________________
અલબત, આ એકરૂપતા શરીરના સ્તરની નહોતી; આ એકરસતા હતી અનુભવ દશાની. સુમતિની. આનંદઘનજીની અનુભવ દશાને યશોવિજયજીએ ઝીલી લીધી. ‘શુદ્ધ સમજણ સમતારસ ઝીલત, આનંદઘન ભયો અનન્ત રંગ.’(૮)
માત્ર યશોવિજયજી જ આનંદઘન ન બન્યા; જેણે જેણે આનંદઘનજીની અનુભવદશાને પોતામાં પ્રતિબિમ્બિત કરી તે બધા જ આંશિકરૂપે આનંદઘન બન્યા. ‘આનંદઘન ભયો અનન્ત રંગ...' કેટલી બધી નાનકડી આવૃત્તિઓ આનંદઘનતાની !
‘આનંદઘન ભયો અનન્ત રંગ...' આનન્દની સઘનતાના અનન્ત રંગો. સ્વાધ્યાય કરતા હો અને હૃદય આનન્દમાં ડૂબી રહે : સ્વાધ્યાયાનન્દ. ક્રિયા કરતા હો અને આનન્દથી નાચી ઉઠાય. એક ખમાસમણું દેતાં હૈયું આનન્દથી ઉદ્ધેલિત થઈ ઊઠે : ક્રિયાનન્દ... આનન્દ જ આનન્દ. અને એમાં ઉમેરાય તીવ્રતા આદિને કારણે અપાર આયામો. અત્યારનો સાધક પણ આનંદઘનની નાનકડી આવૃત્તિ બની રહે ને !
જો કે, આનંદઘનને પિછાણવા
આપણી ભીતર રહેલી
આનંદઘનતાને પ્રીછવી / જાણવી એ પણ બહુ જ મૂલ્યવતી ઘટના છે.
આનંદઘનને કોણ પિછાણી શકે
‘સુજસ વિલાસ પ્રગટે જબ આનંદ રસ, આનંદ અક્ષય ખજાને; ઐસી દશા જબ પ્રગટે ચિત્ત અંતર, સો હિ આનંદઘન પિછાણે.’(૯)
‘સુજસ વિલાસ’ શબ્દ અહીં આત્મક્રીડાના પર્યાય તરીકે આવ્યો છે. સારા યશવાળો આત્મા. તેનો વિલાસ એટલે ક્રીડા.
૮. એજન, પદ : ૭ ૯. એજન, પદ : ૬
VI
