________________
‘નાચે માર્ચ મુગતિ ૨સ.' મુક્તિ-રસ. સ્વ-રસ. આમ જુઓ તો, ૨સ એક જ છે; બીજા તો છે કુચ્ચાં... પણ સામાન્ય વ્યક્તિઓ બીજા રસને પણ રસ રૂપે લેખે છે ત્યારે ગ્રન્થકાર મુક્તિરસ નામ આપે છે ભીતરી રસ માટે.
એ રસ ચખાયો, એટલે બધું જ ફિક્કું-ફસ.
એ રસને આસ્વાદ્યા પછી એના આસ્વાદની કેફિયત આપતાં પૂજ્ય મહોપાધ્યાય માનવિજયજી કહે છે : ‘કહીએ અણચાખ્યો પણ અનુભવ રસનો ટાણો મિલિયો...' અગણિત જન્મોમાં ક્યારેય ન ચાખ્યો હોય તેવો આ રસ આ વખતે ચાખવા મળ્યો.
કઈ રીતે આ રસ ચાખવા મળ્યો એની વાત કરતાં તેઓ કહે છે : ‘પ્રભુની મહેરે તે રસ ચાખ્યો, અન્તરંગ સુખ પામ્યો; માનવિજય વાચક ઈમ જંપે, હુઓ મુજ મન કામ્યો...' પ્રભુની કૃપા વડે આ રસ ચાખવા મળ્યો અને અન્તરંગ સુખ મળ્યું... આજે મારા મનની કામના, ઈચ્છા, પ્યાસ પૂરી થઈ.
પ્યાસ... આપણે સહું ૫૨મચેતનાની પ્યાસ લઈને નીકળેલા યાત્રિકો છીએ. જયાં સુધી એ ન મળે ત્યાં સુધી આપણી પ્યાસ છિપાવાની નથી.
પ્રભુને જોયા, પ્યાસ ઉદ્દીપ્ત બની.
પ્રભુ મળ્યા, પ્યાસ શમી ગઈ.
પ્રભુનાં ભુવન-વિમોહન રૂપને જોયું. કેવી આંખો ? કેવું મુખ ? ‘લોચન શાન્ત સુધારસ સુભગા, મુખ મટકાળું સુપ્રસન્ન...’ નયનોમાંથી શાન્ત અમૃતરસ વરસી રહ્યો છે. મુખ છે અત્યન્ત પ્રસન્ન.
સમાધિ શતક
|૫૨
