUrNa ghaTanA che ja. kadAca sAdhaka khAlI na thaI zake te rIte, to guru tene khAlI karI Apaze. sAdhaka hindu guru pAse gayo. teNe vinaMti karI : gurudeva ! mane sAdhanA-dIkSA Apo ! gurue joyuM ke sAdhakanuM hRdaya 'potAne ghaNuM badhuM AvaDe che' evA ahaMkArathI bhareluM hatuM. kadAca dekhAdekhIthI ke guru para prabhAva pADavA mATe te Avyo haze. gurune thayuM ke AmAM sAdhanA ApavI zI rIte ? ane apAya to Take zI rIte ? samAdhi zataka 103 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru majhAnA mANasa hatA. emaNe kahyuM : pahelAM cA to pI ! guru pote kITalI hAthamAM laI cA enI sAme mUkela kapa-rakAbImAM reDe che. kapa bharAI gayo cAthI. gurue reDavAnuM cAlu rAkhyuM. rakAbI paNa bharAI gaI. ane gurue cA reDavAnuM cAlu rAkhyuM. jAjama para cA DhoLAvA lAgI. pelo kahe : gurujI, gurujI ! cA jAjama para DhaLe che. : guru kare : tane khyAla Avyo ? kapa-rakAbI bharAI gayA ane cA reDIe to e jAjama para DhaLe. tAruM hRdaya ahaMkArathI bharAyeluM che, emAM huM sAdhanA nAkhIza to e kyAM jaze ? ziSya samajI gayo. khAlI thayo. gurue sAdhanA ApI. pUjyapAda devacandrajI mahArAja mahAmahima zrI mahAvIra prabhunI stavanAmAM kahe che : 'lokanI rItamAM ghaNuMya rAto...' rIti/paddhati lokanI ja pakaDAI. sAdhanA prabhunI, e jhIlavAnI paddhati laukika. kema cAlaze A ? lokottara sAdhanA paddhati mATe rIta paNa lokottara ja joIze ne ? laukika rItabhAto... khoTAM samIkaraNo. tamArAM e jUnAM samIkaraNone pahelAM uDAvavAM ja paDe. prasiddha sitAravAdaka pAse vidyArthI gayo. kahyuM : ATaluM zIkhIne Avela chuM, paNa mAre have ApanI pAse zIkhavuM che. phI keTalI ? 'mahine pacAsa Dolara'. 'sAruM'. te beTho. tyAM ja eka navo zikSArthI Avyo; jene saMgItanI sA-re-ga-mano paNa khyAla nahoto. sitAravAdake tene mahinAnI paccIsa DolaranI phI kahI. samAdhi zataka 104 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sara, AvuM kema ? huM zikSita chuM, chatAM mArI phI vadhu kema ?' pahelAe pUchyuM. gurue kahyuM : 'mArI paddhati sAva bhinna che. tuM je bhaNyo che, te mAre bhulAvavuM paDaze. tArI bamaNI phI A mATe che.' jUnuM bhUlavuM jarUrI che; nahitara zuM thaze ke gIta to haze A ane sUranI baMdIza haze jUnI. zo artha haze eno ? 'lokanI rItamAM ghaNuMya rAto...' lokeSaNA... prabhunI sAdhanA lokone rIjhavavA mATe upayojAI jaze. je sAdhanA ahaMkArane zithila banAvavA mATe vAparavAnI hatI, te ja ahaMkArane puSTa banAvavA vaparAya AthI vadhu moTo vinipAta kayo hoI zake ? sAdhanA paranuM potAnuM kRtitva ATopI levAya to pariNAma sarasa maLI zake. sAmAnyatayA zuM thAya che ke sAdhanAne sAdhanA rUpe sanmAnavAne badale e potAnA dvArA thaI che e rUpe ene mahattva ApavAnuM mana thAya che. 'meM karI A sAdhanA... meM karyo A japa, tapa...' tyAM japa, tapa ke sAdhanA karatAM 'huM' moTo banI jAya che : meM karyuM... pariNAma sarasa meLavavA mATe sAme cheDe javuM joIe H prabhunI sAdhanA prabhue karAvI... sAdhanA karatAM hoIe ane hRdaya bhInuM, bhInuM thayela hoya : mArA prabhue kevI sarasa sAdhanA batAvI che. prabhu ane sadguru sAdhanAnA pUrA phalaka para eTalA to vistaryA hoya ke 'huM'ne e sapATI para rahevAnI jagyA ja na rahe. samAdhi zataka 105 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra praka2Ne avidyAnI sacoTa vyAkhyA ApI che : anityane viSe nityatAnI kalpanA, apavitra padArthane viSe pavitratAnI kalpanA ane anAtma tattvamAM Atma tattvanI kalpanA te avidyA.(1) zarIra kevuM to kSaNabhaMgura, kevuM to gaMduM ane pudgalothI banela; temAM kevI kevI bhrAnta dhAraNA sAmAnya jana rAkhe che ! nAma-rUpano banela pote kyAreya jANe ke maraNadharmA na banavAno hoya tema te varte che ! paLe paLe, Theka-ThekANethI jemAMthI gaMdakI vahI rahI che, tene pavitra mAnavAnI bhramaNA e ja paudgalika dehamAM huMpaNAnI buddhi... A ja to avidyA che ne ! A pRSThabhU para kaDIne vAgoLIe H 'sva-para vikalpe vAsanA, hota avidyArUpa.' paramAM svatvano vikalpa e avidyA... ahIM vAsanA zabda mahattvano che. vikalpa retamAM dorela lITI jevo paNa hoI zake ane zilA para kotarela lITI jevo paNa hoI zake. je vikalpe bhItara mULiyAM nathI bAMdhyAM, e vikalpa sAdhanA mArgane bahu nukazAna nahi karI zake. Avyo, Avyo ne gayo... paraMtu je vikalpe mULiyAM nAkhI dIdhAM astitvanI sapATI 52, te vikalpa sAdhanA mArgane dUSita karaze. (2) nityazudhyAtmatAravyAti - nityAzuSyanAtmasu / -jJAnasAra, 14/1 samAdhi zataka 106 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema ke, eka vyakti para, enA koI kartavyane kAraNe saheja tiraskAra thayo; paNa e vAsanAnA stara para na gayelo hoya tiraskAra, to dUra thaI zake che. e vyaktimAM rahela aneka guNonuM darzana tiraskArane pramodabhAvamAM pheravI zake che. paraMtu koI vyakti pratye hADo-hADano tiraskAra thaI uThyo to...? tyAre e tiraskAra evo jaDamULa banI jaze ke enA bIjA guNonI vicAraNA e tiraskArane zithila nahi banAvI zake. ahIM thAya che e ke tiraskAra bhItaranA stara para che ane pramoda bhAva uparanA-vicAranA stare che. eka bhAva vicAranA stare. bIjo bhAva vAsanAnA stare... e bhAva hRdayane, astitvane pUro pUro vAsita karI gayela hoya... 'sva-52 vikalpe vAsanA, hota avidyA rUpa; tAteM bahurI vikalpamaya, bharamajAla aMdhakUpa...' AvA vAsanArUpa vikalpo ghaNA badhA astitvane gherI vaLelA hoya tyAre bhramaNAnA aMdhakUpamAM ja paDavAnuM thAya che. 'sva-para vikalpa...' svArtha khAnAM pADe che H A anukULa, mATe potIkuM; A pratikULa, mATe parAyuM. Indriyone anukULa viSayo ApavA che ane manane game te karavuM che. samAdhi zataka 107 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisaMdeha, rAganI dhArA ajanna cAlyA karaze. temAM rukAvaTa karanAra pratye dveSanI dhArA paNa cAlaze. A che avidyA. tamArI ISTa ane aniSTanI dhAraNA ja jo bhrAnta che, to e pachI racAyela samIkaraNomAM koI saccAI hoI zake kharI ? be guNyA be barobara pAMcanuM samIkaraNa jene Apela hoya te kaeNlkyuleTara je dAkhalA gaNI Ape temAM saccAI keTalI hoI zake ? upaniSaddanuM prasiddha sUtra yAda Ave : 'asUrvA nAma te lojA, andhena tamasAvRtA:'.... 'anyena tamasA...' mAtra tamas nahi, gADha tamas . tamathI AvRta bhItarano pradeza. prakAzanI saMbhAvanA paNa zI rIte mAnI zakAya ? 'bharamajAla aMdhakUpa...' bhramonI A paraMparA te che aMdhakUpa. asUrya loka. samAdhi zataka 108 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 AdhAra sUtra putrAdikakI kalpanA, dehAtama bhrama mUla; tAkuM jaDa saMpatti kahe, haho moha pratikUla... (14) dehabhAva ane AtmabhAvano viveka jene nathI maLyo tevA manuSyane putra vageremAM mArApaNAnI buddhi thAya che. kevuM A mohanuM prAbalya ke potAnAthI bhinna padArthone paNa e saMpatti rUpa mAne che. [tAkuM = tene] 1. mahAmoha, B hAhA, F samAdhi zataka 109 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 reco 'nija kara pITha thapeTIe' jvALAmukhI acAnaka parvatanI dhAre phUTI nIkaLyo. pompIDu zahera AkhuM emAM dhvasta thavAnI saMbhAvanA come pharI vaLI; jyAM juo tyAM AganI lapeTo. eka vedanAmaya paridRzya. AgamAMthI bacavA mATe lokono pravAha vahI nIkaLyo AgaLa ne AgaLa. samAdhi zataka 110 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAthA para poTalAM, keDe raDatAM bALako... mukha para glAni. ghaNuM badhuM choDIne javAnuM hatuM ne ! e vakhate eka tattvajJAnI svastha rIte cAlI rahyo che. jarUra, karuNA caherA para chalakAI rahI che. lokonuM du:kha joyuM jovAtuM nathI. paNa e aMge bIjuM zuM thaI zake ? mAtra samavedana. tattvajJa pAse nathI koI bacakI, nathI koI poTalI... ko'ke pUchyuM : tamAro sAmAna...? temaNe kahyuM : mAruM je che te mArI bhItara che. bahAra kazuM ja mAruM nathI. deha para paNa jyAM mAlikIyatanI vAta nathI, tyAM padArthonA svAmitvanI zuM vAta hoI zake ? ahIM eka marmagrAhI savAla pedA thaze : mAlikIyata eTale zuM ? saMta kabIrajIe eka padamAM Ano majhAno javAba Apyo che : koI bhAI kyAMka mahemAna tarIke gayA, ghara gamI gayuM. bIjA divase temaNe udghoSaNA karI : A gha2 mAruM che ! "sAmAnya jananI vAta - mAlikIyatanA sandarbhe - AvI ja che ne ! koI yAtrika dharmazALAmAM Utare ane enA oraDAmAM plAsTara barobara na hoya to kaDiyAne bolAvI lAve kharo ? ke bAtharumanA naLamAMthI pANI na AvatuM hoya to plambarane bolAvI lAve ? javAba 'nA' mAM maLaze. dharmazALAno oraDo. e mAro che ja nahi, to enI marAmatanI cintA mane kema hoI zake ? samAdhi zataka 111 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pRSThabhU para kaDI AvI : 'putrAdikakI kalpanA, dehAtama bhrama mUla; tAkuM jaDa saMpatti kahe, hahA moha pratikUla...' je potAnuM nathI, ene potAnI saMpatti lekhe gaNavAnuM. moha/ajJAna mANasane kevA UMDA kUvAmAM utAre che ! eka pAkSika A prema. mANasa kaheze : saMpatti mArI che. saMpattie kyAreya A svAmitvanA dAvAne svIkAryo che ? hA, prabhu sAtheno eka pAkSika prema majhAnI saMghaTanA che. bhaktiyoganA udgAtA pUjya rAmavijaya mahArAja A eka-pAkSika premanI vAta karatAM kahe che : 'tuM to nIrAgI che prabhu, paNa vAlaho muja jo2; ekapakhI te prItaDI, jima candramAne cakora...' cakora candra vagara jhUre. e enA vagara rahI na zake. sAmI bAju - candranA manamAM cakora-prItino leza paNa nahi. prabhu ! mAro tArA pratyeno prema... mane tArA vinA eka kSaNa cena na paDe. tArA vAtsalyanA sAgaranuM huM mAchaluM. huM tArA vinA kema jIvI zakuM ? eka-pAkSika A premano aMjAma zuM Avaze ? pariNAma madhuruM che. e darzAvatAM stavanAkAra kahe che : 'tuja sAthe je prItaDI, ati viSama khAMDAdhAra; paNa tehanA Adara thakI, tasa phaLa taNo nahi pAra...' samAdhi zataka 112 zyyn Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI rIte A pIDA zame che ? kabIrajInA eka padamAM eno javAba maLe che : 'pAnI bIca mIna piyAsI, mohi suna suna Avata hAMsI...' 52ma cetanAnA samaMda2mAM ja jo bhakta rUpa mAchaluM che, to e tarasyuM kema hoI zake ? oNksijananA mahAsAgaramAM ja nahi, 52ma-cetanAnA samaMdaramAM ApaNe rahela chIe... to, e parama-cetanAno sparza kema nathI thato ? uttara pUjyapAda devacandrajI mahArAje paramatAraka mahAvIra prabhunI stavanAnA stabakamAM Apyo che, spardhAnubhava zabda dvArA. adhyAtma ane bhAvana pachI prabhuno spardhAnubhava maLe che tema tyAM noMdhAyuM che... A krama joIe, spardhAnubhava pAmIe. adhyAtma. jyAre vartana/AcaraNanA stara para aucitya hoya, cintananA stara para jinAjJAyuktatA hoya ane hRdayanA stara para maitrI Adi bhAvo hoya tyAre adhyAtmano saMsparza maLelo kahevAya che. traNa vAta thaI ahIM. paheluM : AcaraNanA stara para aucitya. te te samaye tamAruM vartana yogya hovuM joIe. Antarika sUjha vaDe A pariNAma meLavI zakAya. samAdhi zataka / 117 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aucitya che trIjI AMkha. sadgurunAM caraNomAM thoDo ke lAMbo samaya rahela vyaktitvane te te samaye zuM karavuM joIe teno khyAla AvI zake. A avasare teone zuM abhipreta hoI zake teno te vicAra karI zake. bIjI vAta H cintana jinAjJApUrvakanuM joIe. tamArI potAnI buddhino ahIM koI avakAza raheto nathI. prabhunAM pyArAM vacanone anusarIne tame cintana karI zako. ane AnA kAraNe je trIjI vAta AkAra leze te A haze : hRdaya maitrI, pramoda AdinA bhAvo vaDe chalaka chalaka chalakAtuM hoya... zrI lAbhazaMkara ThAkara eka jagyAe lakhe che : ravIndranAtha emanI eka prasiddha prArthanAmAM kahe che : 'yukta karo sabAra saMge.' prabhu, mane sahunI sAthe joDo. kayuM rasAyana vyaktine sarva sAthe joDe ? prema rasAyana. hA, 'sabAra saMge.' nA, aMgata rAgamUlaka premano ahIM saMketa nathI. 2vIndranAtha kahe che (zAntiniketana, 1 mAM) : saMsAranAM badhAM viparItono samanvaya jo koI eka satyamAM na thato hoya to tene carama satya tarIke mAnI na zakAya. khaMDa satyanA badhA virodho paNa jenAmAM sAmaMjasya pAmelA hoya, khaMDa sattAnI badhI vicchinnatA jenAmAM saMmIlita thayelI hoya te che rasa. '2so vai saH.' hA, kavivara carama satyane rasa kahe che. temanA zabdo utAruM : carama satya che te ja parama rasa che. arthAt te prema svarUpa che. nahi to tenAmAM kazuM samAdhAna na thaI zakata. - bheda bheda ja raheta, virodha sadA AghAta pedA karyA karata. samAdhi zataka 114 . Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavi narasiMha mahetAnI paMktio upasI che manamAM : 'premarasa pAne tuM mo2nA picchadhara ! tattvanuM TUMpaNuM tuccha lAge.' kavivara 2vIndranAthanuM eka gIta yAda Ave : jo prema na dIdho prANe to nabha savA2nuM zIda bharI dIdhuM gAne gAne ? zIda tArakamALA gUMthI kema phUlapathArI kIdhI kema dakSiNa havA gopanakathA kahetI kAne kAne ? jo prema na dIdho prANe to zIda A AkAza joI rahe moMnI sAme ? ane kSaNa kSaNa kema hRdaya mAruM pAgalanI jema evA sAgare nAva mUke jeno tIra e navi jANe ? adhyAtma pachI bhAvana. maitrIbhAva Adine bhAvita karavAnA, ghUMTavAnA. evI rIte e ghUMTAya ke ApaNA astitvano eka aMza e banI jAya. samAdhi zataka / 11' Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane A pRSThabhUmikA para spardhAnubhava.) paramapriyano zabda sparza. paramapriyano anubhUti mUlaka sparza. A sparzanI vAta pUjya padmavijaya mahArAja eka stavanAmAM kare che : 'Aza dharIne huM paNa Avyo, nija kara pITha thapeTIe.' eka bhakta bALakanI IcchA zuM hoya ? prabhumA potAnA hAtha potAnI pITha para pasavAre. e pachInI anubhUti kevI haze ? 'traNa ratana Apo jye rAkhuM, nija AtamanI peTIe.' ratnatrayInuM dAna Icche che bhakta prabhu pAsethI. A ja prabhuno sparza. eTale ja kahevAyuM che ke jinaguNa-sparza ja che nijaguNa-sparza. sAmI bAju, nijaguNa-sparza te ja jinaguNa-sparza. ratnatrayIno sparza. parama- sparza. 'e' nI AMgaLImAM AMgaLI parovI cAlavAno anubhava kevo to AsvAdya hoI zake ! sureza dalAla 'mArI prArthanAno sUrya' mAM bhakta hRdayanI A mATenI lAgaNIne zabdadeha ApatAM kahe che : 'teM Ama to amArA para aDhaLaka kRpA karI che, prabhu ! amane rasto Apyo ane cAlavA mATe caraNa paNa. paNa tArA vinA ekalA ekalA cAlavuM e pravAsa nathI paNa naryo rajhaLapATa che. tAro sahavAsa hoya to AkhuM jIvana yAtrA thaI jAya.' 'e' nA AgamananI pratIkSAnI kSaNone mamaLAvatAM zrI sureza dalAla lakhe che : 'huM to tamAma daravAjA kholIne beTho chuM. kholI nAkhI che badhIya bArI. mane khabara nathI ke tuM kyAMthI pravezaze. huM to beTho chuM rAha joIne. (1) yogabindu granthamAM pAMca caraNo apAyAM che : adhyAtma, bhAvana, dhyAna, samatA, vRttisaMkSaya. ahIM dhyAnane sparzajJAna, spardhAnubhUti tarIke mUkela che. samAdhi zataka 116 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA che ke tuM Avaze. tAre je rIte AvavuM hoya e rIte Ava. jhaMjhAvAta thaIne Ava ke zItaLa laherakhI thaIne Ava. cupacApa Ava ke vAjate gAjate Ava. meM to badhI ja taiyArI karI rAkhI che.... rAha jouM chuM. tAre AvavAnuM nakkI che ane eTaluM ja nakkI che mAre rAha jovAnuM.' parama-sparzanI majhAnI A kSaNo. eka pAkSika premano A majhAno vistAra... prabhu sAtheno eka pAkSika prema madhura, madhura... 'madhudhivata vita madhuram...' paNa- para sAtheno eka pakSIya prema. e to khAnAkharAbI karI nAkhe. e mATe ja sUtra AvyuM : 'putrAdikakI kalpanA, dehAtama bhrama mUla; tAkuM jaDa saMpatti kahe, hahA moha pratikUla.' AvI bhramaNAmAM rAcanAra manuSyane jaDa kahIne sUtrakAre sarasa rIte vAta kholI : jo tamAre paranI duniyAmAM ja rAcavuM hoya to tame caitanya sabhara - jJAna, AnaMdathI sabhara - kema hoI zako ? samAdhi zataka 117 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 AdhAra sUtra yA bhramamati aba chAMDi do, dekho aMtaradRSTi; mohardaSTi jo choDiye, pragaTe nijaguNa sRSTi. (15) he cetana ! have bhrAntivALI buddhino tyAga karI AntaradRSTithI tuM AtmAne jo. mohadRSTine choDI devAmAM Ave to potAnA Atmika guNonI sRSTi pragaTa thAya che. [chAMDi = choDI] samAdhi zataka 118 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 prabhurdaSTikatA samAdhi zataka lAge che ke ApaNI AMkhothI jovAno koI artha nathI. sadgurue kholI Apela divya netrathI badhuM dekhAvuM joIe. prabhunuM darzana to ja thAya ne ! AthI ja, AcArAMga sUtra sAdhakane prabhudRSTika (taddikIe) kahe che. /119 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguru ApaNI AMkhomAM/hRdayamAM divya aMjana zI rIte AMje che enI madhurI vAta pUjya AnandaghanajI mahArAja paramatAraka zrI ajitanAtha prabhunI stavanAmAM kahe che : 'vastu vicAre re divyanayana taNo re, viraha paDyo niradhAra...' divyanayanarUpa parama jJAnIpuruSo che nahi. to zuM karI zakAya ? 'taratama joge re taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra...' sadguru pAse tame gayA, tamAruM samarpaNa sAmAnya hatuM to e sAmAnya sadguruyoga (ta2 yoga) kahI zakAya. paNa jo samarpaNa sAdhakanuM pUrepUruM khIleluM hoya to ene viziSTa sadguruyoga (tama yoga) kahI zakAya. A pachI, tamArI grAhakatAnA AdhAra para vAsanAnuM tAratamya paDe. sadgurune tame jhIlI rahyA ho, sArI rIte emane sAMbhaLI rahyA ho ane bhItara e zravaNa hRdayastha banatuM jAya, vAsitatA bhItara ghUMTAtI jAya to ene sAmAnya vAsanA (tara-vAsanA) kahIzuM... ane sadgurune pIvAnuM thAya to...? tame pUrI zraddhA sAthe sadgurunA eka eka pyArA zabdane pI rahyA ho tyAre e pAna bhItara viziSTa laya pedA kare che. tamAruM pUruM hRdaya gurunA e pyArA zabdo vaDe vAsita thaI jAya che. (tama-vAsanA). A sadguruyogo ane A bhItara UpajelI vAsita dazAo dvArA je vAsita bodha thAya che, ene divyanayananI gerahAjarImAM divyanayana jevuM kArya karanAra tarIke lekhI zakAya che. ahIM ziSyanI sajjatAo vikasita karavAmAM Ave che. samAdhi zataka 120 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo mArga che guru dvArA pravacana aMjana aMjAvAno. jeno ullekha paramatAraka zrI dharmanAtha prabhunI stavanAmAM teoe karyo che : 'pravacana aMjana jo sadguru kare, dekhe parama nidhAna, jinezvara; hRdaya nayaNa nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna...' sadguru ziSyanA hRdayamAM pravacana aMjana AMje che - zaktipAta kare che, ane e sAdhaka hRdayanI AMkho dvArA prabhune jovA lAge che. ahIM sAdhakanI sajjatA keTalI joIe ? sAdhakanA hRdayamAM prabhumilananI taDapana ane e taDapanane milanamAM rUpAntarita karanAra sadguru pratye pUrNa ahobhAva hoya eTale e zaktipAta jhIlavA mATe sajja thayela kahevAya. A banne mArgo dvArA sAdhaka taddaSTika - prabhudRSTika bane che. ane 'e'ne joyA pachI...? bIjuM kaMI jovuM gamatuM nathI. A prabhudRSTikatA mATe joIze prabhuparAyaNatA. bhagavadgItA be majhAnAM caraNo pachI trIjA caraNarUpe prabhuparAyaNatAne mUke che H saMyama, yoga, prabhuparAyaNatA.(1) paheluM caraNa : saMyama. Indriyo ane mana sAdhakanI pAse che, paNa temano upayoga prabhunI AjJA pramANe ja karAya, A che saMyama. (1) saMyamya yukta AsIta matparaH / - gItA samAdhi zataka | 1 121 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkho vaDe zuM jovAnuM ? tame cAlo cho tyAre IryAne zodhavAmAM tamArI AMkho vaparAya che. dhUMsarA pramANa jamInane joto joto sAdhaka cAle che tyAre keTalI ghaTanAo ghaTe che ? : dhyAna, draSTAbhAva, dRSTisaMyama. sAdhaka mAtra jue che. uttarAdhyayana sUtra kahe che tema sAdhaka te vakhate IryAmaya ane IryApuraskRta hoya che. mAtra IryAmAM ja dattacitta sAdhaka te samaye hoya che. mAtra jovAnuM. ekAgratA rUpa dhyAna maLyuM. draSTAbhAva rUpa sAdhanA maLI. ne AMkho cokkasa pramANa karatAM vadhu na khUlatI hoI dRSTisaMyama maLyo. draSTAbhAva... adhyAtmopaniSado pyAro zloka yAda Ave : grAtmatA mukti - dRzyAtmya mavapramaH / adbhuta sUtra che A ! draSTA mAtra jovAnI paLomAM rahe te che mukti. ane draSTAnuM dRzyo sAthe ekAkAra thavuM te che saMsAra. joke, zlokamAM zabda che bhavabhrama. naiRRyika dRSTie to saMsAra jevuM che ja zuM ? tame mukta ja cho. tame akhaMDa, alipta ja cho. karmo tamane zI rIte bAMdhIjakaDI zake ? eTale, draSTA dRzyo sAthe ekAkAra thayo; pariNAme gamA ane aNagamAnI zRMkhalA cAlI... bhavabhrama zarU ! samAdhi zataka | 122 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMdarbhe, aSTAvakra RSinA vacanane vAraMvAra uddhRta karavAnuM mana thAya : 'gayameva di te vadho, drAmAM pazyasItam'... tuM bIjAne - zarIra, mana Adine - draSTA tarIke jue che, tyAM ja tuM karmabandhathI kharaDAya che. draSTAbhAva Avyo eTale majhA ja majhA. dRSTi saMyama. kalAko sudhI nIcI najare cAlavAnuM. svAdhyAya thAya tyAre pustaka bhaNI DhaLelI naja2. dhyAna samaye to nimIlita-cakSuptA (baMdha AMkho) che ja. ne e satata Tevane lIdhe sAdhakanI AMkho koI vyakti para maMDarAze nahi. jijJAsu sAme haze. tenI sAthe dharmakathA cAlatI haze ane tyAreya sAdhakanAM neNa nIce DhaLelAM haze. dRSTisaMyama kevo majhAno maLe sAdhakane ! bIjuM caraNa : yoga. bhagavadgItA kahe che H 'samatva yoga kanyate'. Indriyo ane mana parano A saMyama samatvane puSTa karaze. na rAgamAM vahevAnuM, na dveSa bhaNI. samatAnI eka sthAyI pRSThabhU sAdhakane maLaze. trIjuM caraNa : prabhuparAyaNatA. samatvanI A gherAza sAdhakane bhaktano darajjo Ape che. samAdhi zataka | 122 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuparAyaNatAe sAdhakane prabhunI divyadRSTinA tamane adhikA2I banAvyA. sAdhaka banyo taddaSTika. prabhudRSTikara A prabhudRSTikatA ja che AntaradRSTi. A pRSThabhU para kaDIne mamaLAvIe : 'yA bhramamati aba chAMDi do, dekho aMtaradRSTi; mohaSTi jo choDie, pragaTe nijaguNa sRSTi.' AntaradRSTi vaDe jovAthI nijaguNonI phUlonI sRSTi dekhAze ane mohadaSTi vaDe dekhavAthI bhramaNAono saMsAra khaDo thaze. pasaMdagI tamAre ka2vAnI che H kaI AMkhathI jovuM ? samAdhi zataka 124 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 AdhAra sUtra rUpAdikako dekhavo, kehana kahAvana phUTa; Indriya yogAdika bale, ra e saba lUTAlUTa (16) rUpane jovuM, ko'kane kaMIka kahevuM, ko'kane kaMIka kahevaDAvavuM; vibhAvomAM A rAcavAnuM e Indriya ane mana-vacana-kAyAnA yogo vaDe AtmadhananI lUMTAlUMTa nathI ? 1. dekhano, C - D - F 2. lUTAlUTi, A - C samAdhi zataka 125 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pele pAra 'e', A pAra bhakta che : baMgALI kavi cAMda kAjhInI kavitA opAra haIte bAjIo baMsI, epAra haIte zuni; abhAgiyA nArI Ami che, sAMtAra nahi jAni... samAdhi zataka | 126 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pele kAMThethI tame vAMsaLI vagADo cho, A kAMThethI huM sAMbhaLuM chuM; (AkarSaNa anubhavAya che, paNa) mane taratAM AvaDatuM nathI. bhaktanuM kathayitavya A ja to che ne ! pele pAra che paramapriya. A pAra che pote. AkarSaNa anubhavAya che paramapriyanuM. ema paNa lAge ke 'e'nA vinA to cAlaze ja nahi; ne chatAM A kAMTho chUTato nathI. hA, bhakta ema nahi kahe ke mane taratAM AvaDatuM nathI. kAraNa ke bhaktane khyAla che ke tAranAro to 'e' beTho ja che. bhalene potAnI zakti para taravAnuM saMbhavita na hoya. bhaktimatI mIrAMnI kephiyata thoDI alaga che H 'bhavasAgara aba sUkha gayo hai, phikara nahi mohi taranana kI...' saMsArano sAgara ja jo sukAI gayo to taravAnI cintA kevI ? koNe karyo A camatkAra ? 'mohi lAgI lagana prabhu caranana kI...' bhaktane beu bAju majhA che. taravAnuM hoya toya cintA nathI. 'e' tAranAra che. ne bhavasAgara retasAgaramAM palaTAyo hoya to cAlavAnIya phikara nathI. 'e'Ne calAvavAnuM che ne ! mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje 52matA2ka zrI aranAtha prabhunI stavanAmAM tAraka tarIkenI prabhunI zakti para kevI zraddhA rAkhI che ! saMsArano bihAmaNo, aphATa samaMdara ane sAdhanAnI nAnakaDI nAvaDI. tophAna UpaDe to ... ? samAdhi zataka 127 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnI sI sAdhanAnI nAva... prAraMbhika sAdhakanI sAdhanA. thoDo tapa, thoDo japa ane vadhu ahaMkAra. ! 'tapa japa moha mahAtophAne, nAva na cAle mAne re...' have AvAmAM nAva zI rIte cAle ? A paristhitino hala zuM hoI zake ? sukAna paramAtmAne soMpI devuM e ja eka mAtra hala hoI zake. paramAtmAne kahI daIe : sAdhanAnI A nAva. ene tuM haMkAra. nAva para yA vahANa para chello hukama sukAnIno hoya che. prabhu ! huM tArI AjJAne mAnIza... tuM ja mArI nAvano khevaiyA. ne 'e' sukAnI banI jAya che tyAre samIkaraNa keTalI jhaDapathI badalAI jAya che ! 'thoDo tapa, thoDo japa, ghaNI anumodanA.' prabhu AvyA. keTalI to badalAhaTa ! have bhakta kevo zraddhAnvita bane che ! 'paNa navi bhaya muja hAthohAthe, tAre te che sAthe re...' have bhaya kevo ? madhadariye DUbatI vyaktine hAtha pakaDIne ugAravAmAM samartha, kuzaLa vyaktitvanA hAthamAM have nAva che. jo ke, cintA taravAnI nathI, cintA retanA sAgarane paga vaDe pAra karavAnI nathI. muzkelI kAMThAne na choDI zakavAnI majabUrInI che. anAdinA saMskAro mane rAga, dveSa ane mohanI duniyAmAM kheMcI rAkhe che, jakaDI rAkhe che; nAtha ! tArI duniyAmAM huM zI rIte AvuM ? samAdhi zataka | 128 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharekhara mane kAMI sUjha paDatI nathI. zuM karuM huM ? kaI dizAmAM huM jAuM ? retanA aphATa sAgaramAM pANI mATe jhAvAM mAratA haraNa jevI mArI dazA che. sUryanA kiraNo amuka koNathI reta para paDe, pANIno AbhAsa sarajAya ane mRgaluM e bhaNI doDe tema AbhAsI sukhonI pAchaLa, agaNita janmothI, huM doDyA karuM chuM. prabhu ! kyAreka tArI pAse AvuM chuM tyAre mane A AbhAsI ramata samajAya che, paNa......... paNa zuM karuM ? prabhu ! huM pelI duniyAmAM jAuM chuM ne doDanuM peluM cakkara pAchuM zarU thaI jAya che. kyAreka spaSTa rIte lAge che ke para-rUpamAM huM DUbuM chuM. e vAta mane gamatI hotI nathI. Antara mana kahe che ke Ama na thaI zake, paNa anAdinuM abhyasta mana pararUpane jovAmAM tallIna banI jAya che. pachI mArA vibhAva- gamananI vAto huM ko'kanI AgaLa kaheto houM chuM, bIjAnI vibhAva- paravazatAnI vAto vistArIne ko'kanI pAse kaheto houM chuM, ko'kane e bAbatamAM AgaLa vadhavAmAM huM nimittarUpa banato houM chuM. DaMkhe che A badhuM kyAreka. ane chatAM, DaMkha eTalo tIvra nathI banato ke e badhuM chUTI jAya. tArI nigraha kRpAne atyAre jhaMkhuM chuM, mArA nAtha ! huM vibhAva saMbaMdhI kaMIka bolato houM ane mane jIbhano lakavA kema na thaI jAya ? tArI A kRpAne huM jhaMkhuM chuM.. yA to anugrahakRpA varasAvI tA2I duniyAmAM - AnaMda ane vItarAgatAnI - mane laI jA... nahitara, thappaDa mArI vibhAvanA mArgethI mane pAcho vALa ! samAdhi zataka 129 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAre je karavuM hoya te kara ! paNa mane tArAmaya banAvI de, nAtha ! tArA vagarano huM to mArA astitva vagarano chuM ne ! tuM mArAmAM na hoya to mArAmAM kazI paNa sugaMdha kyAM UThavAnI che ? 'tamArA vinAnA ame amArA vinAnA....' (veNIzaMkara purohita). A pRSThabhU pa2 kaDIne mamaLAvIe... 'rUpAdikako dekhavo, kahana kahAvana phUTa; Indriya yogAdika bale, e saba lUTAlUTa.' rUpane jovuM, kaMIka kahevuM, kaMIka kahevaDAvavuM; paranI duniyAnI A laTArano zo artha ? Indriyo ane mana, vacana, kAyAnA yogone pa2mAM javAnI Teva paDelI che; teo paramAM jaIne Atmadhanane lUMTe che. zAnti che Atmadhana. paramAM javAyuM. kyAM che zAnti ? tyAM to che kolAhala - rati, atino. eka kaheze ke tame sarasa bolyA, bIjI vyakti kaheze : AvuM te bolAtuM haze ? trIjAno abhiprAya trIjo ja haze. AmAM tamAruM mana phUTabaoNlanA daDAnI jema UcakAze, paTakAze... mIrAMnI eka sarasa kephiyata, A sandarbhe, yAda Ave : 'ANigama to mAragaDo navi sUjhe, peligama to baLI marIe......' prabhunI bAjue mArga sUjhato nathI; saMsAramAM | vibhAvomAM to baLI javAya che. samAdhi zataka 130 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcaka vAta e che ke mIrAM prabhunI bAju mATe ANigama, A bAju evo zabdaprayoga kare che. vibhAvonI bAju mATe pelI gama, pelI bAju jevo zabdaprayoga kare che. prabhunI bAju te ja potAnI bAju. kAraNa ke e dizAmAM ja javuM che... peligama to baLI marIe...' vibhAvo asahya banI rahe tyAre A kAMTho chUTuM-chUTuM thaI rahe. pelo kAMTho pachI to kyAM dUra che ? taravAnI vAta hoya toya e najIka che; kAraNa ke 'e' tarAve che. cAlavAnI vAta hoya toya kinAro najIka che. 'e' calAve che ne ! samAdhi zataka 131 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 AdhAra sUtra para-pada Atama dravyanuM, kaihana sunana kachu nAMhi; cidAnandana khelahI, nija-pada to nijamAMhi... (17) AtmA zreSTha dravya/tattva che. te zabdone pele pAranI ghaTanA che. tame tene kaho zI rIte ? tene sAMbhaLo zI rIte ? ahIM to che mAtra ramaNatA. cidAnandaghana AtmA potAnI bhItara ja khelyA kare che. potAnuM pada/sthAna to potAmAM ja hoya ne ? bahAra kyAMthI hoya ? [khelahI = khele che] = samAdhi zataka | 132 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 nirvikalpa anubhava mirjhA gAlibe bhItaranI sthiti viSe eka majhAno IzAro karyo che : 'kucha aisI hI bAta hai, jo cUpa hUM, varnA kyA bAta karanA nahIM AtI ?' vAto karatAM ghaNI AvaDe che. paNa bhItaranI vAta zI rIte karavI? samAdhi zataka 133 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jigara murAdAbAdIne joza malIhAbAdIe pUcheluM : 'kyA khabara hai usakI ?' jigare kaheluM : 'koI nahIM jo yAra kI lA de khabara mujhe.' eka yuvA kavie pAdapUrti karelI : sailAbe aska ! teM hI bahA de udhara mujhe, koI nahIM jo yAra kI lA de khabara mujhe...' AMsunAM pUra, tuM ja mane 'e'nA bhaNI vahAvI de. kAraNa ke enI khabara lAvI de tevuM bIjuM koI nathI. yA to azrunuM pUra bhaktanuM, yA nirdhadgha anubhava sAdhakano H A be vinA bhItarI sthitino Acho khyAla paNa zI rIte Ave ? jJAnasAra prakaraNa yAda Ave H nirdendra brahmane nirdhandhu anubhava vinA kema joI zakAya ?(1) nirdendra brahma. nirvikalpa samAdhi. rAmakRSNa paramahaMsa kahetA : mIThAnI pUtaLI dariyAnuM UMDANa mApavA dariyAmAM paDI. pachI zuM thAya ? bahAra koNa Ave ? mIThAnI pUtaLI bahAra nathI AvI zakatI. paNa sAdhaka nirdendra brahmano anubhava laI kinAre AvI zake che. eka alapa-jhalapa, bhItarI dazAno, anubhava. nirvikalpa dazAnI anubhUti pachI savikalpa dazA rahetI nathI. rahe che toya vicAro sAthenuM tAdAtmya chUTeluM hoya che. (1) pazyatu brahma nirdvandvaM nirdvandvAnubhavaM vinA / kathaM lipimayI dRSTi-rvAGmayI vA manomayI // - jJAnasAra samAdhi zataka 134 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nirvikalpa anubhava e ja che turIyA. ujAgara. svapna, suSupti ane jAgRtine pele pAra che ujAgara. Ama ujAgara avasthA terame guNaThANe hoya che. paNa enuM nAnakaDuM saMskaraNa sAdhaka pAse hoI zake. svapnAvasthA ane jAgaraNa avasthA beu e rIte samAna che ke beumAM vikalponuM ghoDApUra cAlI rahyuM hoya che. suSupti/nidrAmAM hoza nathI hoto.(2) to, sAme ujAgaranI nAnakaDI AvRttimAM haze nirvikalpatAnI pRSThabhU paranI svaguNasthiti athavA svarUpasthiti. A avasthAnI anubhUti vinA svarUpa dazAne kema anubhavI zakAya ? nirvikalpa anubhUti dvArA nirvikalpa brahmano anubhava. bhaktanuM azrupUra paNa bhaktane 52mAtmasvarUpanA darzana bhaNI laI jAya che. prabhunuM darzana thayuM : bhInI, bhInI AMkhe... prabhunA astitva para laherAto prazamarasa bhInI AMkho vaDe jovAyo... darzana jyAre sparzananA paDAvane oLaMgIne nimajjana-anubhUtinA paDAve pahoMce che tyAre paNa nirdendra brahmanI anubhUti thAya che. bhakta prabhumAM ogaLIne, DUbIne prabhuguNanI sAthe layAtmaka saMbaMdha sthApe che. (2) na suSuptiramohatvAd, nApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAnte - sturyaivAnubhavo dazA / - jJAnasAra samAdhi zataka 135 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAsatI caMdanAjI yAda Ave. devAdhideva prabhu mahAvIra jyAre temanA dvArethI pAchA pharyA tyAre temaNe kaheluM : 'eka zvAsamAMhi so vAra, samaruM tamane re..' prabhu ! eka sAMsa para eka vAra nahi, paNa so so vAra huM tamAruM sumirana karuM chuM; tame mAre tyAMthI pAchA kema pharI zako ? caMdanAjInA azru vaDe sIMcAyela e zabdomAM, e vinatimAM e tAkAta hatI ke prabhune pAchA pharavuM paDyuM .... 'ema candanabALAne bolaDe prabhu Ave re.' sAdhakano nirdhandhu anubhava ane bhaktanuM azrupUra; 'e'nA tarapha vahevAnuM cAlu. A pRSThabhU para kaDIne kholIe : 'para-pada Atama dravyakuM, kahana sunana kachu nAMhi; cidAnandaghana khelahI, nija-pada to nija-mAMhi. . .' nirmaLa Atmatattva che zreSTha pada. e maLI gayuM to kaMI karavAnuM bAkI na rahyuM. e na maLyuM to bIjAM pado - cakravartI pada ke Indra pada - nakAmAM. sAdhaka pUchaze H kevuM che e Atmatattva ? thoDIka enI vAta to karo ! : : javAba maLe che H e zabdothI para ghaTanA che. 'kahana sunana kachu nAMhi.' na to ene kahI zakAya, na ene sAMbhaLI zakAya. A IzAro pU.upA.yazovijaya mahArAje paramatAraka zrI zAntinAtha prabhunI stavanAmAM A rIte Apyo che H jinahI pAyA tinahI chIpAyA, na kahe kouke kAnameM; tArI lAgI jaba anubhavakI, taba samaje sahu sAnameM... samAdhi zataka | 179 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeNe e meLavI - zuddha AtmasvarUpa ke zuddha guNonI jhalaka - teNe potAnI pAse ja e jhAMkhIne rAkhI... koInA kAnamAM e vAta kahI zakAtI nathI. hA, bIjI vyaktine jyAre anubhavanI tanmayatA ('tArI') pragaTe che, tyAre ene e vAta samajAya che. joke, enA pachInI stavanAnI kaDImAM nivedana AvuM AvyuM : 'prabhuguNa anubhava candrahAsa yuM, so to na 2he myAnameM...' prabhu- guNono anubhava (je nijaguNAnubhava rUpe che) to candrahAsa nAmanI talavAra jevo che, e myAnamAM - AvaraNamAM rahI zakato nathI; prakaTa thaI ja jAya che. A ja vAta emaNe 'zrIpALa rAsa'mAM lakhI che : 'jinahI pAyA tinahI chIpAyA, e paNa eka che ciTho; anubhava meru chipe kima moTo... ?' jeNe meLavI jhalaka, eNe ja chupAvI A to eka vArtA (ciTho) che khAlI... tame bIjuM badhuM kadAca chupAvI zako, meru parvatane zI rIte chupAvo ? anubhava to che meru parvata jevo. beu kephiyatono niSkarSa e nIkaLyo ke svAnubhUti pAmanAra vyakti e anubhavanI vAta koIne kahI zakato nathI; sahuthI moTI takalIpha tyAM e che ke kayA zabdomAM e vAta karI zakAya ? e anubhUtine varNavI zake tevA zabdo ApaNI pAse nathI. paNa hA, jene anubhava thayo che e vyaktinuM mukha, enuM astitva tamane jotAM AvaDe to tame pArakhI zako ke e vyaktine prApti thaI che. samAdhi zataka 137 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0:0 A layamAM ahIM vAta kahevAI : '52-5da Atama dravyakuM, kahana sunana kachu nAMhi.' pachInI vAta paNa keTalI majhAnI che : 'cidAnanda-dhana khelahI, nijapada to nijamAMhi.' jJAna ane AnandamAM garakAva banela vyaktitva potAnI bhItara 2maNazIla haze. 'khelahI.' khele che. potAnI bhItara ja krIDA... khela... AnandaghanajI mahArAja yAda Ave : 'guru nirantara khelA...' guru satata khelanI-2maNatAnI bhUmikAmAM hoya che. potAnI bhItara 2maNazIlatA. 'cidAnandaghana.' cik eTale jJAna ane Ananda eTale Ananda. Akhare, AnandanI vyAkhyA karatAM kayo paryAya tame ApI zako ? parama- sukha jevo paryAya paNa tyAre apUrato lAge, jyAre sukhane aindriyika stara joDe saMkaLAyela ghaTanA tarIke svIkArIe. hA, sukha zabdano saMbaMdha IndriyonA stara joDe na saMkaLAyela mAnIe, to paramasukha zabda svIkArya bane. adhyAtma upaniSad granthamAM upA. yazovijayajI mahArAje eka sa- 2sa vyAkhyA jJAna ane AnandanI ApI che : AtmAnuM je svarUpa prakAza zaktinI apekSAe jJAna kahevAya che, te ja svarUpa vizrAma zakti - AtmaramaNatAnA sandarbhe sukha che. ahIM sukha zabdane AtmaramaNatAnA stara para prayojAyela che. prakAzazaktyA yadrUpa- mAtmano jJAnamucyate / sukhaM svarupavizrAnti- zavatyA vAvyuM tameva tu // (a.u. 2/11) samAdhi zataka 138 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandathI pUrNa sAdhaka khele. kyAM khele ? samajI javAya evuM che ke te bhItara ja rame. 'nija-pada to nijamAMhi...' nija pada, svasvarUpa e to bhItara ja che ne ! yAda Ave zrIpALa rAsanI paMkti : 'Atama-dhyAne AtamA, Rddhi maLe savi AI re...' AtmA potAnuM, svadravya, svaguNa ane svaparyAyanuM dhyAna ka2ze ane badhI ja Rddhio potAnI bhItara che, tevuM te saMvedaze. samAdhi zataka 139 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. te, 3 - D 18 AdhAra sUtra grahaNa-ayogya grahe nahi, grahyo na choDe jeha; jANe sarva svabhAvane, sva-para prakAzaka teha... (18) agrAhya - rAgAdika vibhAvane AtmA grahaNa karato nathI ane potAnA zuddha svarUpane - grAhyane - te kyAreya choDato nathI. svapara prakAzI AtmA potAnA svabhAvane jANe che. samAdhi zataka 140 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 A parama saMtRptinI duniyAmAM hindu lenDara pramANe gurupUrNimAno divasa. sAdhaka potAnA guru pAse jAya che. banne hAthomAM gurudakSiNAnI sAmagrI che. gurue dUrathI tene Avato joyo ane kahyuM : choDI de ! gurunI AjJA sAdhake jamaNA hAthanuM bheTanuM baMDala nIce mUkI dIdhuM. be DagalAM AgaLa cAlyo ne gurunI samAdhi zataka 141 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJA AvI H choDI de ! teNe DAbA hAthamAM rahela bheTanuM baMDala choDyuM. pharI be Daga AgaLa cAlyo ne gurue kahyuM H choDI de ! have zuM choDavuM ? guruno IzAro Akhare kyAM che ? gurudevanuM upaniSad mANela hatuM ane ethI sAdhaka samajI gayo ke gurudeva zuM kahevA mAge che. baMnne hAthamAM rahela bheTonA baMDala choDyA che evo bhAva paNa choDI devo tema guru kahI rahyA che. padArtho chUTyA, paNa te kharekhara chUTyA kyAre kahevAya ? bhItara temanA pratyenI AsaktinI lakIra paNa dorAyelI na hoya. paramapAvana dazavaikAlika sUtramAM AnI keTalI to hRdayaMgama abhivyakti maLe che ! : 'ne a te piN mor tandre vipiTTikkunnara...' kAnta bhoga priya lAge tyAre sAdhaka tyAM Ubho na rahe. medAnane choDI de te - 'raNachoDa' banI jAya. vyavahA2-bhASAmAM ema kahevAya ke A padArtha sAro che ke kharAba che. nizcaya dRSTie to padArtha padArtha che. na te sAro che, na kharAba. to, vyavahAra- bhASAmAM kahevAya che A padArtha sAro che; laukika dRSTie sAro kahevAto khAdya padArtha ke poSAka Adi; paNa e padArtha sAdhakane priya lAgavA lAge to sAdhaka tenAthI dUra bhAge. mahemAna sAdhakanuM jajamAne khUba bhAvapUrvaka svAgata karyuM. mahemAna dazeka divasa potAne tyAM rokAze evuM jajamAne mAneluM. paNa bIjA ja divase sAdhake javAnI rajA mAgI. samAdhi zataka 142 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jajamAna gaLagaLo thaI gayo. zuM kAMI sevAmAM truTi rahI gaI ? suvidhA sAcavavAmAM UNapa rahI gaI ? zuM thayuM ? mahemAne hasIne kahyuM : tame eTalI badhI suvidhAo Apo cho ke te huM sahana karI zakato nathI. Dara paNa lAge ke huM suvidhAbhogI to nahi banI jAuM ne ! ochI suvidhAo tame mane ApavAnuM svIkAro to huM thoDo samaya rokAI zakuM. yajamAne tema karyuM. sAdhaka dazeka divasa tyAM rokAyA. sAdhakanI A kephiyata 52thI ApaNane be sAdhanAsUtro maLe : (1) suvidhAo ochAmAM ochI, (2) alpa suvidhAnuM paNa sIdhuM sAdhanAmAM rUpAntaraNa. mULa vAta e che ke suvidhAo dvArA sAdhanA sArI thAya e vAtano ahIM cheda uDADI mUkavAmAM Avyo che. 'ne a te piN mor tandre vipiTTikkuvvajJa...' no artha ApaNe joyo AgaLa : sAro kahevAto bhoga paNa sAdhakane sAro lAge to te tyAM kSaNavAra Ubho na 2he. mUThIo vALIne nAsI chUTe. pUjya haribhadrAcArye 'vivinnipha' nA arthamAM A vAtane A rIte kholI che : Asakti bhaNI javA mana taiyA2 thAya tyAre e manane aneka prakAre zubha bhAvanAmAM laI javuM. jethI mana padArthomAM nahi, apa2mamAM nahi, 52ma bhaNI jAya. e rIte mananuM Urdhvaka2Na thAya.(1) manane pa2ma 2sa pakaDAvI do. aparama rasamAMthI te mukta thaI jaze. bhagavadgItA yAda Ave : 'raso'vyasya para pRthvA nivartate / (2) vipiTTikkuvvajJa = ane prajA zubhamAvanAvimi: pRSThata: oti, parityati.... samAdhi zataka 143 (daza. hAri. TIkA) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A laya para kaDIne kholavAnI majA Avaze : 'grahaNa-ayogya grahe nahi.' je svIkAravA jevuM nathI, tene sAdhaka kyAreya svIkAraze nahi. ane eTale ja, padArtho sAtheno sAdhakano saMbaMdha kyAreya AsaktimAM nahi pheravAya. mAtra upayogitAvAda. sAdhanA mATe zarIra jarUrI che. ne zarIra mATe bhojana... to nirdoSa bhikSA yAcIne tene ApI devAnI. A sandarbhe, mane eka ghaTanA yAda Ave che : pATaNa, nagInabhAI pauSadha zALAmAM bapore gocarI samaye huM ane A.mukticandrasUrijI mahArAja joDe joDe vAparavA beThelA. temaNe vAtavAtamAM mane kahyuM : mAnI laIe ke ApaNA ziSyo beMtAlIsa doSothI vizuddha gocarI vahorI lAvyA haze. paNa e nirdoSa gocarI vAparyA pachI tevI ja raheze ? meM IzArAthI pUchyuM : Apa zuM kahevA mAgo cho ? emaNe kahyuM : A gocarI vAparyA pachI jo ApaNe ArAma karavAnA hoIe ke svAdhyAyAdi sivAyanuM anya phAlatuM kArya karavAnA hoIe to nirdoSa gocarI doSita nahi thaI jAya ? gocarI pachI svAdhyAyAdi zarU thaI javA joIe. 'grahaNa-ayogya grahe nahi.' vibhAvone sAdhaka kyAreya manamAM pravezavA de nahi. majhAnuM A sAdhanAsUtra. nimittonI duniyAmAM rahela sAdhaka. A sAdhanAsUtrane kAraNe e nimittonI duniyAmAM rahevA chatAM nimittonI asarathI mukta raheze. rAga, dveSa ke ahaMkArano sparza tene nahi thAya. to, sAdhaka banyo prabhuvAsI. samAdhi zataka 144 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko'ke kaDavuM vacana sAdhakane kahyuM. krodhano udaya thAya tevI saMbhAvanA gaNAya. paNa sAdhaka jo ema vicAraze ke pelI vyakti kaTuvacana nathI bolI; potAnAM tevAM karmanA kA2Ne tene bolavAnI pharaja paDI che; to zuM thaze ? krodhanI pakaDathI te mukta raheze. bIjuM sAdhanAsUtra : 'grahyo na choDe jeha...' je svIkA2vA yogya che, te svIkAryA pachI choDavAnI vAta nahi. prabhunAM vrato, mahAvrato maLI gayAM; prANAnte paNa te choDAya kharA ? mahAsatI rAjImatIjI mAtra 2thanemi munine ja nahi, sAdhaka mAtrane kahe che : 'sayaM te maraLa ve..' vrataghAta ane jIvanaghAtamAMthI eka paristhitine pasaMda karavAnI hoya to muni jIvanaghAtane hoMze hoMze svIkArI le. vrataghAta to harigaja na thavA de. mahAvratonuM pAlana bhItara eka evI paristhiti nirmita kare che, jemAM svabhAva-2maNatA tarapha sa2vAnuM anAyAsa bane che. ane tyAre, trIjuM sAdhanAsUtra ApaNI sAme Avaze : 'jANe sarva svabhAvane.' A paDAve mAtra svabhAvane ja jANavAnuM thAya che. svabhAvane ja anubhavavAno. 'prazamarati' praka2Na kahe che tema, sAdhaka parabhAvamAM mUMgo, bahero ane dRSTihIna hoya che.(2) svabhAvano AnaMda evI rIte sAdhakane gherI vaLe (2) paravRttAnta-adhamULavadhisya.... (2rU) samAdhi zataka 145 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke kaMI bolavAnuM na game, na kAMI ja sAMbhaLavAnuM game. na kAMI jovAnuM game... 'e' jovAI gayo - zuddha AtmasvabhAva - to bIjuM jovAnuM zuM bAkI rahyuM ? padArtho atRpti Ape che. bhItaranI duniyA Ape che tRpti. eka mANasa eka gAmamAM gayo. hatA to enI pAse pUMThAnA paMkhA ja. paNa enI selsamenazIpa gajabanI hatI. lokonA ToLAne eNe kahyuM : mArI pAse jAduI paMkho che. so varSa sudhI cAle tevo. mAtra daza rUpiyoMmAM laI jAva. eka sajjane e kharIdyo. ghare gayA. garamI kahe mAruM kAma. paNa have kyAM takalIpha che ? jorathI havA nAkhI. paNa A zuM ? 'jAduI' paMkhAnAM pAMkhiyAM chuTTAM ! sajjana gusse bharAyA. gayA pelA paMkhAvALA pAse. 'A tAro jAduI paMkho ? so varasa cAle tevo... ? so miniTa paNa thaI nathI ane tUTI gayo. so sekanDa mAtra thaI haze.' paMkhAvALo hoMziyAra hato. teNe kahyuM : sAheba, mArI bhUla thaI gaI ke huM tamane paMkho vAparavAnI rIta kahevAnuM bhUlI gayo. Ape sAdo paMkho vAparIe tema A paMkhAne vAparyo haze. paNa A to jAduI paMkho che... 'to, zI rIta che ene vA52vAnI ?' 'Apane ga2mI lAge tyAre paMkhAne sAme Tebala Adi para mUkI devAno. ane Ape zarIra halAvavAnuM.' samAdhi zataka 146 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAhaka paNa tattvajJa hato. eNe vicAryuM : jo paMkho sAme rAkhIne zarIra ja halAvavAnuM hoya to paMkho sAme hoya yA na hoya, zo pharaka paDe ? 'jANe sarva svabhAvane.' svabhAva tarapha jatA badhA ja AyAmone sAdhaka jANe. jJAna, bhakti, veyAvacca... koI paNa mArgane pakaDIne te svabhAvamAM DUbe. 'svapara prakAzaka teha.' cothuM sAdhanAsUtra. Avo sAdhaka potAnI jAtane paNa zuddha sAdhanAmArga bhaNI AgaLa vadhArI zake. ane tevI siddhi pachI, te viniyoga paNa karI zake. eTale ke bIjAone paNa sAdhanAmArga bhaNI doDavAnI preraNA enA thakI maLe. niSkarSa Avo maLyo H (1) binajarUrI padArthomAM ke ene kAraNe bAhya duniyAmAM otaprota thavAnuM sAdhakane game nahi. (2) svabhAvanI duniyAmAM praveza thayA pachI temAMthI bahAra AvavAnuM koI rIte banI na zake. (3) svabhAvanA badhA ja AyAmone sAdhaka jANe. (4) sAdhaka potAnI sAdhanAne UcakI zake. bIjAone te mArga bhaNI dorI zake. bahAranI duniyAmAMthI bhItarI duniyAmAM javAnAM A kevAM to hRdaya- gama sUtro ! pharIthI kaDIne gunagunAvIe : 'grahaNa-ayogya grahe nahi, grahyo na choDe jeha; jANe sarva svabhAvane, svapa2 prakAzaka teha...' samAdhi zataka 147 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kaDIne nisaMdeha, siddhonI duniyAnI khabara lAvanArIya kahI zakAya. mokSamAM zuM hoya ? agrAhyanuM agrahaNa, svabhAvamAM sthiratA, sarva rIte svabhAvanuM jANapaNuM ane sva-52 prakAzitatA. ane A ja kaDIne sAdhanAnAM mArgadarzaka sUtronA rUpamAM paNa ApaNe joI. joI... have cAlavAnuM. ke doDavAnuM ? trIjA sUtrano - 'jANe sarva svabhAvane' - prAyogika AyAma Avo thaze : svabhAva tarapha khUlatI zakya eTalI badhI ja sAdhanAone sAdhake karavI. AyaMbilanA tapathI svAdhyAya Adine sArI pRSThabhU maLe che, to AyaMbila karAya. svAdhyAyane bhItarI stara tarapha kholavA UMDI anuprekSAno sahAro levAya. prabhunI bhakti UchaLatA bhAva sAthe karAya. bAhyabhAvomAM eTalA UMDANathI khUMpelA chIe ApaNe ke AvI sAtatyapUrvakanI sAdhanA vinA ugArAnI zakyatA na gaNAya. sAdhanAnAM ghaNAM badhAM pAsAM para eka sAthe, thAkyA vagara kAma karavuM joIe. samAdhi zataka 148 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 AdhAra sUtra rUpeke bhrama sIpame, jyuM jaDa kare prayAsa; dehAtama-bhramate bhayo, tyuM tuja phrUTa abhyAsa. (19) ajJAnI je rIte chIpamAM cAMdIno bhrama thavAthI tene levA mATe prayAsa kare che, tevI rIte dehamAM AtmAno bhrama thavAthI paNa asAra prayatnonI hAramALA cAle che. [bramante = bhramathI] [bhayo = thayo] [tyuM = tema] samAdhi zataka 149 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 kSINavRttitAnAM caraNo samAdhi zataka rAtano samaya. jhabUkatA tAralAonuM AchuM ajavALuM. pravAsIne lAgyuM ke rastA para sApa che. te gabharAyo : 'sApa... o bApa re !' sadbhAgye, hAthabattI enI pAse hatI. eNe tenI cAMpa dabAvI. prakAza relAyo ane eNe je joyuM te dekhI pravAsI /119 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hasI paDyo. tyAM sarpa nahoto. hatI mAtra doraDI. have bhaya kevo ? dArzanikonI paribhASAmAM A che rajjumAM sarpa-bhrama. A vAtane thoDIka vistArIe to, pUro saMsAra zuM che, sivAya ke bhrama ? bhramanuM kendrasthAna che vAstavika 'huM'nuM vismaraNa. huM AtmAne badale huM deha... A eka moTo bhrama ane e bhrama pachI cAle bhramonI paraMparA. A bhramajALa tUTe zI rIte ? pUjyapAda devacandrajI mahArAje paramatAraka zrI suvidhinAtha prabhunI stavanAmAM Ano mArga darzAvyo che H (1) prabhunuM darzana, (2) svarUpanuM smaraNa, (3) vibhAvothI mananuM pAchuM haTavuM ane (4) svarUpAnusanmAna bhaNI AgaLa vadhavuM. keTalo hRdayaMgama A mArga che ! majhAnA zabdomAM mArga-vyAkhyA : 'dITho suvidhi jiNaMda, samAdhirase bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa, anAdino vIsaryo ho lAla; sakala vibhAva upAdhi thakI, mana osaryo ho lAla, sattA sAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla..... , paheluM caraNa : paramAtmAnuM darzana thayuM. kevA che paramAtmA? 'samAdhirase bharyo'... samAdhirasathI paripUrNa. kevI rIte A darzana zakya bane ? samAdhi zataka 151 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM darzana H nirvikalpatAnI pRSThabhU para. cittanI taraMgAyita dazA gaI. prabhusvarUpanI / prabhuguNonI chabI cittanI nistaraMga sapATI para jhalakI. samAdhirasanuM pratibimbana... nirmaLa hRdayanI bhomakA para prabhunA samAdhirasanuM pratibimbrita thavuM. jJAnasAra prakaraNa A prakriyAne varNavatAM kahe che ke kSINavRtti, nirmaLa antarAtmadazAnI pRSThabhU para dhyAnadazAmAM prabhuguNonuM pratibimbana paDe che.(1) 'dITho suvidhi jilaMda samAdhirase bharyo ho lAla...' samAdhirasathI pUrNa paramAtmasvarUpanuM darzana koNa karI zake enI vAta upara AvI... kSINavRttitA (kSINavicAratA / ochA vikalpovALI dazA)ne kAraNe hRdayanI bhomakA rAga, dveSa, ahaMkAranA DAghaDUdha vagaranI, nirmaLa bane. Avo sAdhaka dhyAnadazAmAM Ave tyAre to enI cittadazA vadhu nirmaLa banelI hoya... e samaye prabhunA samAdhirasano Acho so anubhava ene thaI rahe. rAjAne tyAM be citrakAro AvyA. beune sAma-sAmI parazALa cItaravA mATe apAI. vacce paDado. khabara na paDe ke beu citrakAro zuM kare che. zuM cha mahinA thayA. beu citrakAroe rAjAne kahyuM : amArI citrakaLAne Apa have juo. rAjA AvyA. vacceno paDado dUra thayo. rAjA navAImAM DUbI gayA. beu bAju eka ja sarakhuM citra... kevI rIte A banyuM ? pachI (1) mAviva praticchAyA, samAvatti: parAtmanaH / kSILavRttau bhavet dhyAnA-vantarAtmani nirmale // - jJAnasAra. samAdhi zataka 152 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAla Avyo ke eka citrakAre citra doryuM hatuM. bIjAe to mAtra bhIMtane ghasI ghasIne darpaNa jevI banAvelI... nirmaLa antarAtmadazAmAM prabhuguNonuM pratibimbana paDe ja ne ! kSINavRttitA mATe traNeka vAta vicAravI joIe H (1) sAdhaka sAdhanAnA agrima paDAve kema jaI zakAya enI ja vicAraNA kare, e sivAyanI vicAraNA enI pAse na hoya. (2) kadAca bIjA vicAro chuTTA-chavAyA AvI jAya toya e vicAro rAga, dveSa, ahaMkArane puSTa karanArA na hoya tenuM dhyAna rAkhe. (3) kadAca durvicAra - rAgAdi bhaLela vicAra - pAMca, daza sekanDa mATe AvI jAya toya 6ThThI ke 11mI sekanDe enI jAgRti ene durvicAranA bhaMvaramAMthI bahAra kADhI de. jethI durvicAra durbhAvamAM pariName nahi. be- pAMca miniTa tame ene paMpALo. jAgRti Ave e kSaNe ja durvicAra aTakI jAya. durbhAvanI dhArA cAlu ja na thAya. mArganuM bIjuM, trIjuM, cothuM caraNa : samAdhirasathI sabhara prabhunuM darzana thayA pachI potAnA svarUpanuM smaraNa... vibhAvothI mana osarI gayuM, haTI gayuM ane svarUpane pAmavA mATenI yAtrA zarU. 'dITho suvidhi jiNaMda samAdhirase bharyo ho lAla, bhAsyo AtmasvarUpa anAdino visaryo ho lAla; sakala vibhAva upAdhi thakI mana osaryo ho lAla, sattA sAdhana mArga bhaNI e saMcaryo ho lAla...' samAdhi zataka 153 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevo hRdayaMgama A mArga ! cothuM caraNa : apramattatA pUrvakanI sAdhanA zarU. apramAdane ghUMTyA ka2vAno che. hozane prabaLa banAvyA karavAno che. phakIra aMdhArI rAte eka vRkSa nIce beThA che. temaNe eka mANasane Aju bAju Tahelato joyo. pUchyuM : koNa cho ? e kahe che : huM vaoNcamena chuM. A baMgalo mArA zeThano che. huM emano nokara chuM. AkhI rAta mAre baMgalAnI cAre bAju AMTA pherA lagAvavAnA che. ane e rIte surakSAnI javAbadArI mAre nibhAvavAnI hoya che. phakIre vicAryuM : mArA mAlikanI AjJA pramANe mAreya covIsa kalAka apramatta rahevAnuM che. paNa huM keTalo samaya hozamAM rahI zakuM chuM ? sAdhanAne hozanI / jAgRtinI pRSThabhU para laI javI joIe. hoza : 'huM'nuM satata smaraNa. e satata smaraNa sAdhanAne prabhunA anugrahathI bhInI, bhInI rAkhe che. 'huM'nI smRti, sAdhanA, prabhunA anugrahanI vRSTi, 'huM'bhAva tarapha eka DagaluM AgaLa. sAdhanAmAM thato anubhava e ja prabhunA anugrahanI anarAdhAra varasatI dhArA che. zrIpALa rAsamAM upAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja potAne thayela anubhavane A rIte zabdomAM DhALe che : 'tUTho tUTho re muja samAdhi zataka 154 * Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhiba jagano tUTho, e zrIpALano rAsa karatAM, jJAna amRta rasa vUTho re...' 52mAtmAnA prasAdanI varSA sAdhanAne bhInI bhInI rAkhe che. gItAmAM zrIkRSNa kahe che : 'mauna vaivAsmi guhyAnAm'. gopanIyomAM huM mauna chuM, sAdhanA chuM. TIkAkAre tyAM sarasa prazna karyo che : gopanIya mauna hoya ke zabda / vicAra hoya ? javAba sarasa che H maunane, sAdhanAne bIjAne jaNAvIe eno artha eka ja thAya ke bIjAne batAvavAno rasa che. bIjAne prabhAvita karavAnA rasavALI vyakti dhyAnamAM zI rIte Utaraze ? tamArI sAdhanA. tamArI potAnI vaiyaktika ghaTanA che e. e tamArA pUratI ja maryAdita rahevI joIe. gopanIya... hA, prabhune ane sadgurune te gaNAvavI ja joIe. moTA eka guru. kahevAtuM ke guru maunI che. samrATa temanA darzane Avyo. nakkI kareluM ke guru kharekhara maunI hoya to temane mArA guru banAvavA. gurue zuM karavuM joIe ne zuM nahi; e ziSya nakkI kare tyAre eka prazna Ubho thAya ke A bemAM kharekhara guru koNa ? gurunA kartavya - akartavyanuM nizcitIka2Na jo ziSya kare to e kharekhara guruno guru na thayo ? samAdhi zataka 155 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru kevA hovA joIe enuM varNana zAstramAM Ave che. paraMtu zAstranA e paricchedanuM arthaghaTana koNa karaze ? gurudeva ja ne ! koyaDo gUMcave tevo che ne ? ukela sa2La che H thoDoka aNasAra, thoDIka sugaMdha; ane tamane lAge ke kharekhara tame sadgurunA upaniSamAM che. aNasAra A che H guruno rasa potAnI jAtane 5ramAtmA sAthe sAMkaLavAno hoya che. ane potAnI najIka AvanArane paNa e paramAtmAnI dhArAmAM mUkI Ape che. najIka Avela vyaktitvone potAnA bhakta banAvavAno emane jarAya rasa nathI. 'parama'nI duniyA jemanA mATe khUlI gaI che e sadguru tamArI duniyA bhaNI najara paNa kema nAkhI zake ? mAtra 'eNe' - paramAtmAe kahyuM che mATe najIka AvanAra lokone teo 'te'nI vAto kare che. samrATe nakkI kareluM ke guru maunI hoya to temane gurupade sthApavA. paNa samrATanA guru banavAno rasa A gurumAM kyAM hato ? guru e divase khUba bolyA samrATanI hAjarImAM. samrATane thayuM ke A to bahubolakA saMta che. sAruM thayuM ke meM emane pahelAM mane ziSya banAvavAnI prArthanA nA karI. samrATa potAnA mahele gayA. guru khaDakhaDATa hasI paDyA. 'cAlo, lapa TaLI.' samAdhi zataka 156 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanA Atmazuddhi mATe ka2vAnI che. paNa AtmAne ja na jANyo hoya to...? 'rUpeke bhrama sIpameM...' chIpamAM cAMdInI bhrAnti thAya tema dehamAM ja AtmAnI bhrAnti thayelI hoya to tame bhItarI duniyA bhaNI Daga kema bharI zako ? A bhramaNAne vAravI ja rahI. bhrama toDavA mATe jinaguNadarzana ane te dvArA AtmaguNadarzana. 'bhAsyo AtmasvarUpa, anAdino vIsaryo ho lAla ' AtmaguNasmRti. ne e smaraNane jhaMkAre potAnA 'ghara' tarapha pAchA pharavAnuM bane... samAdhi zataka 157 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 AdhAra sUtra miTe rajata-bhrama sIpame, jana pravRtti jima nAMhi; na 'rame Atama-bhrama miTe, tyuM dehAdikamAMhi ... (20) chIpamAM thatI cAMdInI buddhino bhrama maTI javAthI mANasa chIpane levAno prayatna karato nathI. tema dehAdikamAM AtmAno bhrama dUra thavAthI sAdhaka dehAdikamAM ramaNa karato nathI. rAga karato nathI. 1. nara meM, A - D - F samAdhi zataka 158 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi zataka 20 Apta tattvatAthI nirapekSa dazA ravIndranAtha TAgoranuM eka gIta che. jemAM yazodharAno buddha sAtheno saMvAda che. buddha saMbodhi pAmyA pachI pUrvAzramanI patnI yazodharAne AMgaNe bhikSA mATe AvyA che. yazodharA pUche che H mahelane ne padArthone choDIne tame je meLavI zakyA te ahIM rahIne na meLavI zakyA hota ? 159 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItano AgaLano tantu A rIte sAMdhI zakAya : buddha kahe che ke ahIM rahIne pa2 taraphanI doDa vyartha che teno khyAla kema Avata ? doDanI nirarthakatA samajavA mATe A nitAnta jarUrI hatuM. AtmanindA dvAtriMzikAmAM mahAmanA kumArapALa, A sandarbhamAM, Apta tattvatA zabdano ullekha kare che. tattvone jANavA te jJAta tattvatAnI dazA che. AjJApAlananI pRSThabhU para tattvone pAmavA te che Apta tattvatAnI dazA. : bahu majhAno sAdhanAkrama tyAM batAvAyo che H AjJApAlanano AnaMda, Apta tattvatA, mArApaNA Adino tyAga, AtmakasAratA, nirapekSadazA... AjJApAlanano AnaMda... ATha varasano dIkaro. janmAntarIya vairAgyanI dhArAmAM jhUmI AveluM vyaktitva. dIkSAnI tIvra bhAvanA jAgI. mAta-pitAnI anumatithI dIkSA maLI paNa gaI. sarasa rIte prabhunI AjJAnuM pAlana bALamuni karavA lAgyA. dIkSAnA cha mahinA pachI prathama loca karavAno samaya Avyo. eka rAtre AcArya bhagavaMte potAnA ziSyane kahyuM : bALamunine AvatI kAle loca mATe besADajo. dhIme dhIme, bhale be-cAra divase paNa loca thaI jAya. komaLa enuM zarIra che. joke, mana enuM majabUta che. chatAM lAge ke e loca nahi karAvI zake to muMDanano vicAra karI zakAya. samAdhi zataka 160 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlamuni bAjumAM ja sUtelA. A vakhate jAgI gayelA. gurudevanA zabdo emaNe sAMbhaLyA. teo dhrUjI UThyA. temane thayuM ke kadAca mAruM zarIra sahana na karI zake loca, ne sAhebajI muMDana mATe AjJA ApI de to... ? guruAjJAnI sAme to na harapha uccArI zakAya, na koI vicAra karI zakAya. to zuM karavuM ? emaNe je karyuM tenI romaharSaka gAthA che... te rAtre bAra vAgye badhA ja munivaro sUtelA tyAre teo jAgI gayA ane potAnA nAnakaDA hAthothI mAthAnA vALane ukheDavA lAgyA. kevuM to baLa UbharAyuM e nAnakaDA hAthomAM ke phaTAphaTa vALa cUMTAvA lAgyA... savAre pAMca vAgye mAthuM saphAcaTa... rojanA niyama pramANe bALamunie gurudevanAM caraNomAM mAthuM mUkyuM. gurudeve hAtha pheravyo ne navAImAM paDI gayA : are, tArA badhA vALa kyAM gayA? bALamunie kahyuM : gurudeva ! mane prAyazcitta Apo ! ApazrInI AjJA vinA meM loca karI lIdho che ! ApanI AjJA vinA huM kazuM ja karI zakato nathI, gurudeva ! mane prAyazcitta Apo ! AjJApAlanano A AnaMda Apta tattvatAnI bhUmikAe sAdhakane laI jAya che. gRhasthapaNAmAM prabhunI ghaNI AjJAo viSe sAMbhaLeluM, jANeluM hoya; paNa e jJAta tattvatAnI bhUmikA che. AjJApAlanano Ananda bhItara ghUmarAya tyAre e AjJA Apta tattvatAnI bhUmikAe maLe che. samAdhi zataka 161 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka pravacanamAM hamaNAM meM IryA samitinI vAta karelI ke IryAnA pAlana dvArA prabhunI AjJA to paLAya ja che. jIvonI virAdhanAmAMthI paNa bacAya. e sAthe dRSTisaMyama ane nirvikalpatA Adi paNa maLe che. eka bhAI thoDA samaya pachI mane maLyA. kahe ke, sAheba ! gharethI upAzraye IryApUrvaka AvuM chuM. adbhuta anubhava thayo... kharekhara, nirvikalpa dazAnI AMzika anubhUti maLI. trIjuM caraNa : mamatva Adino tyAga. AjJAdharma sAthe ekatva sthapAyuM eTale zarIrAdi paranA mamatvano saMbaMdha chUTyo. cothuM caraNa : AtmakasAratA... mAtra svamAM rahevuM te ja majhAnuM, majhAnuM lAgyA kare. ane ethI Ave che nirapekSa dazA. paranI apekSAo chUTI jAya. . .(1) Apta tattvatAnA stare 52 bhaNInI doDa nirarthaka lAgI rahe che. pati doDato doDato ghare Ave che. hAthamAM cAMdIno kapa che. patnI pUche che : kaI harIphAImAM A bheTa tamane maLI ? pati kahe : doDa harIphAImAM. evI resa, jemAM pahele naMbare huM hato, mArI pAchaLa polIsamena doDato (8) kadA tvadAjJAkaraNAptatattva styaktvA mamatvAdibhavaikakandam / AtmaikasAro nirapekSavRtti - maukSe'vyaniSTho mavitAsmi nAtha ! | - AtmanindAdvA0 samAdhi zataka 162 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato ane enI pAchaLa jenI dukAnamAMthI meM A kapa taphaDAvelo te dukAna mAlika hato. zo artha A doDano ? haju pelA bhAInI hAMpha ochI na thaI hoya ane polIsamena tene pakaDI jAya. kesa cAle ne sajA thAya. keTaluM doDyA padArthonI pAchaLa ? zuM maLyuM ? zuM maLI zake ? prabuddha ane abudha vacceno pharaka A rIte samajAvAyo che H eka- be gha2, mahela ke be-cAra bhogya padArthone anubhavIne emanI asAratA jotAM badhA padArthonI asAratAne joI zake te prabuddha. paraMtu AmAMthI sukha na maLyuM to AnAthI maLaze, emAMthIya na maLyuM to vaLI bIjA koImAMthI sukha maLaze AvI bhramaNA te aprabuddhatA che. AkhI tapelImAM bhAta sIjhelA che ke nahi tenuM anumAna gRhiNI eka camacImAM bhAta laIne karI zake che. eka eka cokhAnA dANAne dabAvavo tyAM jarUrI nathI hoto. asAratAnA A bodha mATeno majhAno pAyo che tamAruM zarIra. zuM che dehamAM ? muThThIbhara hADakAM, thoDuM lohI, thoDI carabI, cAmaDethI maDhAyelo ane durgaMdhathI chalakAtI A kAyA... padArthomAM paNa asAratAno tIvra bodha chalakAI UThe. bharata cakravartI koTizilA pAse gayA kAMkiNI ratnane hAthamAM jhUlAvatAM; potAnuM nAma tenA para lakhavA mATe. samAdhi zataka 163 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTizilAnI najIka jatAM khyAla Avyo ke potAnA purogAmI cakravartIonAM nAmo vaDe AvaDI moTI zilA e hade bharAI cUkI che ke be- cAra nAma bhUMsIne ja potAnuM nAma tyAM lakhI zakAya. : bharatajIno hAtha tyAM nAma lakhatAM dhrUjI gayo H zo artha A cakravartitvano ? zo artha A nAmano ? mAro anugAmI je nAmane bhUMsI ja nAkhavAno che e nAma mATe meM ATalo badho zrama karyo - cha khaMDane jItavAno ? A hatI Apta tattvatA; je mamatvanA tyAgamAM pariNamI. majhAnI kaDI ApaNI sAme che : 'miTe rajata-bhrama sIpameM, jana pravRtti jima nAMhi; na rame Atamabhrama miTe, huM dehAdikamAMhi ' chIpamAM cAMdIno bhrama na hoya tyAre chIpane cAMdI samajIne levAno koI prayatna karatuM nathI. eja rIte dehamAM AtmAno bhrama na rahe tyAre dehane satkAravAnI, poSavAnI vAta rahetI nathI. na dehane vadhu paDato poSavo che... na eno akAraNa anta lAvI devo che. dehane mAdhyama banAvIne sAdhanA ghUMTavI che. samAdhi zataka 164 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga-1 bhAga 2 samAdhi zataka H kaDI 1 thI 20 : kaDI 21 thI 47 bhAga-3 kaDI 48 thI 76 bhAga-4 : : kaDI 77 thI 104 samAdhi zataka | 145 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. ra. 3. AcAryazrI iMDArasUri jJAna maMdira graMthAvalI prabhuvANI prasAra sthaMbha (yojanA-1,11,111) zrI samasta vAva pathaka zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha-gurumUrti pratiSThA-smRti zeThazrI caMdulAla kakalacaMda parIkha parivAra, vAva zrI siddhagiri cAturmAsa ArAdhanA (saM. 2057) daramyAna thayela jJAnakhAtAnI AvakamAMthI. haste : zeThazrI dhuDAlAla punamacaMdabhAI hekkaDa parivAra, DIsA, banAsakAMThA 4. zrI dharmottejaka pAThazALA, zrI jhIMjhuvADA jaina saMgha, jhIMjhuvADA 5. zrI suIgAma jaina saMgha, suIgAma 6. zrI vAMkaDiyA vaDagAma jaina saMgha, vAMkaDiyA vaDagAma 7. .. zrI garAMbaDI jaina saMgha, garAMbaDI zrI rAMdera2oDa jaina saMgha-aDAjaNa pATIyA, rAMderaroDa, surata 9. zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jaina saMgha pArlA (IsTa), muMbaI 10. zrI AdinAtha tapAgaccha zvetAMbara mU.pU.jaina saMgha, katAragAma, surata 11. zrI kailAsanagara jaina saMgha, kailAsanagara, surata 12. zrI ucosaNa jaina saMgha, samubA zrAvikA ArAdhanA bhavana, surata jJAnakhAtethI 13. zrI vAva pathaka jaina zve. mU.pU. saMgha, amadAvAda 14. zrI vAva jaina saMgha, vAva, banAsakAMThA 15. ku. nehalabena kumudabhAI (kaTosaNa roDa)nI dIkSA prasaMge thayela AvakamAMthI 16. zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI 17. zrI bhIlaDIyAjI pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, bhIlaDIyAjI 18. zrI navajIvana jaina zve. mU.pU. saMgha, muMbaI ra. prabhuvANI prasAraka (yojanA-61,111) 1. zrI dipA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, rAMderaroDa, surata zrI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa, pratiSThA kompalekSa, surata zrI zreNIkapArka jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nyU rAMderaroDa, surata zrI puNyapAvana jaina saMgha, IzitA pArka, surata 3. 4. 5. zrI zreyaskara AdinAtha jaina saMgha, nIjhAmapurA, vaDodarA prabhuvANI prasAra anumodaka (yojanA 1. zrI moravADA jaina saMgha, moravADA 31,111) ra. zrI umarA jaina saMgha, surata samAdhi zataka 166 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. zrI zatruMjaya TAvara jaina saMgha, surata 4. zrI caumukhajI pArzvanAtha jaina maMdira TrasTa 5. 6. zrI jaina zvetAMbara tapAgaccha saMgha gaDhasivAnA (rAja.) zrImatI tArAbena gagaladAsa vaDecA-ucosaNa zrI sukhasAgara ane malhAra epArTamenTa suratanI zrAvikAo taraphathI 7. ravijyota epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI 8. aThavAlAInsa jaina saMgha, pAMDavabaMgalo, surata zrAvikAo taraphathI zrI AdinAtha tapAgaccha zve.mUrtipUjaka jaina saMgha, katAragAma, surata 10. zrImatI varSAbena karNAvata, pAlanapura 9. 11. zrI zAMtiniketana saradAranagara jaina saMgha, surata 12. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, nyu rAmAroDa, vaDodarA prabhuvANI prasAra bhakta (yojanA 1. zrI desalapura (kaMThI) zrI pArzvacaMdragaccha 2. zrI dhrAMgadhrA zrI pArzvacaMdrasUrIzvaragaccha 3. zrI aThavAlAInsa jaina saMgha, surata zrAvikA upAzraya 15,111) vAva nagare pUjya AcArya bhagavaMta OMkArasUri mahArAjAnI gurU mUrti pratiSThA smRti rUA. 2,11,111 zrI vAva zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha rUA. 1,11,111 zrI vAva pathaka zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda 31,000 zrI suIgAma jaina saMgha 1. 2. 3. rUA. 4. rUA. 5. 6. 7. rUA. 8. rUA. imme 31,000 zrI beNapa jaina saMgha 31,000 zrI ucosaNa jaina saMgha 31,000 zrI bharaDavA jaina saMgha 31,000 zrI asArA jaina saMgha 31,000 zrI garAMbaDI jaina saMgha 31,000 zrI mADakA jaina saMgha 10. rUA. 31,000 zrI tIrthagAma jaina saMgha 11. rUA. 31,000 zrI koraDA jaina saMgha 12. rUA. 31,000 zrI DhImA jaina saMgha 13. rUA. 31,000 zrI mAlasaNa jaina saMgha 14. rUA. 31,000 zrI moravADA jaina saMgha 9. rUA. 15. rUA. 31,000 zrI vardhamAna zve.mU.pU.jaina saMgha, katAragAma daravAjA, surata 16. rUA. 11,111 zrI vAsaraDA jaina saMgha, sevaMtIlAla ma. saMghavI samAdhi zataka 167 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .AcArya yazovijayasUri mahArAja dvArA lakhAyela pustako * darisana tarasIe ..... bhA. 1-2 (dvitIya AvRtti) (bhAgavatI sAdhanAnI sasUtra vyAkhyA) bichuta jArI prANa ...' (dvitIya AvRtti) (pujyapAda siMharSi mahArAja kRta jinastavanA para saMvedanA 'AtamajJAnI zramaNa kahAve .....' (uttarAdhyayana sUtranA 15mA sabhikhkhu adhyayana upara saMvedanA) 'mere avaguna citta na dharo .....' (dvitIya AvRtti) kumArapALa bhUpALa kRta 'AtmanindA triMziyA' para saMvedanA) RRSabha jinesara prItama mAharo re ..... (zrI AnaMdaghanajI mahArAjanI stavanAo para saMvedanA) (stavana-1 thI 5) A prabhuno pyAro sparza (parama pAvana zrI dazavaikAlika sUtra (1 thI 4) paranI vAcanAo) * AtmAnubhUti (yogapradIpa, jJAnasAra Adi grantho tathA pU. cidAnaMdajI mahArAjanAM padomAM maLatAM sAdhanA sUtro para vizleSaNa) * astitvanuM paroDha (hradayapradIpa pazikA para svAdhyAya) * anubhUtinuM AkAza (pU. devacandrajI mahArAjanI aSTapravacana mAtAnI sajjhAya para anuprekSA) A rome rome paramasparza divAdhideva prabhu mahAvIranI sADAbAra varasanI lokottara sAdhanAnI AMtara kathA) prabhunA hastAkSara (parama pAvana uttarAyana sUtranAM keTalAMka sAdhanAmUtro para svAdhyAya) dhyAna ane kAyotsarga (dvitIya AvRtti) (dhyAna ane kAyotsarga vizeno zAstrIya sandarbho sAtheno svAdhyAya) pravacana aMjana jo sadguru kare (navapada sAdhanA) A ekAntano vaibhava (tRtIya AvRtti) (smaraNa yAtrA) sau hai saH (dvitIya AvRtti) (pUjyapAda devacandrajI mahArAja kRta zrI abhinandana jinastavanA para svAdhyAya) 7 sAdhanApatha (dvitIya AvRtti) (pUjyapAda devacandrajI mahArAja kRta zrI suvidhinAtha jinastavanA para svAdhyAya) parama ! tArA mArge (dvitIya AvRtti) (pUjyapAda devacandrajI mahArAja kRta prabhu mahAvIra stavanA para svAdhyAya) * pragaTyo pUrana rAga (pUjayapAda devacandrajI mahArAja kRta prabhu neminAtha stavanA para svAdhyAya) samAdhi zataka 168