________________
છે : ‘એ’ નાચે છે. હું હોઉં તો મારા નાચવાનો સવાલ આવે ને ! ‘એ’ આવ્યો એ ક્ષણથી હું તો છું જ નહિ.
મીરાંના પતિ ચિત્તોડના રાણાજી પોતાની આ અપ્રતિષ્ઠાથી એટલા ભયભીત બનેલા કે એમણે મીરાંને ઝેરનો પ્યાલો મોકલ્યો. ‘વિષ કા પિયાલા રાણાજી ભેજા, પીવત મીરાં હાંસી રે...' પરમાત્મા મળી ગયા. હવે મૃત્યુ કેવું ? ‘પીવત મીરાં હાંસી રે.' મીરાં ખુશીની મારી ઊછળી પડી.
સર્વસ્વીકાર હતો મીરાં પાસે. ‘વિષ કા પિયાલા રાણાજી ભેજા, પીત મીરાં હાંસી રે; મીરાં કે પ્રભુ ગિરિધરનાગર, સહજ મિલે અવિનાસી રે...’ પ્રભુ આ રહ્યા ! ‘સહજ મિલે...' અનાયાસ મળી ગયા પ્રભુ.
‘નાચે માર્ચ મુગતિ રસ.’ મુક્તિના રસમાં નાચી ઊઠવું. જ્ઞાન અને ધ્યાનની મસ્તીમાં ડોલી ઊઠવું.
આ નૃત્ય, કબીરજી કહે છે તેમ, પગ વગરનું નાચવાનું છે અને હાથ વિના તાળી પાડીને તેમાં સૂર પૂરાઈ રહ્યો છે. ‘બિનુ પગ નિરત કરો તિહાં, બિનુ કર દે તારી...’
એ નૃત્યને આપણે શી રીતે જોઈશું ? શી રીતે એ સંગીતને સાંભળીશું ? ‘બિનુ નૈનન કો દેખના, બિનુ સરવણ ઝંકારી.. .’ ભીતરનાં ચક્ષુથી જ આ નૃત્ય દેખાય. અંદરના કાન વડે જ આ સંગીત સંભળાય.
સમાધિ શતક | ૫૦
